Kimi insanlar düşüncelerini sözcüklerle anlatamadıkları için ya da duyduklarından
anlam çıkaramadıkları için sözlü iletişimde zorluk çekerler. Bu kişiler, dil sembollerinin
kullanımında sorunu olan kişilerdir.
Bir insanın yeterli söyleyişi, sesi ve konuşma akışı olabilir; ancak konuşması anlamlı
olmayabilir. Sesleri, sözcükleri, heceleri rasgele ve anlamsız bir düzende bir araya getirir, dil
sembollerini uygun şekilde kullanamaz. Bu kişilerin dil bozuklukları vardır.
Gecikmiş Konuşma
Çocuklar yaşıtlarıyla kıyaslandığında beklenen zamanda dillerini geliştiremezlerse,
anlama ve anlatmada güçlükleri varsa, bu durum gecikmiş konuşmadır. Aslında gecikmiş
konuşma, çoğu zaman çocuğun bebeklik döneminde geçirmesi gereken konuşma gelişim
aşamalarından birine takılıp kalması veya o aşamalardan birine dönüş yapması durumudur.
Gecikmiş konuşma problemi olan çocuklarda bazı belirtiler görülür. Bazılarında cümle
kurmada güçlük ve gecikmeler olur. Anlatmak istediklerini sözel yolla aktarmak yerine
vücut hareketleriyle (Parmakla gösterme, fırlatma, vurma vb.) anlatmayı tercih ederler.
Çıkardıkları sesler dinleyen tarafından anlamsız bulunur. Gecikmiş konuşma problemi olan
çocuklar başkalarının konuşmalarına ilgi duymazlar ve dinlemezler. Bazıları toplumdan uzak
durma eğilimi gösterirler. Duvarlara vücudunu sürtmek, bir başkasının elini tutmak, sıkmak
gibi hareketler de gözlenebilir.
Gecikmiş konuşma, zekâ geriliği, uzun ve ağır hastalık geçirme, işitme kaybı, otizm
ya da serebral palsi gibi problemler, doğum travmaları, konuşma organlarındaki
koordinasyon (uyum) bozukluğu, sevgi eksikliği, duygusal problemler ve çevre etkisi gibi
birçok nedenden dolayı gerçekleşebilir.
Söz Yitimi (Aphasia):
Bireyde zekâ geriliği, bellek bozukluğu, işitme özrü ve konuşma organlarında
bozukluk olmadığı halde konuşma işlevinin yerine getirilmemesi durumudur. Bir beyin
hasarı sonucu oluşan fonksiyonel bir bozukluktur. Beyindeki ilgili alanların tahribi sonucu,
konuşma veya konuşulanı anlama yeteneğinin kaybıdır. Genelde afazi (söz yitimi/aphasia)
birden ortaya çıkar, ancak beyin tümörü gibi yavaş ilerleyen hasarlarda ise zamanla
oluşabilir. Afazili çocuklar şaşkındır ve duygusal yönden tutarsızlık gösterir. Yaygın sözleri
hatırlayamaz ve basit komutlar dışındakileri anlayamaz. Afazi tanısı olan çocuklar
bireyselleştirilmiş eğitim programından yararlandırılmalıdır. Ayrıca konuşma terapisi desteği
alınmalıdır.
Belirli Dil Yetersizlikleri
Herhangi bir beyin sarsıntısı geçirmediği halde dil becerilerinin, bilişsel ve sosyal
becerilerinin gerisinde olması durumudur. Bu çocuklarda toplumsal uyumda bir problem ya
da zihinsel bir yetersizlik olmayabilir. Fakat dili etkin olarak konuşamamaktadırlar. Bu
durum konjenital söz yitimi veya gelişimsel söz yitimi olarak adlandırılır. Çoğunlukla beyin
fonksiyonlarındaki eksiklikten meydana gelir ve bir çeşit öğrenim yeteneksizliği sayılabilir