Mü'minlerin emîri
Ebü Hafs Ömer ibni Hattab radıyallahu anh, Resülullah sallallahu aleyhi ve sellem'i şöyle
buyururken dinledim, dedi:

"Yapılan işler niyetlere göre değerlenir. Herkes
yaptığı işin karşılığını niyetine göre alır. Kimin niyeti Allah'a ve Resülü'ne varmak,
onlara hicret etmekse, eline geçecek sevap da Allah'a ve Resülü'ne hicret
sevabıdır. Kim de elde edeceği bir dünyalığa veya evleneceği bir kadına kavuşmak için yola
çıkmışsa, onun hicreti de hicret ettiği şeye göre değerlenir."[1]

Açıklamalar
:

"Yapılan işler niyetlere göre değerlenir" hadisi, insanın kazanacağı
sevap ve günahlar ile yakından ilgili ve son derece önemlidir. Ahmed İbni Hanbel, Ebü Davud,
Tirmizî, Darekutnî gibi büyük alimler, bu hadisle, İslamiyet'in üçte birini anlamanın
mümkün olduğunu söylemişlerdir. İmam Şafiî, bu hadisin yetmiş ayrı konuyla ilgisi bulunduğunu,
bu sebeple de onu din ilminin yarısı saymak gerektiğini belirtmiştir. İmam Buharî ise, kitap
yazanlara bir nasihatte bulunarak, eserlerine bu hadisle başlamalarını tavsiye etmiştir.

Şimdi niyetin ne olduğunu görelim:
Niyet, bir işi Allah rızası için yapmayı kalbden
geçirmektir. İş ya kalble, ya dille veya diğer organlarla yapılır. Kalbimizle yaptığımız işler, niyet ve
düşüncelerimizdir. Dilimizle yaptıklarımız konuşmalarımızdır.

Organlarımızla yaptığımız
işler de fiil ve davranışlarımızdır. Sözler ve davranışlar çoğu zaman niyete bağlı olduğu için, iyi
niyet bazan başlı başına bir ibadet olur.

Ameller yani yapılan işler niyete göre değer
kazanır sözü, çoğu zaman organlarımızla yaptığımız işleri kapsar. Yoldaki bir taşı, insanlara zarar
vermesin düşüncesiyle ve sevap kazanmak ümidiyle kaldırıp atmak bir ibadet sayılır. Birinin
malım meşru olmayan yollardan elde etmeye karar vermişken, Allah korkusuyla bu düşünceden
vazgeçmek de aynı şekilde sevap kazanmaya vesile olur.

Kalbden geçen
düşünceler, iyi niyete dayandığı zaman Allah katında değer kazanır. Bu esnada kalbin uyanık
ve şuurlu olması gerekir.

Dil bir şeye niyet ederken kalb bu düşünceye katılmazsa,
niyet makbul olmaz. Çünkü Allah Teala bizim şeklimize, kalıbımıza değil, kalblerimize bakar,
niyetlerimize değer verir.

Abdullah İbni Ömer'in alim ve zahid oğlu
Medine'nin yedi fakihinden biri olan Salim, halife Ömer İbni Abdülaziz'e yazdığı
mektupta şöyle demişti:

"Şunu iyi bil ki, Allah Teala'nın kuluna yardımı,
kulun niyeti kadardır. Kimin niyeti tam olursa, Allah'ın ona yardımı da tam olur. Niyeti ne
kadar azalırsa, Allah'ın yardımı da o kadar azalır."

Herkesin yaptığı işin
karşılığını niyetine göre alması şu gerçeği vurguluyor: Yapılan bir ibadet ve herkesin takdirini
kazanan bir hizmet görünüş bakımından kusursuz olabilir; ancak o ibadet ve güzel hizmetin
samimi bir niyetle ve sadece Allah'ın rızasını kazanmak maksadıyla yapılması şarttır.
İnsanların takdir ve teveccühünü kazanmak veya hem Allah rızasını hem de insanların takdirini
kazanmak düşüncesiyle yapılan ibadet ve hizmetlerin Allah katında hiçbir kıymeti yoktur.
Yapılan işleri Allah katında değerli kılan bizim ihlas ve samimiyetimiz, yani o işleri sadece Allah
rızası için yapmış olmamızdır. Mesela insanlar beni görsün ve takdir etsin diye namaz kılmak,
zekat vermek şirk derecesinde büyük bir günahtır. Fakat gösterişi aklından geçirmeyen bir
mü'minin, başkalarını o ibadeti yapmaya teşvik etmek niyetiyle herkesin göreceği bir
yerde namaz kılıp zekat vermesi faziletli bir davranıştır. Böyle bir mü'min hem görevini
yapmış hem de iyi niyetinden dolayı ayrıca sevap kazanmış olur.

İyi niyete
dayanmayan, sadece gösteriş için yapılan ibadetlerin ve güzel davranışların Allah katında hiçbir
değeri bulunmadığını Peygamber Efendimiz ibretli bir misalle ortaya koymuştur. Bu hadis-i şerife
göre kıyamet gününde ilk defa bir şehid hakkında hüküm verilecek. Allah Teala ona ne
yaptığını sorduğunda:

- Senin uğrunda çarpıştım, sehid edildim, diyecek. Fakat
Cenab-ı Hak ona:
- Yalan söyledin. Sana cesur adam desinler diye çarpıştın, buyuracak
ve o adam yüz üstü sürüklenerek cehenneme atılacak.
Daha sonra ilim öğrenip öğreten
ve Kur'an okuyan bir kimse getirilecek. Ona da ne yaptığı sorulacak.
- İlmi
öğrendim ve öğrettim. Senin rızanı kazanmak için Kur'an okudum, diyecek. Allah Teala
ona:
- Yalan söyledin. İlmi, sana alim desinler diye öğrendin. Kur'anı ise, güzel
okuyor desinler diye okudun. Nitekim öyle de denildi, buyuracak. O adam da yüz üstü
sürüklenerek cehenneme atılacak.
Hadis-i şerifin devamında zengin bir kimsenin huzura
getirileceği, onun da malını Allah rızası için harcadığını söyleyeceği, ona, "cömert
adam" desinler diye malını sarfettiği söyleneceği ve diğerleri gibi onun da cehenneme
atılacağı belirtilmektedir.[2]

Bu niyet hadisinden şöyle bir sonuç da çıkmaktadır:
Aslında ibadet olmayan bazı işler, iyi niyetle yapıldığı takdirde ibadete dönüşebilir. Mesela
yemek yiyen kimse, bu gıdalardan elde edeceği kuvvetle ibadet edeceğini düşünürse, yemek
yerken bile sevap kazanmış olur. Normal ticaretini yapan kimse, işini en iyi şekilde yaparak
insanlara hizmet etmeyi, onları aldatmamayı düşünürse, hem para hem de sevap kazanabilir.

Hadis-i şerifimizde "Kimin niyeti Allah'a ve Resülü'ne varmak, onlara
hicret etmekse, eline geçecek sevap da Allah'a ve Resülü'ne hicret
sevabıdır" buyuruluyor. Hicret, bir şeyi terketmek demektir. Allah Teala'nın yasak
ettiği şeyleri terkedip yapmamak da genel manada hicret sayılmaktadır. Bu sebeple Peygamber
Efendimiz:

"Muhacir, Allah'ın yasakladığı şeyleri bırakan kimsedir"
buyurur.[3]

Hadiste sözü edilen hicretten maksat, kafirlerin elinde bulunan vatanı
bırakıp İslam yurduna göçmek demektir. Hz. Peygamber ile ashabı, Mekke'den
Medine'ye bu maksatla göçmüşlerdir. Resül-i Ekrem sallallahu aleyhi ue sellem'in
söylemek istediği şudur:

Bir adam hicret ederken dünyevî bir çıkar düşünmemiş,
sadece Allah'ın rızasını kazanmayı ve Resülullah'ı hoşnut etmeyi hedef almışsa,
hicreti makbul olmuştur; Allah ve Resulü'ne hicret etme sevabını elde etmiştir. Kim de
hicret ediyor görünse bile, aslında bir dünyalık elde etme veya bir kadınla evlenme arzusuyla
yola çıkmışsa, onun hicreti makbul sayılmaz ve hiçbir sevap kazanamaz. Bu gerçeği Allah
Teala şöyle belirtmiştir:

"Kim ahiret kazancını istiyorsa, onun kazancını
çoğaltırız. Dünya kazancını isteyene de dünyalık veririz; ama onun ahirette bir nasibi
olmaz". [4]

Bu hadis-i şerifin söylenmesine şöyle bir olayın sebep olduğu
anlatılır:

Sahabîlerden biri, Ummü Kays adlı bir hanımla evlenmek ister. Fakat o
günlerde Ümmü Kays Medine'ye hicret etmeyi düşünmektedir. Kendisiyle evlenmek
isteyen sahabîye, niyeti ciddi ise Medine'ye hicret etmeyi ve orada evlenmeyi teklif eder.
Mekke'deki kurulu düzenini terketmeyi henüz düşünmeyen o sahabî Ümmü
Kays'la evlenmek arzusuyla Medine'ye hicret etmek zorunda kalır. Bu durumu
bilen sahabîler, Ümmü Kays'ın muhaciri anlamında "Muhaciri Ümmü Kays"
diye takıldıkları o zatın, hicret sevabı kazanıp kazanmadığını tartışmaya başlarlar. İşte o zaman
Peygamber Efendimiz, bu hadis-i şerifle meseleye açıklık getirerek herkesin niyetine göre sevap
kazanacağını belirtir.

Hadisten Öğrendiklerimiz:

1. Yapılan işlerden
sevap kazanabilmek için o işlere iyi niyetle başlamak gerekir.
2. Niyetin kalben yapılması
önemli olduğu için, bunu ayrıca dille söylemek şart değildir.
3. Allah rızası gözetilmeden
yapılan işlerden sevap kazanılamaz.
4. İnsan göründüğü gibi olmalı, dünyevî bir çıkar için
dini kullanmamalıdır.
5. İhlas, niyet sağlamlığı demektir.

Güzel paylaşım teşekkürler..

Cok Güzel Paylasım Sağol.

bilgiler için teşekkürler..

Bilgiler Icin Sağol.....Emegine Saglik....

PayLa$ım İçİn Te$ekKürler ..

teşekkürler