|
|
|
TÜRKÇE ROCK MÜZİĞİN BABASI
Erkin Koray Rock müzik etrafında uzun süre tartışılmış konulardan birisi İngilizce dışında rock müzik yapılıp yapılamayacağıdır. Aynı tartışma 1960â??ların sonunda Türkiyeâ??de de yapılmış ve dönemin genç müzisyenleri Türkçe ile dünya standardında rock müzik yapılabileceğini göstermişlerdir.
Erkin Koray, Türkçe Rock müziğin kurucularındandır. Koray müzisyen bir aileden gelmektedir ve genç yaşta piyano eğitimiyle müzikle tanışır. Alman Liseâ??sinde okuduğu yıllarda başladığı müzik çalışmalarını 1990â??ların sonuna kadar devam ettirir. Dönem dönem arabesk denilebilecek nitelikte müzikler yapmış olsa da Türkçe Rock müziğe kazandırdığı Öyle Bir Geçer, Estarabim, Arap Saçı ve Fesuphanallah gibi klasikler uzun yıllardır dinleniyor.
ESKİ PLAKLARI SERVET DEĞERİNDE Erkin Korayâ??ın eski plakları son yıllarda sadece Türkler tarafından değil, yabancılar tarafından da aranır oldu. EBay sayesinde dünyanın dört bir tarafından alıcılarla buluşulabilecek platformlar oluşunca, plakların değeri de yükseldi. Son bir yıldır İstanbul sahaflarında Erkin Koray plakları (özellikle LP'ler) ya bulunmaz oldu, ya da 250 YTL gibi astronomik fiyatlara satılmaya başlandı.
Elinizde Erkin Koray veya o dönemden kalan Barış Manço, Ersen, Moğollar veya Fikret Kızılok plakları varsa farkında olmadan büyük bir servetin üzerinde oturuyor olabilirsiniz
***
ERKİN KORAY, HAYATI VE MÜZIKLERİ Elektro bağlamanın yaratıcısı, ilginç sentez adamı, Türk Rock müziğinin babası Erkin Koray, 24 Haziran 1941'de İstanbul'da dünyaya gelir. Enver beyle Vehice hanımın ilk oğludur. Annesi Vecihe Koray, Belediye Konservatuarında piyano öğretmeni olarak çalışıyordur ve müzisyen bir anneye sahip olmak, kendisinin ve kardeşi Korkut Koray'ın ufak yaşlarda müzikle tanışmalarında önemli rol oynar.
5 yaşında piyano dersi almaya başlar. Daha sonra gitara ilgi duyar. Kardeşi Korkut'la beraber sıkı bir müzik eğitiminden geçerler. Annesinden almaya başladığı piyano dersleri ile müzikle ilgilenmeye başlayan Erkin Koray'ın rock'n'roll'a karşı olan yakın ilgisi, ortaöğrenimini gerçekleştirdiği Alman Lisesi sıralarındayken başlamıştır. Dönemim ünlü Rock'n Roll parçalarını arkadaşlarıyla birlikte çalmaya başlar. Bu dönem içinde Türkiye'de bu tarz müzik yapan ilk ve tek grup Deniz Harp Okulu Orkestrasıdır.
Erkin Koray ve arkadaşları çalışmalarını amatörce sürdürürken karşılarına büyük bir fırsat çıkar. 1957 yılında Galatasaray Lisesinde bir konser verirler. Seyirciler arasında o zaman orta ikiye gitmekte olan Barış Manço da vardır.
LİSE SONRASI PROFESYONEL MÜZİK HAYATI BAŞLAR Erkin Koray ve arkadaşlarından çok etkilenen Manço, bir gün kendisinin de böyle konserler vereceğini hayal ederek müzik çalışmalarını sürdürür. Bu konser Erkin Koray'ın müzik hayatına start verir. Liseyi bitirince atom mühendisi olma gibi düşünceleri olan Koray'ın bir yandan da rock'n'roll tutkusu peşini bırakmıyordur. Sonunda müzik daha ağır basar ve okulu bitirir bitirmez hayatını müzikten kazanmak üzere yola koyulur.
Bu dönemlerde Türkiye'de müzisyenlerin elinde gitar bulunması, hele bir de elektrogitar bulunabilmesi zor ve nadir rastlanan bir olaydır ve Erkin Koray bir şekilde eline geçen ilk gitarlarla kendi kendine çalışmaya başlar.
1960'ların ilk dönemlerinde Erkin Koray, aralarında davulda kardeşi Korkut Koray'ın da bulunduğu Erkin Koray ve Ritmcileri isimli grubuyla, kendisinin gitar çalıp söylediği ve rock'n'roll çaldığı bar ve klüp programları yapıyordur. Daha sonra kendisine gelen 45'lik doldurma teklifini kabul eden Koray, ilk 45'liği 'Bir Eylül Akşamı/It's So Long'u kaydeder. Bu plağın özellikle B yüzünde bulunan It's So Long'un, İngiltere'de Beatles'ın öncülük ettiği Beat müziği özelliklerini taşıması ve Beatles'ın ilk plağı 'Love Me Do' ile hemen hemen aynı tarihte piyasaya sürülmüş olması, yani Koray'ın bu tarzı Beatles'tan hiç bir şekilde etkilenmeden kendi içinden geldiği gibi ortaya çıkarmış olması bir hayli ilginçtir.
"KIZLARI DA ALIN ASKERE" İLE GELEN ŞÖHRET Bu 45'likten sonra askere giden Erkin Koray Vatani görevini Eskişehir Hava Kuvvetleri Caz Orkestrasında yerine getirir. Bu dönemde türkülerimizi tanır ve bunları Batı müziği tınılarıyla yorumlamaya başlar. Askerden döndükten sonra bir süre daha İngilizce çalışmalarına ve klüp programlarına devam eder. Bu programların birine seyirci olarak gelmiş olan İstanbul Plak yetkililerince fark edilen Koray, 1967 yılında ülke çapında üne kavuşmasında büyük rol oynayan 'Kızları da Alın Askere' isimli 45'liğini yayımlar.
Bu plakta çalan grup, Erkin Koray Dörtlüsü, başka çalışmalarda da bulunur; hatta 1968 yılında Altın Mikrofon yarışmasına girip dördüncülük alır.
ERKİN KORAY VE YERALTI DÖRTLÜSÜ Bu dönemler Koray, uzun süreden beri saçına makas vurdurmadığı için Türkiye'ye göre marjinal görünen davranıştan ötürü oldukça tepki alıyordur. Sene 1970'e geldiğinde, çok daha ciddi anlamda rock ve â??Undergroundâ?� olarak adlandırılan bir müzik yaptıkları Yeraltı Dörtlüsü'nü kurar. Aslında Erkin Koray'ın bu grupla beraber çaldığı şarkılar dönemin popüler şarkı ve türkülerinin aranjmanlarından başka birşey değildir.
Koray dönemin türkü, türk sanat müziği gibi eserlerini Underground tarzda yorumluyordur. Bunu yaparken grubuyla kiraladığı komün evlerinde batı rock müziği ve doğu müziği hakkında ciddi araştırmalar yaparlar ve ortaya çıkan sonuç iki kültürün müziğini sentezler.
1970 yılında aranjmanını yaptığı dönemin popüler Neşet Ertaş türküsü 'Kendim Ettim Kendim Buldum' (Bu parçanın aranjmanını aynı sene içerisinde Cem Karaca da yapmıştı), türk sanat müziği olarak 'Nihansın Dideden','Kıskanırım', 'İstemem', Anadolu Rock olarak 'Köprüden Geçti Gelin' dönemin güzel örneklerindendir.
Bu aranjmanların yanısıra, grubun tamamen kendilerine ait olan ve batının psychedelic rock grupları ile yarışacak nitelikte olan 'Meçhul', 'Gel Bak Ne Söyliycem', 'Gün Doğmuyor', 'İlahi Morluk' gibi çalışmaları da mevcuttur. Bu dönem Erkin için parlak bir dönemdir. Yapmacıksız , kendi yorumuna yeni motifler katarak yapar müziğini. Yaşam tarzına hippy felsefesini uygular.
Dönemin Avrupalı çoğu rock müzisyeninin doğu mistisizmine ve de özellikle Hindistan'a merakı vardır ve bu merakı müziklerine de bol miktarda yansıtıyorladır. Bunun en önemli örneklerinden birisi Beatles'ın önce 'Norwegian Wood' adlı 45'liklerinde, daha sonra da 'Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band' albümlerinin 'Within You Without You' parçasında 'Sitar' kullanmasıdır.
ORHAN GENCEBAY İLE ARKADAŞLIK Sitar kökeni doğudan gelen bir enstrümandı ve bu enstrümanı İngiltere'de Beatles; Türkiye'de ise o dönemlerde Rock Müziği ile oldukça ilgili bir müzisyen olan 'Orhan Gencebay' kullanıyordur. O dönemlerde Erkin Koray ve Orhan Gencebay birbirlerinin müziklerinden ve fikirlerinden son derece etkilenmiş oldukça iyi iki arkadaştır ve bol miktarda fikir alışverişleri yapıyorlardır. Zaten Erkin Koray'ın 1974 ve sonrası doğu müziği etkileşimli çalışmaları da bu fikir alışverişlerinin meyvalarıdır.
Yeraltı Dörtlüsü macerasını 1971'e kadar sürdüren Koray, 1971'de grubu dağıtıp John Lennon'la olan efsanevi görüşmesini gerçekleştirmek ve orada bir süre macera yaşamak amacıyla Fransa'ya gider. Fransa dönüşünde yeni bir grup arayışına giren Koray, 70'lerdeki ikinci grubu 'Erkin Koray Supergroup'u kurar. Bu grupla rock müzik piyasasına iki adet çok sağlam 45'lik kazandırır.
Grubun dağılmasından çok kısa bir süre sonra Koray, 'TER' adlı yeni bir grup kurar. Erkin Koray bu grupla daha önce yapmadığı kadar underground çalışmalara yönelmek ister. Bunu da bu grupla çıkarttığı 'Hor Görme Garibi' isimli 45'likle gösterir. Ancak ne yazık ki yaşadığı ülkenin plak yapımcılarının underground müzik anlayışına pek de sıcak bakmamaları nedeniyle bu grupla başka plak yapamaz. TER grubu da dağıldıktan sonra 45'lik çıkarmadığı 'STOP!' isimli bir grup kuran Erkin Koray, daha sonra tamamen solo çalışır ve enfes bir psychedelic rock şaheseri olan 'Mesafeler' isimli parçayı yapar.
YURTDIŞI SEYAHATLERİ VE DOĞU MİSTİZMİ Bu çalışmadan sonra Erkin Koray uzun süreliğine yurtdışına gider. Erkin'nin müziği artık yeni bir boyut almaya başlamıştır. Orhan Gencebay'la olan beraberlik ve yıllardır ilgisini çeken Doğu mistizmi meyvesini vermeye başlamıştır. Ve Erkin Koray'ın icat ettiği 'Elektro bağlama' nın nağmeleri sarar ortalığı. Arabesk Erkin Koray'ın müziğinde yerini almaya başlamıştır. Bu sırada da felsefe gezilerine ara vermez. Yolculuk bu sefer Doğu mistizminin ve hippy felsefesinin kaynağınadır. Hindistan , Nepal , İran , Kuzey Afrika uğradığı yerlerdir.
Yurtdışından döndükten sonra doğu etkilenimli çalışmalarına yer vermeye başlar. Bunlardan en önemlileri, hemen hemen bütün Türkiye'nin çok iyi bildiği 'Şaşkın', 'Arap Saçı', 'Fesuphanallah' gibi çalışmalardır. 'Krallar', 'Hadi Hadi Oradan' gibi rock çalışmaları, hatta başlı başına rock parçalarından oluşan 'Elektronik Türküler' adında bir tane de LP yapan Koray, 1974-1977 yılları arasını böyle geçirir.
1977 yılında,70'lerde Türkiye'de kurduğu son rock grubu olan 'Erkin Koray Tutkusu' isimli grubunu kurup, bu grupla aynı adı taşıyan bir rock LP'si çıkarttıktan sonra uzun süreler ortadan kaybolur.
12 Eylül Darbesinin haberini yurdışındayken alır. 1981 sonlarında yurda dönmeye karar verir. Bu dönemdeki Orhan Gencebay - Erkin Koray arabesk-pop çalışmaları Türkiye gerçeğini vurgular. Bu çalkantılı dönemde politikaya soyunmaya karar verir. Ama kıyısından döner. Yurtdışından döndükten sonra uzun bir süre tamamen solo çalışmalar yapan Erkin Koray'ın bu dönemdeki en ünlü çalışması şüphesiz 'Çöpçüler'dir.
90'larda zaman zaman çalışır, ama daha çok kızıyla ilgilenir. Israrla okula yollamaz. Sisteme tavrını birkezde burda koyar. Uzun süre İstanbul'a uğramayan Erkin Bodrum'da Estarabim adlı bir bar açar. Hem işletir, hemde şarkı söyler. Bu dönemde yayın hayatına başlayan binlerce özel radyo'da Erkin Koray klasikleri yayınlanmaktadır.
Yeni nesil yeni seçim' dönemidir. Pop müziğinde patlamalar yaşanmaktadır. 1996 yılında tüm bu patlamaların ortasında uzun bir suskunluk dönemi sonrası 'Gün Ola Harman Ola' albümüyle Erkin Koray yeni şarkılarını yeni nesil için söyler. 59 sene kolay geçmemiştir Erkin Baba için. Sokak kavgaları, konserler, turneler, seyehatler, hastalıklar... Fakat bu güne kadar ilk günkü çizgisini sürdürmüştür. Erkin koray için ' Rock bir müzik türü değil, bir hayat tarzıdır.' Devlerin Nefesi isimli son albümünü Haziran 1999'da çıkaran Erkin Koray, şu an İzmir'de yaşamaktadır....DISKOGRAFI
45'LİKLERİ
1962 Bir Eylül Akşamı / It’s So Long (solo) Melodi 2194
1966 Balla Balla / You've Got To Hide Your Love Away / Watcha Gonna Do About It / Its All Over Now (solo) Sayan EP Seri FS 78
1967 Kızlarıda Alın Askere / Aşk Oyunu (Erkin Koray Dörtlüsü) İstanbul 9073
Anma Arkadaş / Anadolu'da Sevdim (Erkin Koray Dörtlüsü) İstanbul 9084
1968 Meçhul / Çiçek Dağı (Erkin Koray Dörtlüsü) Altın Mikrofon Hürriyet Gazetesi
Hop Hop Gelsin / Çiçek Dağı (Erkin Koray Dörtlüsü) İstanbul 9093
1969 Aşka Dönüyorum / Yine Yalnızım (Yeraltı Dörtlüsü) İstanbul 9101
Sana Bir Şeyler Olmuş (Bir Na Na Na Şarkısı) / Seni Her Gördüğümde (Yeraltı Dörtlüsü) İstanbul 9111
1970 Belki Bir Gün Anlarsın / Nihansın Dideden (Yeraltı Dörtlüsü) İstanbul 9145
İstemem / Köprüden Geçti Gelin (Yeraltı Dörtlüsü) İstanbul 9161
Kendim Ettim Kendim Buldum / Aşkımız Bitecek (Yeraltı Dörtlüsü) İstanbul 9165
Meçhul / Ve (Yeraltı Dörtlüsü) Diskotür DT 5001
Gel Bak Ne Söylicem / Gün Doğmuyor (Yeraltı Dörtlüsü) Diskotür
1971 Senden Ayrı / Bu Sana Son Mektubum (Yeraltı Dörtlüsü) İstanbul 9183
Kıskanırım / İlahi Morluk (Yeraltı Dörtlüsü) İstanbul 9184
Yağmur / Aşka İnanmıyorum (Süpergrup) İstanbul 9200
1972 Sen Yoksun Diye / Goca Dünya (Süpergrup) İstanbul 9226
Hor Görme Garibi / Züleyha (Ter) İstanbul 9241
1973 Mesafeler / Silinmeyen Hatıralar (Solo) İstanbul 9254
1974 Şaşkın / Eyvah (Solo) Doğan 501
Krallar / Dost Acı Söyler (Solo) Doğan 504
Feshupanallah / Komşu Kızı (Solo) Doğan 505
1975 Estarabim / Sevince (Solo) Doğan 509
1976 Arap Saçı / Tımbıllı (Solo) Doğan 512
Gönül Salıncağı / Hayat Bir Teselli (Solo) Doğan 516
Cümbür Cemaat / Sevdiğim (Solo) Kervan 114
1977 Düşünüş / Hadi Hadi Ordan (Solo) Kervan 123
Sanma / Olmayınca Olmuyor (Erkin Koray Tutkusu) Kervan 133
CEŞİTLİ ALBÜMLERDE İLK DEFA PİYASAYA ÇIKAN ŞARKILAR 1971 Sevildiğimiz İçin Severiz 1993 yılındaki Erkin Koray Vol.2 albümünde çıkmış MC Istanbul 013/11914
1973 Yalnızlar Rıhtımı 1993 yılındaki Erkin Koray Vol.2 albümünde çıkmış MC Istanbul 013/11914
1974 Dost Acı Söyler 1993 yılındaki Erkin Koray Vol.2 albümünde çıkmış MC Istanbul 013/11914
ALBÜMLERI
1973 ERKİN KORAY (İstanbul Plak ın Erkin Koray'in izni olmadan çıkardığı toplama bir albüm) LP Istanbul SS LP.8
1974 ELEKTRONİK TÜRKÜLER LP Doğan L.P.1
Karlı Dağlar Sır Hele Yar Rüya Yalnızlar Rıhtımı Cemalim İnat Türkü
1976 ERKİN KORAY 2 (Doğan Plak ın Erkin Koray dan izinsiz çıkardığı toplama bir albüm) LP Doğan L.P.4
1977 ERKİN KORAY TUTKUSU LP Kervan LP23
Allah Aşkına Mağarada Düğün Sandalcı My Delight Bir Olasılık Cümbür Cemaat Sanma Suskunluğun Ötesi Blond Man Öksürük Yalnız Sen
1982 LP BENDEN SANA Kotaş LP 901
Bekle Ay Bir Tanem Sevdiğim Meyhanede Ankara Sokakları Öyle Bir Geçer Sayın Arkadaşım Osman Silinmeyen Hatıralar
1983 İLLA Kİ LP Emre H.E.-33-520
İlla ki Sarhoş Gibiyim Deli Kadın Kızlarıda Alın Askere Boşuna Tek Başına Gel Bana Güle Güle Hop Hop Gelsin
1985 CEYLAN LP Emre H.E.-33-529
Çöpçüler Gözlerim Her Yerde Uzat Serçe Parmağını Anlamadım Şöyle Böyle Ceylan Bir Gün Geçti Muallim Söylenir Bana Yaşayan Sen Ölen Ben
1986 GADDAR MC Uzelli 1149
Gaddar Kervan Yürür Tamam Artık Anladın mı? Razıyım Doktor Kavak Cemilem Topik Zalim Gaddar
1987 ÇUKULATAM BENİM MC Armoni 1005
Çukulatam Benim Bilmem Halimem Çal Gitarcı Şaşkın Na Nay Nom Tik Tak Erkin Koray Meyhanede
1989 HAY YAM YAM MC Mega Müzik 016/11099
Hay Yam Yam Yok Yok Yazık Haftanın Yedi Günü Yolcu Yolunda Gerek Hayat Katarı Cemile Kız Sen Bana Sabır Ver Konuşuyorduk Şöyle Böyle
1990 TAMAM ARTIK MC Mega Müzik 012/10628
Tamam Artık Kıskanırım İnsafsız Varımı Yoğumu Hare Khrishna Çok Derinliklerde İlla ki Aşkımız Bitecek Öyle Bir Geçer Çetin Ceviz
1991 TEK BAŞINA KONSER MC Kalite 237/09401
Sana Bir Şeyler Olmuş İlahi Morluk Çal Gitarcı Deli Kadın Hare Khrishna Gaddar Tek Başına Öksürük Bu Mendili İlla ki Çöpcüler Anladın mı?
1996 GÜN OLA HARMAN OLA MC Mega Müzik 120/17075 CD Mega Müzik CD030
Gün Ola Harman Ola Akrebin Gözleri Melekmisin? Sakın Gitme Öfke Mermer Gibi Mezarlık Gülleri Gökteki Yıldızlar Tutturamazsın
1999 DEVLERİN NEFESİ CD Ada Müzik
Sitem Memurum Ben Sen Yoksun Diye Aşk Oyunu Meşk Oyunu Krallar Çöpcüler Allah Aşkına Seni her Gördüğümde Züleyha Devlerin Nefesi
|