* TAKTİL: Dokunma duyusu

Vücudumuzun 2 türlü dokunma algısı vardır:
1.Savunma sistemi: Ağırlığa veya beklenmedik dokunmalara karşı cevabımızı oluşturur.
2.Ayırım yaptırıcı sistem: Çevremizdeki eşyalara dokunarak haklarında bilgi sahibi olmamızı veya öğrenmemizi sağlayan çevresel uyaranlara cevabımızı oluşturur.
Duyu bütünleme değerlendirmesinden bizim çıkarmak istediğimiz:
1. Kişinin dokunmaya karşı tepkisi
2. Kişinin değişik dokunma yüzeylerini ayırıp ayıramadığı

* VESTİBULER: Denge

Vücudumuzun yerçekimine karşı pozisyonunu belirleyen sistemdir. Vücudumuzun alan içerisinde nerede olduğu hakkında bilgi verir.
Duyu bütünleme değerlendirmesinde bizim çıkarmak istediğimiz:
1.Kişinin harekete ve yerçekimine karşı duyarlılığı az mı çok mu?
2.Yerçekimi ve hareketten gelen verileri kişi doğru şekilde analiz edip uygun pozisyonu yerine getirebiliyor mu?

* PROPREOSEPSİYON: Derin duyu

1.Kas, tendon, bağlar ve eklemlerden gelen bilgileri verir.
2.Vücut parçalarımızın pozisyonu hakkında bilgi verir.
Duyu bütünleme değerlendirmesinden bizim çıkarmak istediğimiz:
Kişi, kendi vücut bölümleri ve pozisyonu hakkında ne kadar bilgi sahibi?

* OLFAKTUAR: Koklama duyusu

Kokuların duygularımız üzerinde etkisi olduğu görülüyor. Muz ya da bal kokusu bize “hoş ve yenilebilir" duygusu verirken; duman veya gaz kokusu “hoş olmayan ve zarar verici" duygusu uyandırıyor.

* GÖRME DUYUSU

Bizim görsel becerilerimiz görme yeteneğimize bağlıdır ve bu da gözlerimizi uygun bir şekilde kontrol edebilmeyi ve göz kaslarımızı verimli bir şekilde kullanabilmeyi gerektirir.
Duyu bütünleme değerlendirmesinde bizim çıkarmak istediğimiz:
1.Kişinin göz kaslarını kontrol edebilme düzeyi
2.Görsel algı becerileri

* İŞİTME DUYUSU

İşitme duyma işlevinin gerçekleşmesidir. Bazı insanların işitme mekanizmalarında problemler ortaya çıkar; çok iyi duyamayabilirler. Bu işlevin uygun bir şekilde gerçekleşmesi çevremizle iletişime geçmemizde çok önem taşır. Bazı insanlar seslere diğerlerinden daha fazla hassastırlar. Bu aşırı hassasiyet bireylerin kişilik özelliklerini etkileyebilir.

SAFHA 2

* VÜCUT PLANI

Vücut planı, her vücut parçasının pozisyonunu, birbiri ile ilişkili pozisyonlarını, hareket potansiyellerini bilmemizi sağlar. Beynimiz kendi vücut planımızla ilgili farkındalığımızı geliştirmek için taktil, vestibular, vizüel ve proprioseptif mesajları bir araya getirip bütünler.
Duyu bütünleme değerlendirmesinde bizim çıkarmak istediğimiz:
Kişinin hareketini planlayacak yeterlilikte vücut planını geliştirip geliştirmediğidir.

* REFLEKSLERİN OLGUNLAŞMASI

Refleksler motor hareketlerin en basit ve temel halidir. Duyu bütünlemesi olarak bizi en çok ilgilendiren ATNR ve TLR refleksleridir. Bu refleksler normal olarak 4-6 ay arasında görülürler. Daha üst seviyeli ve daha kompleks hareketlerin gelişebilmesi için bu reflekslerin inhibe olması gerekir.
Proprioseptif ve vestibular bütünleme bu reflekslerin olgunlaşmasını ve böylece vücudumuzu yerçekimine karşı uygun şekilde hareket ettirmemizi sağlar.
Duyu bütünleme değerlendirmesinde bizim çıkarmak istediğimiz:
Kişinin anti-gravite postürlerine karşı uygun vücut pozisyonunu geliştirme yeteneği

* DUYSAL BİLGİYİ ANALİZ ETME KAPASİTESİ

Sinir sistemimiz sürekli bilgi bombardımanına tutulurken bizim değerlendirdiğimiz konu kişinin gereksiz bilgileri gözardı edebilme yeteneğidir.Bu yeteneğin gelişmesi kişinin belirli bir konu üzerinde yoğunlaşabilmesini ve anlamlı veriye uygun cevap verebilmesini sağlar.

* POSTURAL GÜVENLİK

Postural güvenlik, biz alan içerisinde hareket ederken ve yerçekimi ile bağlantılı pozisyonumuzu değiştirirken kendimizi duygusal anlamda güvende hissetmemizi sağlar.
Duyu bütünleme değerlendirmesinde bizim çıkarmak istediğimiz:
Kişinin postural güvenliğinin olup olmadığını anlamaktır.

* VÜCUDUN HER İKİ TARAFININ FARKINDA OLMA

Bizlerin, hareketlerimizi etkin bir şekilde yerine getirebilmek için vücudumuzun her iki tarafını uygun bir şekilde kullanabilme veya koordine edebilme yetisinde olmamız gerekir.
Duyu bütünleme değerlendirmesinde bizim çıkarmak istediğimiz:
Kişinin her iki tarafı ile ilgili farkındalık düzeyi ve her iki tarafını birlikte kullanabilme yeteneğidir.

* MOTOR PLANLAMA

Motor planlama, yeni motor görevi yerine getirebilmek için planlamayı ve nasıl yapacağını bilmeyi içerir.Bu hareket planı bizim vücut planımıza dayanır.Bu görevi uygun bir şekilde yerine getirebilmek için vücut parçalarımızın hareket yeteneklerini önceden bilmemiz gerekir. Motor becerilerimizi düzenlemek ve harekete geçirmek için dokunma duyusu, propriosepsion, vestibular ve görme duyusundan gelen bilgilere gereksinimiz vardır.
Duyu bütünleme değerlendirmesinde bizim çıkarmak istediğimiz:
Kişinin, organizasyonel yetenekleri yanında ince ve kaba motor koordinasyon görevlerinde motor planlama yetisidir.

SAFHA 3
Safha 1 ve 2 de anlatılanlar safha 3’ün oluşması için temel oluştururlar. Algısal motor becerilerimizin gelişmesi için duysal motor gelişim ya da duysal bütünleme temel oluşturur. Bizler duysal bilgiyi algısal motor becerilerin gelişmesi için alır, düzenler ve bağlantı kurarız.

* El-Göz Koordinasyonu

El göz koordinasyonu uygun göz kaslarının kontrolünü ve iyi gelişmiş kavramayı gerektirir. Kalem tutma veya top tutma becerilerinde gereklidir.

* Okulomotor Kontrol

Göz kaslarının kontrolü sayfa üzerindeki yazıları takip etmemizi sağlar.

* Postural Düzenlemeler

Postural düzenlemeler kişinin, ince ve kaba motor görevlerini yerine getirmede uygun vücut pozisyonunu almasını sağlar.

* İşitsel Dil Becerileri

İşitsel dil becerileri, söylenen kelimelerin anlaşılmasını ve diğer insanlarla iletişime geçebilmek için uygun dil kullanımını sağlar.

* Görsel Alan Algısı

Görsel alan algısı çevremizdeki şekiller ve alandaki farkındalığımızı temsil eder. Genel olarak şekil ve alan algısı altında yatan ibareler: altında, üstünde, yanında vs. gibi tanımlardır. Ayrıca matematikle ilişkili kavramlar azı, çoğu, bir parçası gibi tanımlamalarda şekil ve görsel algıya dayanır.

SAFHA 4
Öğrenme ve duygular beynimizin fonksiyonlarıdır. Eğer beyin algılama, bütünleme, hatırlama ve motor planlama kapasitesini geliştirirse yetenek öğrenmeye dönüşür. Öğrenme kapasitesi, duysal bütünlemenin düzgün bir şekilde gelişmesine dayanır.

* Akademik Öğrenme

Akademik öğrenme yoğun bir işlevdir. Bunun gerçekleşmesi için pek çok mekaniğe ve alete gereksinim vardır. Bu işlevlerinde otomatik olarak çalışıp, otomatik olarak gelişmesi gerekir.
Öğrenme için gerekli olabilecek mekanik ve aletler:
1. Düz çizgide okumayı gerçekleştirebilmek için her iki gözü de uygun şekilde kullanmak gerekir.
2. Yazma becerilerini yerine getirebilmek için iyi el/göz koordinasyonu gereklidir.
3. Harfleri, sayıları ve kelimeleri öğrenebilmek için şekil ve uzay algısı gereklidir.
4. Dile getirirken harfleri ve sembolleri hatırlamak için görsel hafıza gereklidir.
5. Matematik bilgilerini öğrenmek için görsel alan algısı gereklidir.

* Günlük Yaşam Aktiviteleri

Kişinin yaşına göre uygun günlük yaşam aktiviteleri beklenir. Bunların gerçekleşmesi içinde düzgün duysal bütünleme fonksiyonları gerekir.

* Davranış

Duyu bütünlemesi duygusal stabilite, ses kontrolü ve anlamlı, kişisel ilişki kurma yeteneği için veriler sağlar. Birçok problem davranış doğrudan ya da dolaylı yoldan duyu bütünleme bozukluğu ile alakalıdır
Duyu Bütünlemesi Bozukluğu

* Dokunma

Kendisine dokunulmasından yakın fiziksel temas kurulmasından, okşanılmasından hoşlanmaz. Ya da tam tersi sıkıca sarılmak, dar giysiler giymek, kendisine masaj yapılmasından çok hoşlanır.

Öğrenmeye etkisi
1.Her objeye kolaylıkla dokunamayan çocuk okulda ve değişik öğrenme ortamlarında kendini dokunma duyusunu kullanma konusunda sınırlayacağı için akademik yönden geri kalabilir.
2.Duygusal güvensizlik ortaya koyabilir.

* Vestibüler

Günlük yaşamda yerçekimine karşı güvensiz ve savunmacı davranışlar geliştirir.

* İşitme Duyusu

Duyduğu seslerin bazılarından çok rahatsız olarak aşırı tepkiler verebilir

* Görme Duyusu

Parlak renklere ve parlak ışığa toleransı olamayabilir ve aşırı tepki verebilir

* Propriosepsiyon

Ortam içinde kendi vücut pozisyonlarını tam olarak algılayamazlar. İçinde bulundukları pozisyon değişikliklerine uyum sağlayamazlar
Duyu bütünleme bozukluğu olan çocuklar nasıl tanınır?
Duyu bütünleme terapisi konusunda eğitim almış uğraşı terapisti veya fizyoterapist çocuğun davranış ve becerilerini gözlemleyerek ve test ederek bu problemin varlığını belirler.

Duyu bütünleme bozukluğunun erken belirtileri

* Bebeklik döneminde zamanında dönme, emekleme ve yürüme becerisini kazanamamak
* Bisikletin pedallarını çevirmede yaşıtlarına göre beceriksizlik
* Koşarken dengesini kolayca kaybetmek, düşmek
* Oyun becerilerinin yaşıtları kadar iyi olmaması, bazı oyuncakları nasıl kullanacaklarını kolaylıkla anlayamamaları
* Dil gelişiminde gecikme
* Makasla kesme, yapıştırma becerilerinin yaşıtlarından geri olması
* Kendilerine dokunulması ile ilgili problemler
* Bazı seslerin ya da ışığın rahatsızlık yaratması

Duyu bütünleme bozukluğunun belirtileri

* Hiperaktivite ve dikkat dağınıklığı
* Davranış problemleri
* Konuşma ve dil gelişimi ile ilgili problemler
* Kas tonusu ve koordinasyonla ilgili problemler
* Okulda yaşanan problemler: Okuma yazma ve matematik becerilerinin gelişmesinde güçlükler
* Yazı yazmada problemler
* 13-14 yaş: Organize olmayı beceremeyen, odasını ve eşyalarını toplu tutamayan, verilen ödevleri tam olarak yapamayan çocuklar