* GAYB GAYB ÂLEMİ *

Hazır bulunmayan, gizli olan. Duyu organlarıyla doğrudan ya da dolaylı olarak ulaşılamayan bilgiyle kuşatılamayan, müşâhede alanının dışında kalan her şey. Taberîye göre bütün mümkünler gaybı oluşturur.Kuran gayb kelimesini, insanların içlerinde taşıdıkları şeyleri, gelecekleriyle ve dönecekleri yerle ilgili hususları, geçmişte kalmış kişi ve olayların bilgisini, insan dışı varlılar dünyasını, ahiret hayatını ve gelecek olayları içine alacak biçimde hep hazır olanın zıddı anlamında kullanılır. Râğıb elİsfâhânî şu tarifi verir
* Gözle görülemeyen, duyularla idrak edilemeyen, insan bilgisinin dışında olan *
Müşâhede alanının dışında olması, gaybın insanlarca bilinememesini ifade eder. Bu nedenle Kuran sürekli gaybın yalnız Allah tarafından bilinebileceğini anlatır
* Göklerde ve yerde Allahtan başka kimse gaybı bilemez *
* Gayb, Allahındır *
* Gaybın anahtarları Onun yanındadır, onları Allahtan başkası bilmez *
Ayrıca Hz. Peygambere de,
* Ben size Allahın hazineleri yanımdadır demiyorum. Gaybı da bilmem *
demesi buyurulur. Kuranda elliden fazla ayet gaybı yalnız Allahın bilebileceğiyle ilgilidir.
Kuran, gaybın Allahtan başka hiç kimse tarafından bilinemeyeceğini belirtmekle birlikte peygamberleri ayrı tutar
* Allah sizi gaybe muttali kılacak değildir ancak Allah rasûllerinden dilediğini seçer *
* Gaybı bilen Odur. Gizli bilgisini kimseye göstermez ancak razı olduğu. resule gösterir *
Ne var ki, ayetlerden de anlaşılacağı gibi resullerin gaybe ilişkin bilgileri Allahın bilgilendirmesinden dolayıdır yoksa onlar da gaybı kendi güçleri ile bilemezler.
Allah, Kuranla Hz. Peygambere gayb bilgilerini bildirmiş, açıklamıştır. Nitekim Kuranda
* Bu, gayb haberlerindendir, sana vahyediyoruz *
buyurulmaktadır. Bu özelliği nedeniyle Kuran,
* Allah tarafından gayb olarak adlandırılır O, gaybdan Kurandan dolayı itham altında tutulamaz *
Bu ayetlere dayanan bazı İslâm bilginleri Hz. Peygambere bildirilen gayb bilgilerinin Kuranla sınırlı olduğunu, Kuran dışında herhangi bir gayb haberi bildirilmediğini savunurlar. Buna karşılık İslâm bilginlerinin büyük çoğunluğu Hz. Peygambere Kuran dışında da vahiy geldiğini vahyi gayri metluv, dolayısıyla Kuran dışında kalan bazı gayb bilgileri verildiğini kabul ederler. Bu gayb bilgileri de hadislerce aktarılır. Müfessirler gaybı ikiye ayırarak birincisine mutlak gayb, ikincisine de izâfî gayb adını verirler. Mutlak gaybı Allahın zatı, meleklerin mâhiyeti, kıyamet, ahiret, cennet, cehennem gibi insanın kendi imkan ve yetenekleriyle hiçbir şekilde bilgisine ulaşamayacağı alan oluşturur. İzâfi gayb ise yer, zaman, imkân ve yetenek gibi nedenlerle bazı insanların bilgisine ulaşamadığı, buna karşılık bazı insanların bilgisi içinde olabilen olay ve olgulardır.
* Hakîkat, asıl âlem olan gayb âlemidir. Bu dünya onun bir tecellisidir. Hakîkat görülmez görülen onun görüntüsüdür. Tıpkı ışık, ısı, ses, koku, tat gibi *
Sihirbazların ve onların yardımcıları olan şeytanların gaybı bilmesi mümkün değildir. Kuran onlar için kulak hırsızları der.