0 Üye ve 1 Ziyaretçi Konuyu İncelemekte. Aşağı İn :)
Sayfa 1
Konu: Dilenciligin Tarihi  (Okunma Sayısı: 1469 Kere Okundu.)
« : Şubat 03, 2009, 01:13:25 ÖS »

KumraLım
*
Üye No : 8462
Yaş : 32
Nerden : İstanbul
Cinsiyet : Bayan
Konu Sayısı : 1146
Mesaj Sayısı : 13 450
Karizma = 17239


Osmanlı Devleti’nde, “sosyal hayatın bir gerçeği” olarak kabul edilen dilenciliğin değişik türleri vardı. Mezarlıkların kenarında “ıskatçılar”, sebillerin önünde “sebilciler”, sesine güvenen “kasideciler”, mevsimlik işçi gibi çalışan “kabakçılar”, muharrem ayında ortaya çıkan “goygoycular” ve nefsini terbiye etmek için el açan dilenciler..

16. yüzyılda “önü alınması gereken sosyal problem”, 19. yüzyılda “patlamaya hazır bomba” haline gelen dilenciler, 2. Meşrutiyet’in ilanıyla Osmanlılar için sorun teşkil etmeye başladılar. Meclis-i Mebusan’ın 10 mayıs 1909’da çıkardığı “serseri kanunu” bile çok köklü geçmişe sahip dilenciliğin tamamen ortadan kaldırılmasına yetmedi. Günümüzde de dilenciler, Osmanlı’dan da miras kalan yöntemlere yenilerini ekleyerek, el açıp para istemeye devam ediyor.

Eminönü Belediyesinin hazırladığı “Payitaht-ı Zemin Eminönü: Bir Dünya Başkenti” adlı kitaptaki bilgilere göre, Osmanlı sosyal hayatının bir gerçeği olarak kabul edilen dilenciler, toplumda çok küçük de olsa bir kesim oluşturdukları ve devlete problem çıkarmadıkları için uzun yıllar gündeme gelmedi.

Osmanlı Devleti’nde dilenciler bir lonca çatısı altında teşkilatlandırılmaya çalışıldı. Devlet, kanunen dilenmesinde sakınca olmayanlara dilenebileceklerini gösteren “Dilenci Tezkeresi” verdi ve dilencileri bir deftere kaydetti. Aslı kadılıklarda bulunan dilenci defterlerine, dilencilerin hangi millete mensup olduğu, ne zamandır dilencilik yaptığı ve sağlık durumu hakkında bilgiler yazıldı.

“Dilenci Tezkeresi” almak, zamanla mafyalaşmanın da kapısını araladı. “Dilenci iratçısı” denilen bazı uyanıklar, bir yolunu bularak aldıkları dilenci tezkerelerini dilencilere günlük kazancının büyük bir bölümünü vermek şartıyla sattı. Tarihçi Reşat Ekrem Koçu’nun tespitlerine göre, 8-10 dilencisi bulunan bir iratçı, kiraya verilmiş birkaç dükkanı olan birinden daha çok gündelik gelir elde ediyordu. Dilenciler için sebil kenarları, cami ve mescit önleri, köprü üstleri, zengin konak önleri gibi mekanlar, günlük cironun en fazla olduğu yerlerdi. İzni olan dilenciler bile buralarda dilenmek için halk arasında “Dilenci Şerefiyesi” denilen rüşveti, bekçilere ve belediye çavuşlarına vermek zorunda kalıyorlardı.

Evliya Çelebi’nin verdiği bilgiye göre, 17. yüzyılda dilenci esnafına bağlı 7 bin kişi vardı.

DİLENCİ TÜRLERİ
Dilencilik özünde “el açıp, para istemek” olarak gözükse de farklı dilenci türleri vardı. Tamamı İstanbullu olan ve dilencilerin en şereflisi kabul edilen “Iskatçılar” özellikle mezarlıkların etrafında dilenirdi. “Yaprak dökümü” dedikleri birinin öldüğü günler, ekmek paralarının çıktığı zamanlardı. Ölüm üzerine geniş bir edebiyat da geliştiren bu dilenciler, ıskat paralarının dağıtıldığı anları dört gözle beklerdi.

Sebillerin önünü mesken tutan “Sebilciler” için de günlük su ihtiyacını temin etmek amacıyla her gün su başına giden yüzlerce İstanbullu önemli bir kazanç kapısıydı. “Kasideciler” ise sesine güvenen dilenciler arasından çıkardı. Bunlar, ezan vakitleri acıklı sesleriyle insanı sadaka vermeye teşvik eden ilahi ve kasideler okuyarak, sokak aralarında dolanırdı.

“Kabakçı” denilen Sudanlı zenci dilenciler ise mevsimlik işçiler gibi çalışır, Mayıs ayından kış aylarına kadar dilenirdi. “Kabakçı”lar için kış mevsimi safa sürme zamanıydı. Dilenmeye başlayacakları 1 Mayıs günü büyük bir şenlik düzenler ve kabaklarıyla sokakları dolanırlardı.

Bunların dışında dilenciliği meslek olarak değil, nefsi terbiye etmek için yöntem olarak gören çeşitli dini zümreler de farklı bir dilenci grubunu oluştururdu. “Keşkül-i fukara” denilen bir çanakla dolaşan bu dilenciler, tüm kazançlarını akşam bağlı bulundukları tekkelere götürürdü ama bazıları bunu dini boyutlarından tamamen uzaklaştırdı. Özellikle Kalenderiler ve bazı medrese talebeleri halktan zorla para toplar hale geldi.

Dini hüviyetlerini öne çıkararak dilenen bir başka grup ise Araplardı. Araplar, akşam üzerleri sokaktan geçenlere bir limon veya nar gibi ürünler uzatarak fiyatının bir kaç katı para isteyerek dilenirdi.

İSTANBUL’A MAHSUS ‘GOYGOYCULAR’
“Goygoy” veya “Hoygoycular” olarak adlandırılan dilenciler de İstanbul sokaklarında boy gösteren başka bir dilenci grubuydu.

Osmanlı Devleti’nin son dönemine kadar varlıklarını devam ettiren Goygoycular, Muharrem aylarında ortaya çıkardı. Teşkilatları gereğince 6’şar kişilik gruplara ayrılan ve birbirlerini omuz başlarından tutarak tek kol nizamında yürüyen “goygoycular”, başlarında yemeniden bir sarık, sırtlarında bezden cübbe, ellerinde değnek, ayaklarında yarım bir pabuç, yarım mest, omuzlarında ortasından bölünmüş biri önde biri arkada iki ağızlı beyaz bez torbalar asılı gezerdi. “Goygoycular”ın topladığı erzak, Şehzade Camii’ndeki karargaha toplanırdı. Muharrem ayının 10. gününden sonra ortadan kaybolan bu dilenciler, o devrin maçsız, sinemasız çocukları için bir eğlence ve hareket kaynağı olurdu. Tarihçi Ragıç Akyavaş, bu orijinal dilenciliğin imtiyazının sadece İstanbul’a mahsus olduğuna dikkati çekiyor.

16. YÜZYILDA SAYILARI ARTIŞ GÖSTERDİ
16. yüzyıldan itibaren devletin dilencilerle olan ilişkilerinde değişiklikler görülmeye başladı. Celali isyanının yarattığı terör ortamından kurtulmak için İstanbul’a gelenlerle dilenci sayısı hızla arttı. Dilencilik önü alınması gereken sosyal bir problem olarak görülmeye başladı ve fermanlarla kanunlara aykırı biçimde dilenenler engellenmeye çalışıldı.

Dilencilerle ilgili 1567’de çıkarılan ilk fermanda, mezarda dilenmenin önüne geçilmesi istendi. Bir yıl sonra çıkarılan bir diğer fermanda da özellikle İstanbul’da dilencilik eden Araplar’ın takip edilmesi, sokak sokak dolaştırdıkları bazı hasta ve borçluların sırtından geçinenlerin men edilmesi emredildi. Fermanlar üzerine harekete geçen Subaşılar, dilencilerin “Dilenci Tezkeresi” olup olmadığını kontrol etmeye başladı. Tezkeresi olmayanlar ve bedenen sağlam olanlar ya hapsedildi ya da İstanbul dışına sürgün edildi.

Kocaeli Sancağı Paşası ile İzmit Kadısı’na 1759 tarihinde gönderilen ve “Cümle azaları tam ve sıhhati yerinde olduğu halde İstanbul’da dilenmekte olan 43 dilenci toplanıp bir kayığa koyularak İzmit’e gönderildi. Her birini farklı işlerde kullanmak üzere köylü ve sanatkar yerine amele ve ırgat olarak dağıtın ve kaçmamaları için gereken tedbiri alın” denilen fermanda, İstanbul’dan sürülen dilencilere ne yapılması gerektiği açıkça belirtildi. Dilenciler ile işsiz, güçsüz takımı 16. yüzyıldan itibaren sadece Osmanlı Devleti’nin değil, Fransa, İngiltere, Hollanda gibi Avrupa devletlerinin de korkulu rüyası olmaya başladı.

DİLENCİ KETHÜDALIĞI” DA İŞE YARAMADI
Savaş sonrasında İstanbul’a yoğun göç yaşanması, işsiz sayısının da artmasıyla 19. yüzyılda dilencilik “patlamaya hazır bomba” haline geldi. Bunun üzerine idareciler durumu kontrol altına almak için “Dilenci Kethüdalığı” kurdu. Kethüdalığın başına getirilen kahyalar yolsuzluk yapmaya başlayınca bu kurum da beklenen başarıyı sağlayamadı.

Osmanlı Devleti’nde İstanbul dilencileri ile ilgili en kapsamlı çalışmalardan biri, 2. Abdülhamid’in 1896’de Darülaceze’yi açması oldu. Ancak sorun darülacezenin açılmasıyla halledilecek türden değildi. Tüm Osmanlı topraklarıyla bağlantılı olan bu sorunu, devletin borç bataklığına sürüklendiği bir dönemde Avrupa’daki gibi iş-evleri açarak çözmek de mümkün olmadı. Böylesi zor şartlar altında üretilen çözüm yolları yamalardan meydana getirilen bir bohça olmaya mahkumdu.

2. MEŞRUTİYET DÖNEMİ
Dilencilik ve işsiz güçsüz takımı, İstanbul için asıl 2. Meşrutiyet’in ilanı döneminde sorunlara neden oldu. 2. Abdülhamit’e jurnallenme korkusunun ortadan kalkması ve af çıkması üzerine dilenciler, her köşe başını işgal etti. Bunun üzerine Meclis-i Mebusan, 10 Mayıs 1909’da “Serseri Kanunu”nu kabul etti.

Çalışma gücü varken dilencilik yapanları da “serseri” olarak kabul eden kanun, bu insanların işe alıştırılmaları ve meşgul edilmeleri gerektiğini hüküm altına aldı. Kanun gereği, İstanbul’daki devlet işletmelerinde yer bulunamayan dilenciler, taşrada çalıştırılmak üzere önce vapurlarla İzmit’e gönderildi. İzmit mutasarrıfları, dilencileri gönderecek yer bulamayınca şehir dilenci ve serseri kaynamaya başladı. Bunun üzerine dilenciler çeşitli bahaneler üretilerek tekrar İstanbul’a gönderildi. Taşrada farklı bölgelere gönderilenlerin akıbetleri de farklı olmadı. Taşrada kabul görmeyen dilenciler, işsizliğin artmasına da yol açtıkları gerekçesiyle ilk fırsatta İstanbul’a gönderildi.

Osmanlı Devleti zamanında yapılan yasal değişiklikler çok köklü bir geçmişe sahip dilencilik mesleğinin tamamen ortadan kaldırılmasına yetmedi. Günümüzde de dilenciler, Osmanlıdan da miras kalan yöntemlere yenilerini ekleyerek, el açıp para istemeye devam ediyorlar.
WeBCaNaVaRi Botu

Bu Site Mükemmel :)

*****

Çevrimİçi Çevrimİçi

Mesajlar: 222 194


View Profile
Re: Dilenciligin Tarihi
« Posted on: Mart 19, 2024, 12:54:11 ÖS »

 
      Üye Olunuz.!
Merhaba Ziyaretçi. Öncelikle Sitemize Hoş Geldiniz. Ben WeBCaNaVaRi Botu Olarak, Siteden Daha Fazla Yararlanmanız İçin Üye Olmanızı ŞİDDETLE Öneririm. Unutmayın ki; Üyelik Ücretsizdir. :)

Giriş Yap.  Kayıt Ol.
Anahtar Kelimeler: Dilenciligin Tarihi e-book, Dilenciligin Tarihi programı, Dilenciligin Tarihi oyunları, Dilenciligin Tarihi e-kitap, Dilenciligin Tarihi download, Dilenciligin Tarihi hikayeleri, Dilenciligin Tarihi resimleri, Dilenciligin Tarihi haberleri, Dilenciligin Tarihi yükle, Dilenciligin Tarihi videosu, Dilenciligin Tarihi şarkı sözleri, Dilenciligin Tarihi msn, Dilenciligin Tarihi hileleri, Dilenciligin Tarihi scripti, Dilenciligin Tarihi filmi, Dilenciligin Tarihi ödevleri, Dilenciligin Tarihi yemek tarifleri, Dilenciligin Tarihi driverları, Dilenciligin Tarihi smf, Dilenciligin Tarihi gsm
Yanıtla #1
« : Mart 01, 2009, 10:07:18 ÖS »
Avatar Yok

Musty*
*
Üye No : 2609
Yaş : 32
Nerden : İstanbul
Cinsiyet : Bay
Konu Sayısı : 2624
Mesaj Sayısı : 16 848
Karizma = 1552


Dilencileri hiç sevmem.   Dövmek

Y.
Yanıtla #2
« : Mart 02, 2009, 05:16:04 ÖS »
Avatar Yok

[ IdentifieD ]
*
Üye No : 2655
Yaş : 30
Nerden : Sakarya
Cinsiyet : Bayan
Konu Sayısı : 94
Mesaj Sayısı : 2 690
Karizma = 9972


Bide BazıLarı ParaLarı OLduğu HaLde AçgözLüLükLerinden KendiLerini Fakir Gösterip DiLenciLik Yapıyo ya OnLara Sinir OLuyorum  Sinirden Ölüyorum.

what goes around comes back around Göz Kırp.
Yanıtla #3
« : Mart 15, 2009, 03:07:31 ÖÖ »
Avatar Yok

sin28
*
Üye No : 18041
Yaş : 35
Nerden : İstanbul
Cinsiyet : Bay
Konu Sayısı : 2
Mesaj Sayısı : 1 710
Karizma = 127


bununda tarihini yazmışlar Zuhahaha..ellerine sağlık..efsaneleri varmı??

Kimse toz konduramaz

Kesip attığımız tırnağa bile

Sen en güzel kızısın

Bütün galaksilerin

Bense tozuyum artık

Akkor tozuyum

Prometheus'u yakan

Kara sevdanın...
Sayfa 1
Yukarı Çık :)
Gitmek istediğiniz yer:  



Theme: WeBCaNaVaRi 2011 Copyright 2011 Simple Machines SiteMap | Arsiv | Wap | imode | Konular