Femur veya uyluk kemiği memelilerin vücutlarındaki en uzun, en hacimli ve en güçlü kemiktir. Kalçanın ve dizin bir bölümünü oluşturur.

Femur sözcüğü, uyluk sözcüğünün Latince’sidir. Femur kemiği olarak kullanım femurdan daha düzgündür, çünkü femur uyluğa karşılık geldiğinden femur kemiği, uyluğun içindeki kemiği nitelemektedir. Kemiğin kendisinin adı os femoristen gelir, fakat çağdaş, tıbbi kullanımında femur terimine çoğunlukla uyluğa değil kemiğe karşılık başvurulmaktadır. Tıbbi Latince’deki hali her zaman femoristir ancak klasik Latince’deki hali genelde feministir ve kadın anlamına gelen femina ile karıştırılmamalıdır.



Kırıklar

Uyluk kemiği kırıkları, sürekli sakatlığa neden olur çünkü uyluk kasları, kırıkları birbiri üzerine binecek şekilde çeker ve kırıklar yanlış birleşir. Bunu önlemek için, femur kırığı olan hastalar, kırık parçaları düzgünce aynı hizaya getiren traksiyona konulmalıdır. Modern tıp yöntemleriyle de (Antegrade [kalçadan] veya Retrograde [dizden] femoral sisleme) ameliyat yoluyla parçaları birbirine eklemek mümkün. Femur kırığı mağdurları artık tamamen iyileşmeyi, kemiğin boyutuna göre 3 aydan 6 aya kadar değişse de, genel olarak umabilir. Hastalar, iyileşme sürecini uzatmamak için ortopedi cerrahının izni olmadan bacaklarının üzerine ağırlık yüklememelidirler. Uyluk genelde alçıya alınmaz çünkü cerrahi donanım, kemiği düzleştirme ve kırıkları iyileşirken birarada tutma işini yapmaktadır. Bu yöntemin sürekli komplikasyonları eklem-içi sepsis, artrit (mafsal iltihabı) ve dizde sertleşme riski taşır. Kemik iyileştikten sonra, donanıma daha fazla gerek kalmaz fakat bazı hastalarda devamlı olarak bırakıldığı durumlarda ve bunların arasından hareketli bir hayat tarzı olanlarda, donanımın diz kasına çıkıntı yaptığı yerde rahatsızlık meydana gelir, böyle durumlarda donanım hastane dışı cerrahi ile çıkarılır.

Kalça kırığı

Eğer kemik zayıflarsa, femur kemiğinin kalça eklemine yakın olan proksimal ucu kırılganlaşır. En çok risk Avrupalı ırklarda, menopoz sonrası kadınlarda görülür ve osteoporoz, bu riski aşırı oranda arttırır. İskeletteki bütün kemiklerin arasından femur, iyileşme süreci en uzun olandır. Bu kemik, insan vücudunun en uzun ve en güçlü kemiğidir. Gücüne örnek olarak, ortalama bir insan zıpladığı zaman bu kemik yarım tonluk bir kuvvete dayanır.

Fossa intercondylaris

Fossa intercondylaris (kondiller arası çukur), femurun distal ucunda, iki kondil arasında bulunur. Tibial düzlükteki e. intercondylarise (kondiller arası tümsek) ek olarak, ligamentum cruciatum anterius ve ligamentum cruciatum posteriusun tutunması için sırasıyla fossa intercondylaris anterius ve posterius bulunmaktadır.

Hayvanlarda

Aynı isimli paralel yapılar kompleks hayvanlarda da bulunmaktadır. Femur ismi ayrıca, eklembacaklıların bacağının en proksimal, tam uzunlukta eklemli parçasına da verilmiştir.



Sağ femurun üst ekstremitesi, arka-yukarıdan görünüm.



Sağ femur. Ön yüzey.



Sağ femur. Arka yüzey.