 |
|
|
İnsanlığın gözü evrenin ve varoluşun sırlarını aydınlatacak büyük deneyde. Temmuz ayında İsviçre’nin Cenevre kentindeki Avrupa Nükleer Araştırmalar Merkezi’nde (CERN) yapılacak deney için 2 bin bilim adamı çalışıyor. AKŞAM büyük sırrın çözüleceği dünyanın en büyük bilimsel kuruluşuna girerek deney öncesi sürdürülen çalışmalara tanıklık etti. Bu büyük ve tarihi keşifte CERN’ün kadrolu tek Türk bilim insanı Parçacık Fiziği Uzmanı Yardımcı Doçent Doktor Bilge Demirköz yol göstericimiz oldu.
Dünyanın nefesini tutarak sonucunu beklediği CERN’deki deneyde, 14 yılda 8 milyar dolar harcanarak inşa edilen dünyanın en büyük parçacık çarpıştırıcısı LHC (Large Hadron Collider-Büyük Hadron Çarpıştırıcısı) ile evrenin yaradılış bulmacasındaki eksik parça yerine oturtulacak. Bu deneyde en büyüğü ATLAS olmak üzere, CMS, ALICE ve CMSD isimli 4 dev detektör kullanılacak. Bilim adamları, dünyanın en büyük parçacık çarpıştırıcısı (LHC) sayesinde evrenin oluşumuna yol açan Büyük Patlama’yı (Big Bang) laboratuar ortamında yeniden yaratacak ve Big Bang sonucunda açığa çıktığı varsayılan parçacıkların (Higgs Boson) sırrını aydınlatmaya çalışacak. Büyük patlamadan sonra ortaya çıkan bu canlı parçacıkların bir enerji alanı ile bütünleşerek madde evreninin yaradılışına neden olup olmadıkları araştırılacak. Maddeye kütlesini kazandırdığı varsayılan ve adını İngiliz fizikçi Peter Higgs’ten alan Higgs parçacığının sırrının çözülmesinin, insanı Tanrı’ya bir adım daha yaklaştıracağı iddia ediliyor.
Higgs Boson bazı bilim kurgu yazarları tarafından “Tanrı Maddesi” veya “Tanrı’nın Zerrecikleri” olarak isimlendiriliyor. CERN’deki bilim adamları ise bunu gerçek dışı ve fantastik buluyor. CERN’deki uzmanlara göre, bunu “Kara Madde” olarak tanımlayan ünlü yazar Greg Iles ne dediğini daha iyi bilen bir yazar.
HİÇ DURMADILAR
Edinburgh Üniversitesi teorik fizikçilerinden Peter Higgs’in 60’lı yıllarda ortaya attığı Tanrı’nın zerrecikleri (Higgs Boson), Büyük Patlama’dan sonra ortaya çıkan parçacıkların adı. Peter Higgs’e göre evren, kendisinin Higgs Alanı adını verdiği bir enerji tarafından yaratıldı. Söz konusu varoluş enerjisi, Büyük Patlama sonrası ortaya çıkan parçacıklarla etkileşime girerek “Higgs Boson” adı verilen zerreciklerin meydana gelmesine neden oldu. Bu zerrecikler maddeye kütle kazandırdı. Higgs’in bu teorisi o dönemde “Physics Letters” gibi saygın fizik dergilerinden kabul görmedi. Ama her yeni görüş veya buluş uzun süre klasik metotları takip edenler tarafından reddedildiği için bilimsel araştırmalar asla durmadı.
20 DEVLET ÜYE TÜRKİYE GÖZLEMCİ
# Fransa-İsviçre sınırında bulunan CERN 1954’te kuruldu
# Avrupa’nın bilimsel medeniyet merkezi olarak görülüyor
# CERN’deki çalışmalara 80 ülke doğrudan veya dolaylı katılıyor.
# CERN’e 20 devlet tam üye,Türkiye gözlemci statüde
# Çeşitli deneylerde 6500 kişi çalışıyor
# CERN’ün bu yılki açılış günü için 50 bin kişi Cenevre’ye geldi
# CERN’de bilimsel amaçlı olarak kullanılan elektrik oranı Cenevre’de kullanılandan fazla
Hedef evrenin başına dönüş
BÜYÜK sırrın peşindeki Türk Bilge Demirköz, CERN’deki tarihi çalışmayı şöyle özetliyor:
“Evrenin baş noktasına Büyük Patlamadan hemen sonrasına geri dönmeye çalışıyoruz. Buradaki çalışmanın amacı tıpkı “Big Bang” de olduğu gibi maddeyi oluşturan 2 protonun eksi 271 derecede kafa kafaya çarpıştırılması. Protonları ışık hızına yakın bir hızda 7 bin kat ağırlıkta çarpıştırıyoruz. Protonların çarpışmasında sonra ortaya çıkan 2 quark parçacığının 8-10 saniyelik yaşam öyküsü şimdiye kadar gözlemlenememiş. Higgs’in yani “Kara Madde”nin incelenebilmesi evrenin yaradılışıyla ile ilgili önemli ipuçları vereceği tahmin ediyor. Çarpışma milyarlarca yıl önce meydana gelen “Büyük Patlama”nın küçük boyuttaki bir benzeri.”
Engin Arık da ATLAS için çalışmıştı
PROTON parçalandığında ortaya çıkan quark çarpıştırılsa dahi kendini yeniden hemen topladığı için gözlemlenmesi oldukça güç. Quark parçalanmasıyla kara maddenin tespit edilmesi mümkün olabilir. ATLAS, CMS, ALICE, CMSD isimli 4 dev detektörün çalıştırılacağı LHC deneyinde, protonların çarpıştırılmasından sonraki fiziksel ortamı gözlemleyebilmek için kendi bünyesindeki ağ dışında dünyanın birçok yerinde bulunan bilgisayar merkezinden faydalanacak. Isparta’daki uçak kazasında hayatını kaybeden Profesör Engin Arık ve birçok Türk öğrenciyle araştırma görevlisinin yapımında büyük emek harcadığı ATLAS dedektörü yerin 96 metre altında, CMS dedektörü ise 127 metre altında bulunuyor.
İşte CERN’ün içyüzü
# LHC (Large Hadron Collider-Büyük Hadron Çarpıştırıcısı) yerin tam 80 metre altında,
# Çarpışmanın gerçekleştirileceği tünel 27 metre uzunluğunda. Parçacıklar hızlandırılarak ışık hızına yakın bir hıza erişmeleri sağlanacak.
# Bir saniyede 800 milyon çarpışmanın beklendiği deney esnasında her proton, saatte yaklaşık 200 km hız yapan 400 ton ağırlığında bir trenin çarpmasına eşit bir darbeye maruz kalacak.
# Deneyler esnasında minyatür kara deliklerin ortaya çıkması ve evrenin sürekli genişlemesine neden olan “kara enerji”ye dair yeni ipuçlarının elde edilmesi hedefleniyor.
# Çarpışma sonrasında ortaya çıktığı öne sürülen Tanrı’nın zerrecikleri tünelin içine yerleştirilen Atlas dedektörü tarafından tespit edilecek.
Dan Brown’la barıştılar
ABD’nin en büyük bilimsel kuruluşu olarak bilinen ve kara madde üzerine deneyler yapan FERMILAB ile CERN arasında doğal bir şekilde rekabetin ortaya çıktığını anlatan CERN Bilimsel Direktörü Jos Engelen, bilim kurgu romanında CERN’ün bilimsel imajını kurgusal tartışmaların göbeğine çeken Dan Brown ve kara maddenin “Tanrı Maddesi” olarak adlandırılmasını şöyle yorumladı: LHC ile aranan madde ‘X maddesi’ kimisi buna ‘Tanrı Maddesi’ dedi. Bence hiç hoş değildi. Bilim bilimdir. Kara Madde’yi yazan Greg Iles ise ne dediğini bilen bir bilim adamı. Dan Brown’ın anti madde üzerine yazdığı “Melekler Şeytanlar” kitabı ise bir kısmı bilimsel gerçekler üzerine kurulmuş fantezi ürünüdür.” dedi.
Melekler ve Seytanlar CERN’e girdi
ÜNLÜ yazar Dan Brown’ın Da Vinci’nin Şifresi kitabından sonra Melekler ve Şeytanlar da filme çekiliyor. Melekler ve Şeytanlar’ın çekimlerinin bir kısmı kitapta da sıkça adı geçen Cenevre’deki CERN’de gerçekleştirilmiş. CERN’den isminin açıklanmasını istemeyen bazı yetkililer 2009’da gösterime girecek filmin ilk çekimleri için geçtiğimiz yıl merkezde fotoğraf çekimi yapıldığını açıkladı. CERN, kitapta kurumun bilimsel imajının kurguya alet edilmesine rağmen Melekler ve Şeytanlar’ın çekimleri için çekim ekibine kapılarını açmış. Yönetmenliğini Ron Howard’ın yaptığı filmde Robert Langdon’u Tom Hanks, Vittoria’yı ise Gisele Bundchen canlandıracak. CERN ve film yapımcısı şirket arasında filmin sonunda bilimsel merkezin çalışmalarının filmdekiyle karıştırılmaması için de bir anlatıma yer verilecek. Filmin beyazperdedeki hikayesinin kitapla aynı olmayacağı tahmin ediliyor.
Verileri Web Grid toplayacak
CERN’deki tarihi deneyde ADSL’den 1000 kat hızlı olan Web Grid kullanılacak. CERN’ün Bilişim Teknolojileri Departman Başkanı Wolfgang Von Rueden, LHC deneyinde çok büyük oranda verinin ortaya çıkmaya başlayacağını ve bu nedenle yeni ortak bilgisayar ağı Web Grid’in kullanılacağını açıkladı. Önümüzdeki yıllarda tıpkı WWW gibi insan hayatına büyük etkileri olacak Web Grid’in çalışmalarının 15 yıl sürdüğünü belirten Rouden şu bilgileri verdi:
“CERN’de geliştirilen ve deneyde kullanılacak Web Grid’te 1 milyon cpu yani işlemci şu anda ana bilgisayara bağlı çalışıyor, saniyede 40 milyon fotoğraf çekilecek. 2 milyonunu data olarak tutacağız yani saniyede 250 bin DVD kaydediliyor. Bu kapasitenin yüzde 35’i. Kapasitenin geri kalanı diğer ülkelerde. CERN’le çalışan, Türkiye dahil dünyanın dört bir yanındaki ülkelerde toplam 140 bilgisayar merkezi kuruldu. 14 tane de büyük data merkezimiz var. Datanın tamamını CERN’de tutamayız. Her 40 milyon fotoğraftan saniyede 200 kare seçiliyor. Bu da ATLAS’taki tetikçiler tarafından yapılıyor. Biz boyutları küçültmede saniyedeki 1 peta byte’lık bilgiyi 1 gigabyte a indiriyoruz. Deneydeki dataların bir milyonunu elimizde tutacağız. Henüz bilmediğimiz ve dolayısıyla anlayamadığımız bilimler ortaya çıkabilir.”
|
| WwW.WeBCaNaVaRi.NeT | > .::|~ ☼ Kültür ☼ ~|::. > Bilim - Teknoloji ve Bilim Adamları (Moderatörler: WeBCaNaVaRi, sanane_61)
Konu: Evrenin Sırrı Bu Çarpışmada
Yazdır
Gelişmiş Arama
Şubat 17, 2012, 05:46:23 ÖS