FELSEFİ BOYUTTA ÖLÜM Genel anlamda ölüm, canlı varlıkların canlılığının son bulmasını ifade eden bir kelimedir. Sözlükte “bir insan, bir hayvan veya bitkide hayatın tam ve kesin olarak sona ermesi” “Yaşamın sona ermesi” “hayatın sonu” “hayatın zıddı, sükun (dinginlik , hareketsizlik)” gibi anlamlara gelirken adli tıpta ise; “insan vücudunu teşkil eden makinenin önemli organlarında büyük gedik ve kusurların vukuu, hayat denen ezeli varlıkla irtibatın kesilmesi, hayatın ifadesi olan fonksiyonların durmasıdır.”; “solunum ve dolaşım işlevlerinin veya beyinin tüm işlevlerinin dönüşümsüz olarak durmasıdır.” şeklinde ifadesini bulmuştur. Ben bu ödevimde ölümü felsefi boyutta incelerken yeniçağ filozoflarının görüşlerini esas alacağım için, daha önceki filozofların görüşlerini dikkate almayacağım. Yukarıda ölümün terim anlamını kısaca izah ettikten sonra şimdi modern felsefe ve filozofların ölüme bakışını ele alalım. Modern felsefede ölüm söz konusu olduğunda daha iyimser bir bakış ortaya çıkar. Özgür insanın bilgeliğinin, ölüm üzerine değil de, yaşam üzerine düşünmekte tezahür ettiğini söyleyen ve ölüm korkusundan, ölüm düşüncesini zihinden atmak suretiyle koluyla kurtulunabileceğini savunan “Spinoza” gibi, “Leonardo da Vinci” de, tıpkı iyi geçirilmiş bir günü keyifli bir uykunun izlemesi gibi iyi yaşanmış bir hayatın ardından mutlu bir ölümün geldiğini söylerken, ölüm korkusunun sefalet ve mutsuzluğun eseri olduğunu iddia etmiştir. Bu filozoflara baktığımız zaman kişi ölüm korkusuyla yaşıyorsa, bu insanın hayatının düzenli olmayacağı ortaya çıkmaktadır. Kişi dünya da huzurlu, mutlu, çevresiyle barışık olarak yaşıyor ve hayattan zevk alıyorsa, böyle kimse ölümden korkmaz. Ölüm böyle kimse için dünyadaki mutlu yaşantısı gibi, sevimli bir hal alır. Ama dünya da sefalet, açlık, sıkıntı, mutsuz ve kendisiyle barışık olmayacak şekilde bir hayat sürmüşse bu kimse için ölüm bir felakettir. Bu insan dünyada iken ölmüştür. Çünkü bu insan yaşamı boyunca mutsuzluk içinde yaşamıştır. Bu tür insanlara yaşarken ölü insanlar diyebiliriz. Spinoza ve Leonardo da Vinci için ölüm dünyanın aynasıdır. Yani dünyada nasıl yaşamışsan öyle ölürsün. Olaya bu bağlamda baktığımız zaman Hz. Peygamberin “Kişi dünyada nasıl yaşamışsa öyle ölür.” hadisiyle bir benzerlik kurabiliriz. Gerçek şu ki dünyayla, insanlarla ve kendisiyle barışık olan kimse ölümü düşünmez ve ölümden korkmaz ölümü takdiri ilahi olarak görür. Aydınlanma düşünürlerinden Bertrand Russell tarafından da paylaşılan bu görüş, ölüm korkusunu ortadan kaldırmak için insana mutluluk sağlayacak koşulların yaratılması gerektiğini ifade eder. Yüzyılımıza Epikürosçu görüşü yineleyen Witgenstein’a göre de, ölüm yaşamın bir parçası değil, fakat sınırıdır. Ölüm sırasında yaşamak diye bir şey söz konusu olmadığı, ölüm hayat içinde yaşanan bir tecrübe olmadığı ve geri dönüp ölüme bakmaktan söz edilemeyeceği için, ona göre, ölüm kokusu rasyonel bir korku değildir. Witgenstein’a göre ölümü sürekli düşünüp, ölümden sonra ne olacak, ölüm bir yok olmamı, ölümden sonra hayat var mı? Yok mu? Diye düşünmek rasyonel bir düşünce değildir. Çünkü ölüm bir sefer meydana gelir. Onu tecrübe etme imkanı yoktur. Ölümden sonrasını bu bağlamda düşünmek rasyonel bir düşünce değildir. Buraya kadar, kısaca ölümün tarifi ve ölümün korkusu üzerinde durduk. Şimdi ölüm bir yok oluş mudur? Ölümden sonra ne olur? gibi sorulara cevap arayalım. Ölüm kimilerine göre bir yok oluştur. Bu görüşü savunanlar materyalistlerdir, materyalistler: Maddeci bir bakış tarzının sonucu olarak ,insan varlığı öldüğü zaman ,onun varoluşunun tümüyle ve gerçekten sona erdiğine ,ölümle birlikte ,insan için her şeyin bittiğine inanan, bedenin ya da vücudun ölümden sonra başlayacak bir varoluş düşüncesine,ruhun ölümsüzlüğü inancına şiddetli karşı olan bir görüştür.Materyalistler her şeyi madde olarak kabul ettikleri için soyut kavramlara itibar etmezler.Bu sebeple ölüm sonrası ruhun devam edecek olan hayatını da reddederler.Materyalistlere göre maddenin ölümle her şey biter.Bu sebeple onlar ölümden korkmazlar.bu dünya ya bir sefer geleceklerini bir daha bu dünya ya gelemeyeceklerini, dolayısıyla dünyada mutlu olarak yaşamak gerektirdiğine inandıkları için ölüm korkusu da yoktur.Çünkü ölümden sonraki hayata ve hesaba inanmazlar.Yaptıklarının yanlarına kar kaldığına inanırlar.

Teşekkürler