TARİHİ DURUMU :
Hınıs İlçesinin tarihi kesin olmamakla beraber İlçenin Kuruluş tarihi M. Ö. 1400 Yılına dayanmaktadır.
Uzun süre İranlıların hakimiyetinde kalan İlçe, daha sonra Bizanslıların eline geçmiş 1071 Malazgirt Zaferi ile Türk hakimiyetine geçmiş, daha sonra tekrar İranlıların eline geçen Hınıs Osmanlı İmparatorluğunun büyüme döneminde Türk hakimiyetine girmiştir.
Kısa bir süre Rus işgalinde kalmış ise de 14 Mart 1918 tarihinde düşman işgalinden kurtarılarak vatan topraklarına katılmıştır.

COĞRAFİ YAPI:
İlçemiz Doğu Anadolu Bölgesinde bulunmaktadır. İdari Yönden bağlı olduğumuz Erzurum İlinin Güneyinde yer almakta olup, İl Merkezine 150 Km Asfalt yapımı tamamlanmış yolla bağlıdır.
İlçemizin Doğusunda Karaçoban İlçesi, Güneyinde Varto ve Bulanık, Batısında Varto ve Tekman İlçesi, Kuzeyinde Tekman ve Karayazı ilçeleri vardır.
İlçemizin yüzölçümü l799 Km2 olup, rakımı 1720 metredir. İlçemizin arazi yapısı ise şöyle çizilebilir. Etrafı dağlarla çevrili olup, orta kısım ise engebeli ovadır. Genel olarak sert karasal bir iklim sürmektedir. Kasım-Aralık ayları arası kışın en şiddetli geçtiği zamandır. Bu sure içerisinde sıcaklığın – 40’a kadar düştüğü ve kar kalınlığının 25-30 Cm olduğu görülmektedir. Bu kış şartlarında özellikle dağlık kesimdeki köy yollarının ulaşımı zaman zaman durmaktadır. Devlet Hizmetlerinin köylere gitmesi zorlaşmaktadır. İlçemiz deprem kuşağı üzerinde olup, 1959-1966 yıllarında iki büyük deprem geçirmiş ve bu depremlerden 1966 yılında 123 kişinin öldüğü tespit edilmiştir.
İlçemizdeki önemli dağlar, Bingöl ve Hamurpert olup, önemli akarsuları Haftrenk çayı, Ambarcı deresi çayı, Kilise deresi çayı, Nacaran çayı, Kolhisar ve Halilçavuş çaylarıdır. Bingöl dağları üzerinde irili ufaklı 100 kadar göl mevcuttur.

İDARİ DURUM :
İlçe Erzurum İl’ ine bağlı olup, doğuda Karaçoban, güneyinde Muş İline bağlı Varto ve Bulanık, batısında Varto ve Tekman, kuzeyinde Tekman ve Karayazı İlçeleri ile çevrilidir. İlçede l İlçe Belediyesi ve Halilçavuş beldesi Belediyesi olmak üzere 2 belediyelik mevcuttur. 11 mahalle, 8l köy, 73 mezra olarak yerleşim birimi mevcuttur.

SOSYAL DURUM :
Hınıs deprem kuşağında olup, 1959-1966 yıllarında iki büyük deprem geçirdiğinden özel sektörün konut alanında anlamlı yatırımı olmayıp, şahsi konutlarda deprem korkusuyla ancak kendi ihtiyacını karşılayabilecek şekilde yapılmaktadır. Ancak son yıllarda olumlu gelişmeler olup, modern binalar yapılmaktadır. Köylerde ise, konutlar kış bölgesi olduğundan yığma binalar olup, ekonomik yaşayışın gereği olarak ahırlarla yan yana bazen iç içedir. Köylerdeki konutlar sağlık koşullarına pek uygun değildir. İlçede Kamu görevlileri büyük ölçüde konut sıkıntısı çekmemektedir. Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca 1966 yılında meydana gelen deprem nedeniyle hak sahibi vatandaşlara 240 Afet Konutu yapılmış ve hak sahiplerine dağıtılmıştır.
İlçemizde vatandaşlar ağır bir yaşam kavgası vermektedirler. Evinden işine, işinden evine gitmektedir. Köyler düzeyinde genel olarak hayvancılıkla uğraş olduğundan bu uğraşta zaten kişinin boş zamanı kalmamaktadır. Çok az köyümüzde kahve vardır. İlçe merkezinde canlı bir sosyal yaşamın unsurları olan tiyatro, mesire yerleri vs. bulunmamaktadır.
İlçe merkezinde Gençlik ve Spor Müdürlüğü bünyesinde l kapalı spor salonu faaliyette olup, Yaz Spor Okulunda 47 sporcu faaliyet göstermiş, gençlik kampına toplam 23 öğrenci gönderilmiştir. Kapalı spor salonunda voleybol, basketbol, masa tenisi sporları yapılmaktadır.


İLÇENİN GENEL DURUMU :

Toplam Nüfusu: 53.950
Şehir Nüfusu: 31.132
Köy Nüfusu: 19.618
Belde Sayısı: 1
Köy Sayısı: 81
Yüzölçümü(km2): 1799
Rakım (m): 1720
İl'e uzaklığı (km): 150


HINIS BELEDİYESİ

Aşağı kayabaşı Mahallesi
Bahçe Mahallesi
Gülistan Mahallesi
Karakula Mahallesi
Kolhisar Mahallesi
Köprübaşı Mahallesi
Pınarbaşı Mahallesi
Sarlı Mahallesi
Yukarı Kayabaşı Mahallesi
Yeni Kent Mahallesi
Yeşil Bahçe Mahallesi

HALİL ÇAVUŞ BELDESİ

Köprübaşı Mahallesi
Tiryaki Mahallesi

KÖYLERİ :

Acarköy
Akbayır
Akçamelik
Akgelin
Akgöze
Akören
Alaca
Alagöz
Alınteri
Alikırı
Altınpınar
Arpadere
Avcılar
Başköy
Bayırköy
Bellitaş
Beyyurdu
Burhanköy
Çakmak
Çamurlu
Çatak
Çilligöl
Dağçayırı
Demirci
Derince
Dervişali
Dikili
Divanhüseyin
Elbeyli
Elmadalı
Erence
Esenli
Göller
Güllüçimen
Gürçayır
Güzeldere
Hayran
Ilıca
İsmail
Kalecik
Karaağaç
Karabudak
Karamolla
Kazancı
Ketenci
Kızılahmet
Kısmusa
Kongur
Meydanköy
Mezraa
Mollacelil
Mollakulaç
Mutluca
Ortaköy
Ovaçevirme
Ovakozlu
Parmaksız
Pınarköy
Saltepe
Sıldız
Söğütlü
Sultanlı
Suvaran
Şahabettinköy
Şahverdi
Şalgamköy
Tanır
Tapuköy
Taşbulak
Tellitepe
Tipideresi
Toprakkale
Toraman
Uluçayır
Uyanık
Ünlüce
Yamanlar
Yaylakonak
Yelpiz
Yeniköy
Yeşilyazı
Yolüstü