0 Üye ve 1 Ziyaretçi Konuyu İncelemekte. Aşağı İn :)
Sayfa 1
Konu: Dünya Edebiyatına Damga Vuranlar-1  (Okunma Sayısı: 931 Kere Okundu.)
« : Ağustos 12, 2008, 09:25:07 ÖS »
Avatar Yok

[MasaL]
*
Üye No : 193
Yaş : 33
Nerden : İzmir
Cinsiyet : Bayan
Konu Sayısı : 2126
Mesaj Sayısı : 5 892
Karizma = 42


Agatha Christie
POLİSİYE ROMANLARININ EN BÜYÜK DUAYENİ...



Yeni kitaplarda iki polisiye metin üzerinde durunca eski kitapları da aynı konuya ayırmak anlamlı olur diye düşündüm. Ve tabii aklıma ilk gelen isim her ne kadar “yüksek edebiyat” ile karışık polisiyeden hoşlanan bazı okuyucular için “derinlikli” olmasa bile bu türün kraliçesi Agatha Christie oldu. Agatha CHRISTIE(1890-1976) cinayet edebiyatının “ölüm düşesi” diye anılır. 1926 yılında başlayan edebiyat yaşantısında bir çoğu sinemaya da aktarılan 84 roman yazdı. Bir kaç ay önce ölümünden yaklaşık 20 yıl geçtikten sonra hiç yayınlanmamış 7 öyküsünü okumuştık Altın Kitaplar’dan. Geçtiğimiz hafta ise 1934’de sahnelenmek amacıyla yazdığı ve ilk kez kitaplaştıran “Acı Kahve”siyle tanıştık. Bu yazı ise belirli bir romanını değil genel olarak Agatha Christie’yi tanıtmayı amaçlıyor.

Klasik Polisiye Metin
Detektif romanının klasik biçiminin öncüleri E.A.Poe ve Conan Doyle’du. Poe ve Doyle için asıl konunun suç ve cinayetten önce “esrar” olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Onların ilgi alanları toplumsal veya hukuksal düzeyleri irdelemek değil analitik çözümlemeler yapmak rasyonel aklın sınırlarını zorlamaktı (bu nedenle polisiye edebiyat Aydınlanma düşüncesinin bir ürünü olarak da gösterilir). Bu yazarların açtığı yoldan gidenlerin yoğunlaştığı iki paylaşım savaşı arasındaki yıllar –1920’den 1940’lara kadar olan dönem- polisiye edebiyatın “altın çağı”dır. “Altın Çağ” boyunca A.Christie D.Sayers Chesterton Van Dine J.D.Carr Ellery Queen gibi ustaların ard arda sıralanan eserleri ile esrarın yanı sıra cinayeti de konu alan “klasik polisiye roman” bir tür olarak şekillendi.

Klasik dönem metinlerinin ortak özelliği olay zaman mekan birliğini gözeten kurgularındadır. Belli bir mekanda ve kısa bir zaman içinde az sayıda karakter cinayet olayı etrafında bir araya gelirler. Cinayetin çözümü genellikle profesyonel olmayan detektif tarafından “beyin fırtınası” ile çözülür. Poe ve Doyle’da olduğu gibi aklın üstünlüğü öne çıkarılır. Olayların düzgün bir sıralama -zaman akışı- ile birbirini kovaladığı ve bakış açısının birinci ya da ikinci tekil şahsa göre düzenlendiği anlatı tarzı olarak adlandırılan klasik gerçekçi metin neredeyse bütün polisiye yazımına egemen olmuştur. Bu anlamda polisiyelerin dili birbirine çok yaklaşır.

Agatha Christie Uslubu
İyi bir polisiye yazar “oyunu kuralına göre oynayandır”. Bu kural “aldatmadan şaşırtmadır” ve A.Christie bütün detektif romanları yazarları içinde kuralın en başarılı temsilcisidir. Elbette 500 milyonluk dünya satışı ile alanının tartışmasız birincisi kraliçesi olduğunu da eklemek gerekiyor. “Ölüm düşesi” Türkiye’de uzun yıllar çok popüler olmuştu öyle ki adlarını bilmediğimiz bazı yerli yazarlarımız tarafından sahte Christie romanları bile yazıldı yayınlandı. Polisiye romanlar üzerine çalışmaları ile tanıdığımız Erol Üyepazarcı ile yapılan söyleşiden aktarıyorum yazarın 84 özgün romanı olmasına rağmen Üyepazarcı’nın arşivinde –Türkçe basılı- yüz otuz adet ayrı ve A.Christie imzalı kitap bulunuyor.

Agatha Christie klasik polisiyelerin eski yunan trajedyalarından aldıkları olay zamandan ve mekan birliğini tekrarlar. Bir tek olay –cinayet- etrafında kapalı bir mekanda ve dondurulmuş bir zaman kesitinde olup biter her şey. Bu anlamda öykünün hangi tarihte hangi ülkede olup bittiği ilgi dışıdır. Aksi takdirde yazarın yaşadığı sürece yinelediği kahramanının nasıl olupta yaşlanmadığı sözkonusu ülkenin kentin mekansal değişimlerinin öyküye yansıyış biçimi bir sorun olurdu. Yaklaşık 40 yıllık bir zaman diliminde Agatha Christie'nin ünlü dedektifleri Hercule Poirot ve Miss Marple neredeyse hiç değişmediler. Mesela “Acı Kahve”nin yazılış tarihi 1934 ve Hercule Poirot; “emekliydi gerçi ama karşısına ilginç bir dava geldiğinde ara sıra bu emekliliği bir kenara bıraktığı olurdu (...) Poirot’un yaşıtları hatta daha gençler ölme çağına dayandığından ölüm ilanlarını okumak da ruhunu karartıyordu” sözleriyle tanıtılır. Hercule Poirot’un olağanüstü yaşamı bu tarihten itibaren 41 daha sürer.

Yazarın öykülerinin büyük çoğunluğu İngiliz kırsalında geçer. Soylu ya da zengin sınıfa mensup insanların evleri seçilmiştir (“Acı Kahve”nin de bu genellemeye uyduğunu hemen belirteyim). Zaman zaman yabancı bir ülkenin uçak gemi tren gibi araçların da olay mahalli olduğunu görsek bile kahramanlarımız yine İngiliz mekan yine kapalıdır. Agatha Christie kapalı mekanın sıkıcılığından kurtulmak için okuyucusunu dışarı çıkarır tarihi ve turistik yerlerde gezdirir ama bunlar yalnızca öyküyü renklendiren aksesuarlardır.

“Acı Kahve” yazarın en sevdiği cinayet aracı olan zehir kullanımına dayalı bir roman. İyi bir Agatha Christie okuyucusu hangi zehrin insanları nasıl etkilediği üzerine bir hayli bilgilidir. Arsenik ve siyanür gibi herkesin aşinalığı olanların dışında adını ilk kez onun sayesinde duyacağınız organik ve sentetik egzotik zehir çeşitleri ile tanışabilirsiniz. Kanlı ve kaba öldürme sahnelerine hiç rağbet etmemiştir. Zaten estetize edilmemiş bir cinayet Hercule Poirot gibi “snob” bir detektifinin de ilgisini çekmezdi!

“Ölüm Düşesi” için toplumsal eleştirinin söz konusu olmayacağını tahmin etmişsinizdir. Onun detektifleri için ne olursa olsun cinayet kötü bir eylemdir ve mutlaka cezalandırılmalıdır. Özel detektiflerden çok daha acımasızdır onlar. Cezanın mutlaka polis ve adalet tarafından yerine getirilmesi de gerekmez. Poiriot biraz sempatisi varsa katilin intihar etmesine izin verebilir. Son macerasında hiç cezalandırılmamış bir “kötü”yü bizzat öldürür ve kendisi intihar eder. Bu açıdan bakıldığında yazarın romanları protestan inancını taşıyan teolojik metinlerdir. Bütün Agatha Christie metinleri arasıda suçun cezasız kaldığı tek istisna “Şark Ekspresinde Cinayet”dir. Ama insaf edelim biraz; oradaki katil de gerçekten büyük bir kötülük yapmış küçük bir çocuğu fidte için kaçırdıktan sonra öldürüp ailenin mahvına neden olmuştu.

1934 yılında yazılmış “Acı Kahve”yi okurken yazarın bir çok öyküsü ile benzerlikleri hemen farkedeceksiniz. Aslında bütün Christie metinleri ve kurguları birbirlerine -özellikle karakter davranışları olarak- benzerdir. Çünkü o korku intikam hırs kıskançlık maddi tutkular gibi insani özelliklerle hareket ettirir kahramanlarını.Elbette sonraki yıllarda ustalağı artmış daha karmaşık ve psikolojik derinlikli polisiyeler yazmıştı. Öykülerinden oluşan “Işıklar Sönünce” ve sahnelenmek amaçlı “Acı Kahve” yazarın hayranlarının beklentilerini karşılıksız bırakmıyor ama eğer onu yeterince tanımıyorsanız klasikleşmiş romanlarından bir tanesini mesela “On Küçük Zenci”yi veya “Şark Ekspresinde Cineyet”i okumanızı öneririm.
WeBCaNaVaRi Botu

Bu Site Mükemmel :)

*****

Çevrimİçi Çevrimİçi

Mesajlar: 222 194


View Profile
Re: Dünya Edebiyatına Damga Vuranlar-1
« Posted on: Mart 28, 2024, 01:46:00 ÖS »

 
      Üye Olunuz.!
Merhaba Ziyaretçi. Öncelikle Sitemize Hoş Geldiniz. Ben WeBCaNaVaRi Botu Olarak, Siteden Daha Fazla Yararlanmanız İçin Üye Olmanızı ŞİDDETLE Öneririm. Unutmayın ki; Üyelik Ücretsizdir. :)

Giriş Yap.  Kayıt Ol.
Anahtar Kelimeler: Dünya Edebiyatına Damga Vuranlar-1 e-book, Dünya Edebiyatına Damga Vuranlar-1 programı, Dünya Edebiyatına Damga Vuranlar-1 oyunları, Dünya Edebiyatına Damga Vuranlar-1 e-kitap, Dünya Edebiyatına Damga Vuranlar-1 download, Dünya Edebiyatına Damga Vuranlar-1 hikayeleri, Dünya Edebiyatına Damga Vuranlar-1 resimleri, Dünya Edebiyatına Damga Vuranlar-1 haberleri, Dünya Edebiyatına Damga Vuranlar-1 yükle, Dünya Edebiyatına Damga Vuranlar-1 videosu, Dünya Edebiyatına Damga Vuranlar-1 şarkı sözleri, Dünya Edebiyatına Damga Vuranlar-1 msn, Dünya Edebiyatına Damga Vuranlar-1 hileleri, Dünya Edebiyatına Damga Vuranlar-1 scripti, Dünya Edebiyatına Damga Vuranlar-1 filmi, Dünya Edebiyatına Damga Vuranlar-1 ödevleri, Dünya Edebiyatına Damga Vuranlar-1 yemek tarifleri, Dünya Edebiyatına Damga Vuranlar-1 driverları, Dünya Edebiyatına Damga Vuranlar-1 smf, Dünya Edebiyatına Damga Vuranlar-1 gsm
Yanıtla #1
« : Nisan 18, 2010, 11:32:43 ÖS »

Hephaestus
*
Üye No : 26057
Yaş : 31
Nerden : Tekirdağ
Cinsiyet : Bay
Konu Sayısı : 4834
Mesaj Sayısı : 13 567
Karizma = 60064


Paylaşım İçin teşekkürler
Sayfa 1
Yukarı Çık :)
Gitmek istediğiniz yer:  


Benzer Konular
Konu Başlığı Başlatan Yanıtlar Görüntü Son Mesaj
Ihracat Ve Yatırımlarda Damga Vergısı.
Maliye
[B]a[R]a[N] 1 1207 Son Mesaj Ocak 14, 2012, 02:53:47 ÖS
Gönderen : SheWolf


Theme: WeBCaNaVaRi 2011 Copyright 2011 Simple Machines SiteMap | Arsiv | Wap | imode | Konular