0 Üye ve 1 Ziyaretçi Konuyu İncelemekte. Aşağı İn :)
Sayfa 1
Konu: Dil Bilgisi-2  (Okunma Sayısı: 1440 Kere Okundu.)
« : Ağustos 04, 2008, 03:35:12 ÖS »
Avatar Yok

[MasaL]
*
Üye No : 193
Yaş : 33
Nerden : İzmir
Cinsiyet : Bayan
Konu Sayısı : 2126
Mesaj Sayısı : 5 892
Karizma = 42


Hece-harf Bilgisi

HECE


Hece: Ağzımızın bir hareketiyle çıkan seslere HECE denir.
Kelimeler hecelerden heceler harflerden meydana gelir. A E I İ O Ö U Ü derken ağzımızı bir kez açıp kapatıyoruz. Aynı şekilde "al bal çal kol il öl..." derken ağzımızı bir kez açıp kapatıryoruz.

Türkçede heceler şöyle meydana gelmiştir.

Bir tek sesli (ünlü) harften meydana gelen heceler: a e ı i o ö u ü
Bir sesli bir sessiz harften meydana gelen heceler: al at ak ay...
Bir sessiz bir sesli bir sessiz harften meydana gelen heceler: bel bol kal gel...
Bir sesssiz bir sesli harften meydana gelen heceler: ba da ka la ...
Bir sesli iki sessiz harften meydana gelen heceler: alt üst ırk...
Bir sessiz bir sesli iki sessiz harften meydana gelen heceler: kurt yurt Türk...
Dilimizdeki heceler en az bir en çok dört harfli olurlar

Heceler tek başlarına anlamsızdırlar. Yalnız bazı heceler kelime olarak kullanılır. Bu kelimeler anlamlıdır. bal bel kol dal çal yal hal Türk kürk...


HARF - KAYNAŞTIRMA HARFLERİ - ÜNLÜ DÜŞMESİ - ULAMA

Harf: Ağzımızdan çıkan sesleri yazıda göstermek için kullanılan işaretlere HARF denir.
Alfabemizde 29 harfin 8 i sesli (ünlü) 21 i sessiz (ünsüz) dür. Sessiz harfleri sesli harfler yoluyla söyleyebilmekteyiz.
Sesli harfler de kalın ve ince sesliler olmak üzere ikiye ayrılırlar:

Kalın Sesliler: a ı o u
İnce Sesliler : e i ö ü

Kaynaştırma Harfleri: Dilimizde sesli ile biten bir kelimeye sesli ile başlayan bir ek geldiğinde araya "y ş s n" harflerinden biri girer. Bu harflere kaynaştırma hafrleri diyoruz. Bu harfleri "yaşasın" kelimesinde geçen sessiz harflere bakarak kolayca anlayabiliriz.
oku - y - acak ___ okuyacak
yaz - acak - s - ınız ___ yazacaksınız iki - ş - er ___ ikişer
kare - n - in ___ karenin

Ünlü düşmesi: Dilimizde iki heceli bazı kelimeler belli ekler aldıklarında ikinci hecedeki ünlülerini düşürürler:
ağız
alın
beyin
karın Ağzını sonuna kadar açtı.
Alnına ıslak bez koyunca ateşi biraz düştü.
Şekildeki insan beynini inceleyiniz.
Karnı çok acıkmış olmalı.

Ulama: Dilimizde cümleler okunurken kelimelerin sonlarında bulunan sessizler kendilerinden sonra gelen kelimelerin ilk harfi sesli ise bu sesliye bağlanarak okunurlar.
Emanet_eşeğin yuları gevşek olur.
Geniş_ovayı seyre daldı.
Elbisenin_ütüsü bozulmuş. Emane - teğeğin yuları gevşek olur
Geni - şovayı seyre daldı.
Elbiseni - nütüsü bozulmuş.

BÜYÜK SES (ÜNLÜ) UYUMU


Herhangi bir kelimenin Türkçe olup olmadığını anlamak için arayacağımız ilk özellik büyük ünlü kuralına uyup umadığıdır.
kiralamak __ ki - ra - la - mak __ İnce sesli ile başlamış kalın sesli ile bitmiş. uymaz
merdiven __ mer - di - ven __ Büyük Ünlü Uyumuna uyar

İstisnalar:

Ses değişikliğine uğrayan kelimelerde bu kural aranmaz. (elma - alma anne - ana kardeş - kardaş hangi - kangı...)
Birleşik kelimelerde bu kural aranmaz (ağabey gecekondu başöğretmen delikanlı...)
Türkçeye yabancı dillerden giren kelimelerde kural aranmaz (Cumhuriyet misafir otobüs televizyon cami...)
-yor -ken -ki -leyin -imtırak -daş eklerinde bu kural aranmaz (ekşimtırak sabahleyin sonraki...)
KÜÇÜK SES (ÜNLÜ) UYUMU


Sesli harfler ağzımızdan çıkış durumlarına göre bazı özellikler taşır

DÜZ-GENİŞ
a e

DÜZ -YUVARLAK

o ö

DAR-DÜZ

ı i

DAR-GENİŞ




Düz Sesliler : a e ı i
Yuvarlak Sesliler: o ö u ü

Dar Sesliler : ı i u ü
Geniş Sesliler : a e o ö

Türkçede bir kelimenin ilk hecesindeki sesli harf:

Düz ise sonra gelen hecelerin ve eklenen eklerin de düz olur.
Yuvarlak ise sonra gelen hecelerin ve eklenen eklerin de seslileri ya düz - geniş veya dar - yuvarlak olur.
Kelimenin ilk hecesinde "a" varsa daha sonraki hecelerde de "a" veya "ı" bulunur: kadın kalın adam aman...


"e" den sonra "e" veya "i" gelir: elek eşit erik esen...
"ı" den sonra "a" veya "ı" gelir: kırık çıkık kımız kısa kına...
"i" den sonra "e" veya "i" gelir: çilek kiriş çiçek biniş...
"o" den sonra "a" veya "u" gelir: kova koru sopa...
"ö" den sonra "e" veya "ü" gelir: ölüm örgü sopa
"u" den sonra "a" veya "u" gelir: kuyu kuzu kuşak kulak...
"ü" den sonra "e" veya "ü" gelir: üzüm üzgün güzün üzmek...


SERT SESSİZLERİN YUMUŞAMASI

Sert sessizle biten kelimelere sessiz harfle başlayan bir ek eklenmek istendiğinde şayet ekin ilk harfi yumuşak sessizlerden b c d g ise bu harfler sertleşerek p ç t k şeklinde eklenirler. bu kurala SERT SESSİZLERİN YUMUŞAMASI KURALI denir.
Genellikle trkçe kelimelerin sonlaında yumuşak sessizlerden b c d g bulunmaz. Bu kurala uymayan bazı kelimeler de vardır. Ancak bu çeşit kelimelere kural dığı kelimeler denir. Buna göre kelime sonunda sözü edilen yumuşak sessizlerin yerine sertleri bulunur.

kitab - kitap ağac - ağaç tad - tat kabag - kabak

Bu durumda şayet bir kelimenin sonunda p ç t k harflerinden biri gelmişse ve bu kelimeye sesli harfle başlayan bir ek eklenmek istendiğinde:

p sert sessizi yumuşar b olur :
ç sert sessizi yumuşar c olur :
t sert sessizi yumuşar d olur :
k sert sessizi yumuşar ğ olur : dolapı değil dolabı.
ağaçı değil ağacı.
tatı değil dadı
kabakı değil kabağı.

Ancak bu kurala uymayan bazı durumlar vardır:

Bazı tek heceli kelimelerin sonlarına gelen sert sessizler sesli harfle başlayan bir ek alsalar bile yumuşamazlar. Aynen yazılırlar. Ben ata binmeyi çok severim. İkinci kata varınca beni bekle.
p ç t k harfleriyle biten yabancı dillerden dilimize girmiş birçok kelime sesli harflerle başlayan bir ek aldıklarında değişikliğe uğramazlar. Bu kelimelerin sonundaki sert sessizleryumuşamaz. Cumhuriyeti gençlik koruyacaktır. Türkler esareti kabul etmezler. İnsan saadeti evinde aramalıdır.
p ç t k harfleriyle biten özel isimler sonlarına ünlü ile başlayan bir ek alsalar da bu kelimeler aynen kalır. Mehmet'i öğretmen çağırdı. Recep' in başarısı gurur verici.

Sert sessiz harflerden "p ç t k h s ş f" biriyle biten kelimelere "c d g" süreksiz yumuşak sessizlerden biriyle başlayan bir ek geldiğinde eklerin başındaki ünlsüzler sertleşir. Bu kurala SERT ÜNSÜZLERİN BENZEŞMESİ KURALI denir.

c - ç

kitap + cı __ kitapçı
sabah + cı __ sabahçı


d - t

yarış + dı __ yarıştı
sokak + da __ sokakta


g - k

coş + gun __ coşkun
piş + gin __ pişgin

VURGU VE TONLAMA


VURGU: Konuşurken veya bir parçayı okurken bazı heceleri veya kelime gruplarını üztüne basarak söyleriz veya okuruz. Bu söyleyiş özelliğine VURGU denir.
Kelimelerde Vurgu: Türkçe kelimelerde genellikle hafif bir vurgu vardır. Genelde kelimelerin son hecesinde görülür. Yalnız yer isimlerinde vurgu ilk veya orta hecededir: Ankara - İzmit - Tokat - Sakarya gibi.

Örnek: Yerden yedi kat arşa kanatlandık o hızla.

Kelimelere ek eklendiğinde vurgu son heceden bu eke geçer: Du - va - rı du - va - ra du - var - da...

Kelimelerde Vurgu Alan ve Almayan Ekler

Kelime türeten ekler vurgu alır. Gözlük gözlükçü Güzellik kömürcü
İyelik ekleri vurguyu kendine çeker: Kitabım kitabın kitabı kitabımız kitabınız kitapları
Soru eki olan "mi" vurgulu söylenmez. Bu kitap senin ki?

Cümlelerde Vurgu: Genellikle cümlelerde vurgu yüklem olan kelimenin üzerindedir. Ancak cükledeki kelimelerin anlam değeri birbirine eşit değildir. Üzerinde durulan kelime yükleme yakın bir kelimedir.

Örnekler:
Ahmetler yarın saat dörtte İzmir'e gidecekler.
Ahmetler yarın sat dörtte izmir'e uçakla gidecekler.
Ahmetler uçakla İzmir'e yarın saat dörtte gidecekler.
YArın saat dörtte İzmir'e uçakla Ahmetler gidecekler.

TONLAMA: Cümlelerin söylenişi sırasında sesimizi cümlelerin anlamına göre ayarlamaya TONLAMA denir.

Cümlelerde Tonlama: Cümleleri yalnızca düzgün yazmak yeterli değildir. Okurken ve konuşurken cümleleri anlamlarına uygun biçimde söylemek konuşmayı güzelleştirir. Okunan parçanın özelliğine göre vurgu kullanılır.
WeBCaNaVaRi Botu

Bu Site Mükemmel :)

*****

Çevrimİçi Çevrimİçi

Mesajlar: 222 194


View Profile
Re: Dil Bilgisi-2
« Posted on: Mart 29, 2024, 05:01:25 ÖÖ »

 
      Üye Olunuz.!
Merhaba Ziyaretçi. Öncelikle Sitemize Hoş Geldiniz. Ben WeBCaNaVaRi Botu Olarak, Siteden Daha Fazla Yararlanmanız İçin Üye Olmanızı ŞİDDETLE Öneririm. Unutmayın ki; Üyelik Ücretsizdir. :)

Giriş Yap.  Kayıt Ol.
Anahtar Kelimeler: Dil Bilgisi-2 e-book, Dil Bilgisi-2 programı, Dil Bilgisi-2 oyunları, Dil Bilgisi-2 e-kitap, Dil Bilgisi-2 download, Dil Bilgisi-2 hikayeleri, Dil Bilgisi-2 resimleri, Dil Bilgisi-2 haberleri, Dil Bilgisi-2 yükle, Dil Bilgisi-2 videosu, Dil Bilgisi-2 şarkı sözleri, Dil Bilgisi-2 msn, Dil Bilgisi-2 hileleri, Dil Bilgisi-2 scripti, Dil Bilgisi-2 filmi, Dil Bilgisi-2 ödevleri, Dil Bilgisi-2 yemek tarifleri, Dil Bilgisi-2 driverları, Dil Bilgisi-2 smf, Dil Bilgisi-2 gsm
Yanıtla #1
« : Ağustos 02, 2010, 10:36:35 ÖS »
Avatar Yok

dark rhyme
*
Üye No : 12995
Yaş : 28
Nerden : Kütahya
Cinsiyet : Bayan
Konu Sayısı : 583
Mesaj Sayısı : 6 995
Karizma = 17203


 teşekkürLer .

<< dark rhyme >>     << Rap_06_unzeL >>    
" Kuzican'mm .. Seviyorum bee seni .. <3 "         
 $éhr-i kâbuS..#     
^^ G!zé 'M' éLtém ^^     
¹º§uz olmªz     
'# VazgéçiLmézimsin ^^      
% seni seviyorum kuzi .. Gülmek :) %
 
Sayfa 1
Yukarı Çık :)
Gitmek istediğiniz yer:  


Benzer Konular
Konu Başlığı Başlatan Yanıtlar Görüntü Son Mesaj
Deneyim Bilgisi (metin2)
Online Oyunlar
HuNTeR-DeViL 5 2022 Son Mesaj Haziran 23, 2008, 03:44:02 ÖS
Gönderen : By.CeZa
Wolfteam Ses Kasma Bilgisi
Online Oyunlar
CheRnobiL 0 4293 Son Mesaj Nisan 29, 2011, 11:50:34 ÖÖ
Gönderen : CheRnobiL
Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi
Genel Konular
imge34 0 749 Son Mesaj Mart 02, 2013, 06:33:23 ÖS
Gönderen : imge34
Dil Bilgisi Kuralları
Android
sanane_61 0 742 Son Mesaj Kasım 18, 2013, 11:27:46 ÖS
Gönderen : sanane_61
   ilaç Bilgisi (farmakoloji)
İlaçlar
SaviorAngel 1 2513 Son Mesaj Ocak 10, 2015, 02:31:40 ÖÖ
Gönderen : FLORİS


Theme: WeBCaNaVaRi 2011 Copyright 2011 Simple Machines SiteMap | Arsiv | Wap | imode | Konular