Eşeysiz Üreme

5.CANLININ KENDİNE BENZER CANLILAR OLUŞTURABİLMESİ
Bir hücreli yada çok hücreli bir canlının belirli bir olgunluğa eriştikten sonra türün devamını sağlayacak yeni bireyler meydana getirmesine üreme denir.

Canlılarda eşeyli ve eşeysiz üreme olarak iki çeşit üreme görülür.
a.Eşeysiz Üreme
•İlkel canlılarda görülür.
•Farklı iki cinse ve gametlere gerek yoktur.
•Oluşan yavru canlı tamamen anne canlının aynısıdır.
Beş çeşit eşeysiz üreme görülür.
1.Bölünme
2.Tomurcuklanma
3.Sporlanma
4.Vejetatif üreme (Çeliklenme)
5.Rejenerasyon (Yenilenme)

1.Bölünme:
Bakteri, amip, öglena ve paramesyum gibi bir hücrelilerde görülür.
•Canlı hücre mitoz bölünerek iki yeni hücre oluşturur.Yeni hücreler gelişerek canlıyı oluşturur.

2.Tomurcuklanma:
•Ana canlının gövdesinde oluşan bir çıkıntının büyüyüp gelişerek yeni canlı oluşturmasına denir. Bira mayası, hidra, mercan ve süngerlerde görülür.

3.Sporla üreme:
•Küf mantarı(ekemekteki küf), şapkalı mantar, maya mantarları, kara yosunu, algler, eğrelti otları, bakteri ve plazmodyumda görülür.

•Sporlar dayanıklı bir çeperle kaplı özel hücrelerdir.

•Kara yosunu ve eğrelti otları döl almaşı denen bir yöntemle yürür.
•Bu üreme şeklinde eşeysiz ve eşeyli üreme ard arda görülür.

• KARA YOSUNUNDA ÜREME:
• Bitkinin uç kısımlarında bulunan kapsüller içindeki sporlar rüzgar etkisi ile etrafa yayılır. Sporlar uygun ortamda çimlenerek yeni bitkiyi oluşturur.Buraya kadar olan bölüm eşeysiz üremedir

• Bundan sonraki bölümde karayosunu hücrelerinde erkek ve dişi üreme hücreleri oluşur.Erkek üreme hücreleri olgunlaşınca serbest kalır.Dış etkenlerle dişi organ tepeciğine taşınırlar.Burada dişi hücre ile birleşerek zigotu oluşturur.Zigot mitoz bölünerek yeni canlıyı oluşturur.Bu bölüm ise eşeyli üremedir

• EĞRELTİ OTUNDA ÜREME:
• Eğrelti otunun yapraklarının altında SORUS denen spor keseleri vardır.Soruslar olgunlaşınca nemli toprağa düşer. Çimlenerek genç bitkiyi oluşturur. Buraya kadar olan bölüm eşeysiz üremedir
• Genç bitkinin topraktan su emen RİZOİT denen kökleri vardır.Bitkinin alt yüzünde içinde erkek ve dişi hücrelerin yapıldığı keseler oluşur. Olgunlaşan erkek hücreler yağmurun etkisiyle yumurtanın bulunduğu keseye gelir.Burada zigotu oluşturur.Zigot ard arda bölünerek yeni bitkiyi oluşturur. Bu bölüm eşeyli üremedir.

4.Vejetatif üreme:
•Bitkilerde çiçek gibi üreme yapıları haricinde dal, yumru, yaprak gibi vücut parçalarından yeni birey meydana gelmesiyle gerçekleşen üreme şekline çelikleme denir.
•Patates ve yer elması yumrularıyla, asma, gül söğüt ve kavak kesilen dallarının toprağa dikilmesiyle yeni canlılar oluşturabilir.

5.Rejenerasyon (Yenilenme):
•Denizyıldızı,solucan gibi bazı canlılar belirli bölümlerinden koptuklarında opan parçalar eksik kısımlarını tamamlayarak üremeyi sağlayabilir.Bu olaya rejenerasyon (yenilenme) denir
Kertenkelenin kopan kuyruğunu tamamlaması rejenerasyondur. Fakat kopan kuyruk yeni bir kertenkele meydana getirmediği için rejenerasyonla üreme değildir.