Nüfus müdürlükleri uyarıldı

Türk Dil Kurumu Başkanı Prof. Dr. Mustafa Kaçalin, nüfus cüzdanlarında inceltme işareti kullanımını gerektiren kimlik bilgilerinin yazılımı konusunda, vatandaşlar ile nüfus memurları arasında yaşanan anlaşmazlıklar üzerine, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğüne konuyla ilgili yazı gönderdi.
 
Kaçalin, yazısında, TDK’ya yapılan başvurularda, nüfus müdürlüklerince düzenlenen resmi evrakta inceltme işaretinin kullanılmadığı yönünde ifadeler bulunduğunu belirterek, toplumun büyük bir çoğunluğunun da inceltme işaretinin kaldırıldığına dair yanlış bir kanaate sahip olduğuna işaret etti.
 
Yazıda, 2009 yılında yayımlanan Yazım Kılavuzu’nun ”inceltme işareti” bölümündeki bilgilere de yer veren Kaçalin, yazılışları bir, anlamları ve okunuşları ayrı olan kelimelerin ayırt edilmesi için okunuşları uzun olan ünlüler üzerine inceltme işareti konulduğunu ifade etti.
 
”Adem”in ”yokluk”, ”Âdem” kelimesinin ”insan”, ”adet” sayı, ”âdet” kelimesinin de gelenek ve görenek anlamına geldiğine dikkati çeken Kaçalin, bu şekilde farklı anlama gelebilen ve Türkçe yaygın olarak kullanılabilen isimlerden örnek verdi.
 
Kaçalin, inceltme işaretinin kullanım yerleriyle ilgili Türkiye genelinde nüfus müdürlüklerinde görevli memurların, TDK’nın 2009 Yazım Kılavuzu’nda yer alan inceltme işaretleri konusunda bilgilendirilmesini istedi.
TDK Yazım Kılavuzu’na göre, Türk halkının yaygın olarak kullandığı ve inceltme işareti kullanılması gereken isimler arasında ”Kâmil”, ”Halûk”, ”Kâzım”, ”Lâle”, ”Nalân”, ”Âşık”, ”Âlim”, ”Nigâr”, ”Elâzığ” ve ”İslâhiye” gibi birçok kelime yer aldığına işaret edildi.
 
Nüfus müdürlükleri uyarıldı
 
Bunun üzerine, harekete geçen Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü yetkilileri, il ve ilçe nüfus müdürlüklerini, inceltme işaretlerinin kullanımıyla ilgili yazı göndererek uyardıklarını bildirdi.
Yetkililer, yürürlükteki mevzuata göre, nüfus kayıtlarında isimlerin yazılımında inceltme işareti kullanımıyla ilgili bir engel bulunmadığını, kurum olarak da Türk Dil Kurumu Yazım Kılavuzu’nu esas aldıklarını belirtti.
Ancak bazı nüfus memurlarının, bu duruma aykırı hareket etmiş olabileceğini ifade eden yetkililer, TDK’nın bu nedenle gönderdikleri yazıyı dikkate alarak, il ve ilçe nüfus müdürlüklerini uyarma gereğini hissettiklerini kaydetti.
 
Yetkililer, nüfus müdürlüklerine gönderdikleri yazıda, vatandaşın talep etmesi halinde, nüfus kayıtlarında yer verilecek kimlik bilgilerinin yazılımında, TDK Yazım Kılavuzu’nun esas alınarak inceltme işaretlerinin kullanılabileceğini bildirdi.
 
"İnceltme işaretleri hiçbir zaman kaldırılmadı"
 
TDK Başkanı Kaçalin, yaptığı açıklamada da Türkçe’de inceltme işaretlerinin hiçbir zaman kaldırılmadığına vurgu yaptı.
 
Harf Devrimi’nin yapıldığı 1928’den bu yana, TDK’nın hazırladığı imla kılavuzlarının tamamında inceltme  işaretlerine yer verildiğine işaret eden Kaçalin, ”Bu tür işaretler Fransızcada, Macarcada, Çincede de var, birçok dilde işaret var. Türkçe’mizde de hiçbir zaman bu işaretler kalkmadı” diye konuştu.
”Toplulumuzun ne yazık ki inceltme işaretlerinin kalktığına dair bir kanaati var. Niye böyle bir kanaat hasıl oldu bilmiyorum ama böyle bir yalan rüzgarı esiyor” diyen
Kaçalin, şunları kaydetti:
 
"20 senelik geçmişime baktığımda, ’inceltme işaretleri kaldırılmadı mı’ diye bunu duyuyordum. Nüfus müdürlüklerinde, şapka işareti, inceltme işareti konulmasını isteyenler olmuş. Bu nedenle tartışma yaşanmış, ’inceltme koyuyorum, koymuyorum’ diye. Dolayısıyla bize nüfus idaresi bu konuyu sorduğunda biz, ’kaldırılmamıştır, işaretlerimiz vardır’ dedik.” İnceltme işaretlerinin Türkçedeki önemine de değinen Kaçalin, şöyle devam etti: ”İnceltme işaretlerinin çok elzem bir yeri var. Bu işaretlerin kullanılmaması, telaffuzda, manada yanlış anlamalara yol açabilir. Özellikle yazıdan okuyacaklara yanlış telaffuz ettirmemek söz konusu. Bizim heyetimiz daha önceden, 80 yıldır çeşitli zamanlarda tartışmışlar ve bu işaretleri gerekli görmüşler.”