Dünyadaki Cennet.. Fırtına Vadisi ( Rize )

DÜNYADAKİ CENNET... FIRTINA VADİSİ

FLORA:Fırtına Havzasının içinde bulunduğu yöre değişik zamanlarda farklı bilimsel araştırmalara konu olmuştur.Rize Florası ,vejetasyonu ve yöre ballarının polen analizi (TÜBİTAK Proje no:T.B.A.G-650,Prof.Dr.Adil Güner ve Ark.1987) konulu çalışmada yöreye ait toplam 1430 tür tesbit edilmiştir.Bu alanda 66'sı endemik yaklaşık 818 taksonun bulunduğu görülmektedir ki bu çok büyük bir zenginliktir.

North-east Turkey Black Sea Forest Project,Draft Botanical Survey,(Byfield,A.May 1995) adlı araştırmada , Fırtına Deresi'nde 145 nadir,24 nadir endemik tür bulunduğu ve endemizm oranının %17 olduğu belirtilmektedir.

Çamlıhemşin-Elevit vadisinin Milli Park Olabilirliğinin Araştırılması,(Kurdoğlu,O.1994)'nda vadinin tüm ekolojik ve kültürel kaynak değerleri yönünden değerlendirilmiş ve sonuçta milli park olabilirliği "çok yüksek" olarak bulunmuştur.Bu araştırmada yapılan ankete katılan yerli ve özellikle yabancı doğa koruma uzmanları ve araştırmacıların biyolojik özelliklere ve kaynak değerlerinin uluslar arası niteliğine genel olarak tam puana yakın tercihler kullandıkları görülmüştür.

Doğu Karadeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü Raporu, alanın Şenyuva Mevkiinde yaklaşık 1.5 Ha büyüklüğünde kalın çaplı (10-18 cm.),boylu(6-8m.) şimşirlerden oluşan bir meşcere olduğu ve korunmaları için en hassas koruma statüsü olan Tabiatı Koruma Alanı olarak tefrik edilmesi teklif edilmektedir.

Doğu Karadeniz'in Doğal Yaşlı Ormanları konulu (O.Kurdoğlu,1996) araştırmada ise Dünyada hızla azalan ve en değerli ekosistremlerden biri olarak kabul edilen doğal ayaşlı ormanlar Milli Park'ın da dahil olduğu Fırtına Havzası'nın korunması gereken değerlerin başında geldiği ortaya konulmuştur.

Rize ili ve yöreleri ülkemizin bitki coğrafyası bakımından 3 büyük flora bölgesi olan Euro-Siberian,İrano-Turanian ve Mediterranean(Akdeniz) bölgelerinden Euro-Siberian flora bölgesinin Colchis(Kolşik) kesiminde kalmaktadır. Türkiyedeki Euro-Siberian flora alanı Ordu ili Melet Irmağı ile iki kesime ayrılmaktadır. Doğusunda kalan kesim Kolşik batısında kalan kesim ise Öksin olarak adlandırılmaktadır.

Genel olarak Kolşik Flora kesiminde kalan Rize ili Çamlıhemşin ilçesi sınırlarında Akdeniz Florası elementleri ile yer yer İran-Turan kökenli bitkiler de bulunmaktadır.

Bu üç gurup flora elementlerinden kuşkusuz en zengini Kolşik bitkilerdir.Yörede yapılan bazı araştırmalarda aşağıdaki Kolşik bitkiler tesbit edilmiştir.

Pice orientalis(L) Link : Doğu Ladini
Abies nordmanniana(Stev.)Spach : Doğu Karadeniz Göknarı
Pinus sylvestris L.Ssp.Hamata : Sarıçam
Taxus baccata L. : Adi Porsuk
Fagus Orientalis Lipsky : Doğu Kayını
Ulmus glabra Huds : Dağ Karaağacı
Acer Cappadocicum Gledit : Doğu Karadeniz Akçaağacı
Acer trautvetteri Medw. : Kayın Gövdeli Akçaağaç
Acer platanoidesL. : Çınar yapraklı Akçaağaç
Castanea sativa Mill. : Anadolu Kestanesi
Alnus glutinosa(L)Gaertn.Ssp.barbata(C.A.mey.)Yalt : Sakallı Kızılağaç
Tilla rubra DC. Ssp.caucasica : Kafkas Ihlamuru
Ostrya carpinifolia Scop. : Gürgen yapraklı Kayacık
Carpinus betulus L. : Adi gürgen
Diospyros lotus L. : Küçük Meyveli Trabzon Hurması
Buxus sempervirens L. : Adi Şimşir
Rhododendron ponticum L. : Mor çiçekli Orman Gülü
Rhododendron luteum Sweet : Sarı Çiçekli Orman Gülü
Rhododendron smirnovii Trautv. : Pembe Çiçekli Orman Gülü
Rhodedendron cucasicum Pall. : Kafkas (Beyaz)Orman Gülü
Rhododendron ungerni Trautv. : Kırmızı Orman Gülü
Osmanthus decorus (Boiss.Ball) Kasaplıgil : Osmantus
Quercus pontica C.Koch. : Doğu Karadeniz Meşesi
Betula medwediewii Regel Kızılağaç Yapraklı Huş
Rhamnus imeretinus Booth. : Büyük Yapraklı Cehri
Rosa villosa L. : Tüylü Kuşburnu
Epigaea gaultheroides (Boiss et Ball)

Takth
Papaver lateritium Koch.
Lilium monadelphum Bieb.

Akdeniz Kökenli Bitkiler
Erica arborea L. : Ağaç Funda
Arbutus andrachne L. : Sandal
Arbutus unedo L. : Kocayemiş
Cistus creticus L. : T üylü Laden
Cistus salviifolius L. : Adaçayı Yapraklı Laden
Cotinus coggygria scop. : Peruka Çalısı
Rhus coriaria L. : Derici Sumağı
Phillyrea latifolia L. : Akçakesme
Juniperus oxycedrus L. : Katran Ardıcı
Ficus carica L. : İncir
Xianthemum nummularium (L)Mill.
Ruscus aculeatus L. : Yabani Mersin
Pistacia terebinthus L.Ssp.Palaestina
(Boiss.)Engler : Menengiç
Colutea armena Boiss.Et Huet. : Patlangıç Çalısı
Xeranthemum annuum L.
Teucrium polium L.
Eryngium campestre L.

İran -Turan kökenli bitkiler :

Quercus macranthera Fisch.Et Mey.
Ssp.Syspirensis : İspir Meşesi
Berberis crataegina DC. : Siyah Meyveli Karamuk
Paliurus spina-christii Mill : Karaçalı
Acer tataricum L. : Tatar Akçaağacı
Celtis glabrata Stev. : Dahum
Celtis tournefortii Lam. : Doğu Çitlenbiği
Rosa elymaitica Boiss. Et Hausskn.
Rosa pisiformis (Christ.) D. Sons.
Cotoneaster morulus Pojk.
Rhamnus pallasii Fisch. Et Mey.
Astragalus microcephalus Willd. : Geven
Astragalus aureus Willd. : Sarı Geven
Acantholimon libanoticum Bolss. : Kirpi Otu
Salvia cryptantha Montbr. : Tüylü Adaçayı
Morina persica L.
Capparis ovata Dest. Var. Herbacea
(Willd) Zoh.
Convolvulus cantabrica L.

Çalı Vejetasyonu (Pseudomaki)
Yaklaşık 100-250 (300)m. Yükseltiye sahip zonda çeşitli nemcil ve kurakçıl karakterli çalılardan oluşan Pseudomaki adı verilen bir çalı formasyonu egemendir. Ülkemizin üç büyük flora bölgesi bitkilerini bir araya getiren ve bir fitososyolojik birlik oluşturmayan bu çalı formasyonunda aşğıda görülen çeşitli odunsu ve otsu bitkiler saptanmıştır.

Odunsu Taksonlar :

Quercus macranthera Fisch. Et Mey.
Subsp. Syspirensis : İspir Meşesi
Ostrya carpinifolia Scop. : Gürgen Yapraklı Kayacık
Acer divergens Pax.
Carpinus orientalis Mill. : Doğu Gürgeni
Rhododendron luteum Sweet. : Sarı Çiçekli Orman Gülü
Quercus petraea (Matt) Liebl.
Ssp.iberica (Stev.) Krassiln. : Sapsız Meşe
Daphne pontica L. : Defne
Staphylea pinnata L. : Ağızlık Çalısı
Buxus sempervirens L. : Adi Şimşir
Berberis vulgaris L. : Adi Karamuk
Berberis crataegina DC. : Siyah Meyveli Karamuk
Celtis glabrata Stev. : Dahum
Crataegus monogyna Jacq. : Alıç
Ficus carica L. : İncir
Arbutus andrachne L. : Sandal
Cistus creticus L. : Tüylü Laden
Laurus nobilis L. : Akdeniz Defnesi
Juniperus oxycedrus L. : Katran Ardıcı
Jasminum fruticans L. : Yasemin
Paliurus spina-christii Mill. : Kara Çalı
Cotoneaster morulus Pojk. : Taş Elmesı

Otsular
Ruscus aculeatus L.
Xeranthemum annuum L.
Teucrium polium L.
Centaurea iberica Trex. Ex Sprengel
Helleborus orientalis Lam.
Morina percisa L.
Eryngium campestre L. Var.Virens Link.
Pallenis spinosa (L.) Cass.
Galium aparine L.
Xantium spinosum L.
Lotus suaveolens Pers.
Galium coronatum Sibth. Et Sm.
Saponaria picta Boiss.
Hypericum pruniatum Boiss. Et Ball.
Viola odorata L.
Convolvulus cantabrica L.

Çalı formasyonu üzerinde 200 (300) -600 (800)m.arasında ise bir yapraklı orman zonu yer almaktadır.Ostryo-Carpinetum toplumu diye adlandırılabilen bu bitki toplumunda bulunan bitkisel elementler aşağıda görülmektedir.

Carpinus betulus L. : Adi Gürgen
Ostrya carpinifolia Scop. : Gürgen Yapraklı Kayacık
Castaena sativa Mill. : Anadolu Kestanesi
Alnus glutinosa (L.) Gaertn.
Ssp. barbata (C.Mey.) Yalt. :Sakallı Kızılağaç
Acer platanoides L. : Çınar Yapraklı Akçaağaç
Acer campestre L. : Ova Akçaağacı
Acer hyrcanum Fisch et Mey.
Ssp. syspirensis : İspir Meşesi
Ulmus minor Mill. : Ova Karaağacı
Pinus sylvestris L. Ssp. hamata : Sarıçam
Juniperus foetidissima Willd. : Kokulu Ardıç
Juniperus excelsa bieb. : Boylu Ardıç

800-1400 (1900) m. yükseltiler arasında ise önce yapraklı orman formasyonunun ikinci toplumu olan Fagetum ormanları, sonra da iğne yapraklı orman toplumu olan Picetum toplumları yayılmaktadır. Bu geniş orman somunda saptanan bilgiler aşağıda belirtilmiştir:

Fagus orientalis Lipsky. : Dogu Kayını
Ulmus glabra Huds. : Dağ Karaağacı
Tilia rubra DC. ssp. caucasica : Kafkas Ihlamuru
Carpinus betulus L. : Adi Gürgen
Acer cappadocicum Gleditsch : Dogu Karadeniz Akçaağacı
Acer platanoides L. : Çınar Yapraklı Akçaağaç
Quercus hartvissiana Stev. :I stranca Meşesi
Quercus pontica C.Koch. : Doğu Karadeniz Meşesi
Sorbus Torminalis(L)Crantz. : Akçaağaç Yapraklı Üvez
Sorbus aucuparia L. : Kuş Üvezi
Populus tremula L. : Titrek Kavak
Picea orientalis (L.)Link : Doğu Ladini
Pinus sylvestris L.ssp.hamata : Sarıçam
Abies nordmanniana Spach. : Göknar
Taxus baccata L. : Adi Porsuk

1900-2100 (2400)m. yükseltiler arasında ise bir başka deyişle orman zonunun bitiminde Subalpine geçiş kesimlerinde tekrar bir çalı kuşağı ile karşılaşılmaktadır.Oldukça zengin bir floristik içeriğe sahip bu çalı kuşağının önemli taksonları şunlardır.

Rhododendron cvaucasicum Pall. : Kafkas Beyaz Orman Gülü
Rhododendron smirnovii Trautv. : Pembe Orman Gülü
Rhodedendron ungernii Trautv. : Kırmızı Orman Gülü
Sorbus aucuparia L. : Kuş Üvezi
Rosa villosa L. : Tüylü Yabani Gül
Rosa Montana Chaix : Dağ Yabani Gülü
Rosa elymaitica Boiss.Et Hausskn.
Rosa Pulverulenta Bieb.
Vaccinium myrtillus L. : Mavi Meyveli Ayı Üzümü
Ribes oriantale Desf. : Frenk Üzümü
Viburnum lantana L. : Tüylü Kartopu
Betula pendula Roth. : Siğilli Huş
Populus Tremula L. : Titrek Kavak
Rhamnus imeretinus Booth. : Büyük Yapraklı Cehri
Daphne glomerata Lam.

Öte yandan bu çalı kuşağı altında ve onun hemen üstünde Subalpin bir çayır vejetasyonu yayılmaktadır.Burada çok sayıda otsu taksonlar bulunur.Bunların önemlileri aşağıda görülmektedir.

Ballota nigra L.
Stachys silvatica L.
Pedicularis condensata Bieb.
Aster caucasica Willd.
Alchemilla orthotricha Roth.
Trifolium pannonicum Jacg.
Agulegia olympica Boiss.
Lilium monadelphum Bieb.
Colchicum autumnala L.
Veratrum lobelianum Bernh.
Papaver lateritium Koch.
Anemone narcissiflora L.
Stachys macrantha (C.Koch.) Stearn

FAUNA :

Yapılan çeşitli araştırmalar ve alandaki gözlemler,havzanın sahip olduğu eşsiz bitkisel ve jeomorfolojik durumun doğal bir sonucu olarak yaban hayvanları yönünden de çok zengin olduğunu ortaya koymaktadır.Detaylı bir memeliler envanteri yapılmamış olmasın arağmen bazı araştırmalardan çıkarılabilecek başlıca türler şunlardır.

Caperolos capreolus : Karaca
Capra aegagrus : Yaban Keçisi
Rupicapra rupicapra : Dağ Keçisi
Sus scrofa : Yaban Domuzu
Ursus arctos : Bozayı
Canis aureus : Çakal
Canis lupus : Kurt
Vulpes vulp : Tilki
Felix silvertris : Yaban Kedisi
Lynx lynx : Vaşak
Martes martes : Ağaç Sansarı
Mustela erminea : Ağaç Sansarı
Mustela nivalis : Gelincik
Lutra lutra : Su Samuru
Vormela peregusna : Alaca Sansar
Putorius putorius : Kokarca
Sciurus vulgaris : Sincap
Lepus europeus : Yaban Tavşanı
Meles meles : Porsuk

Tatlısu Canlıları
Fırtına deresi, bölgedeki diğer akarsularla birlikte bazı endemik balık türlerini de barındırmaktadır.Bu türler kahverengi veya yerli alabalık diye adlandırılan Salmo turutta ve bu türün denize inen varyetesi olan,yörede uneğ diye bilinen deniz alası yani Salmo turutta labrax'dır.Deniz alası dünyada İskoçya ve İsveç gibi birkaç ülke dışında ülkemizde sadece Doğu Karadeniz bölgesinde bulunmaktadır.Nesli tükenmekte olan türlerden olup son yıllarda avlanma yasağı getirilmiştir.Deniz Alası, akarsuların hızlı,berrak,soğuk(14-16') ve bol oksijenli(7 mg/l) k3esimlerinde yaşamaktadırlar.Özellikle zemini taşlı ve çakıllı bölgeleri tercih ederler ve habitattaki herhangi bir değişime son derece duyarlıdırlar.Stenotermal soğuk su balıkları olduklarından günlük ve mevsimlik su sıcaklığı değişimlerine karşı da çok hashastırlar.Beslenme özelliği bakımından karnivondurlar.En fazla tercih ettikleri gıdalar arasında krustaseler,küçük balıklar ve mollusc'lar yer almaktadır.Beslenmek amacıyla ilkbahar ve yaz aylarında akarsuların aşağı havzalarına inerler.Kış aylarında ise üremek için berrak ve bol oksijenli akarsuların yukarı havzalarına ve küçük derelerin kaynak kısımlarında taşlı ve çakıllı yerleri vücut ve yüzgeç hareketleriyle oyarak açtıkları çukurlara yumurtalarını bırakırlar.Cinsi olgunluğa 3-4 yaşında ulaşan bu türlerin üreme peryotları ise eylül-ekim aylarında başlayıp,aralık-ocak aylarına akadar devam etmektedir.Bu esnadaki üreme göçü son derece stresli olmaları,hemen hemen hiç besin almamaları ortama adaptasyonlarını güçleştirmektedir.Ayrıca yumurtalama için yuva açımı da anaçları bitkin düşürmektedir.Deniz Alası'nın mevsimsel göçünde en önemli faktörlerden birisi de akarsuyun su seviyesidir.Su seviyesinin artması,deşarjında artışa yol açacağı için ve ayrıca nehir ağzındaki saliniteyi düşüreceğinden ozmotik regülasyonuınu kolaylaştıracaktır.Bu nedenle akarsu debisi dereden-denize,denizden-dereye doğru göçü etkileyen önemli bir faktördür.

Ne Yenir ?
Yöre mutfağı oldukca zengin ve çeşitli...yörenin dillere destan yemeği MUHLAMA favori...

Yörede lahana ve hamsinin özel bir yeri vardır. Çünkü bütün yemek çeşitleri bunlar etrafında yoğunlaşmıştır.

Belli başlı yemek çeşitleri; Ayran doğraması, çılbır, çırıhta, çirmulis, fasulye tavalisi, hamsili pilav, hamsili ekmek, hamsi kuşu, hamsi tavalisi, herse, hoşme, kabak felisi, kabak sütlisi lahana çorbası (vurma lahana), minci, ormanlı hamsi, paluze, papara pasmanika, pekmezli kabak , sarma (lahana sarması)dır.

Yapmadan Ayrılma :

Yörenin sıradışı rehberi Mehmet DEMİRCİ'nin peşine takılıp yaylaları görmeden,Fırtına vadisine girmeden,Muhlama yemeden,Kaçkar Buzulu ve şelaleleri görmeden,Yöreye has ekolojik balların tadına bakmadan,EKODANİTAP doğal yaşam parkına uğramadan sakın geri dönmeyin...

Benzer Konular
	Konu Başlığı	Başlatan	Yanıtlar	Görüntü	Son Mesaj
	Bir Fırtına Tuttu Bizi - Kurtlar Vadisi « 1 2 3 » Karışık Videolar.	mmMeRaLll	21	6302	Nisan 05, 2013, 12:37:55 ÖÖ Gönderen : lithium
	Dünyadaki 7 Kıta Coğrafya	Hephaestus	3	2768	Temmuz 07, 2012, 02:10:50 ÖÖ Gönderen : Liza
	Dünyadaki 50 Ilginç Gerçek... İlginç - Garip Şeyler	xeno	1	1201	Ekim 17, 2012, 08:55:28 ÖS Gönderen : aysemo
	Dünyadaki 5 Temel Irk Dünya Tarihi	Asortik Hatun	0	688	Mayıs 17, 2013, 08:25:33 ÖS Gönderen : Asortik Hatun