Delüzyonel bozukluk kalıcı ve değiştirilemeyen hallüsinasyonların disorganize düşünce ve davranışların anormal affektin eşlik etmediği inatçı bizar olmayan delüzyonlardan oluşur. Kişilik genellikle bozulmaz. Hastalarda genelde fonksiyonel kapasiteleri yüksek olmalarına rağmen aşırı duyarlı ve sürekli tetikte olduklarından sosyal ortamlardan izole olabilirler.
Ortalama 40'lı yaşlarda ortaya çıkar. Etyopatogenez

Bazal ganglion ve limbik sistemlerinde değişik bozukluklar olabilir. Ancak delüzyonel zoukluk asıl psikososyal orijinlidir. Fiziksek ya da psikolojik istismar zalim sebatsız ya da güvenilmeyen ebeveynler baskıcı mükemmeliyetçi bakıcılar bu kişilerin hayatlarında görülebilir. Sağırlık körlük sosyal izolasyon yalnızlık göç ve diğer çevre değişiklikleri ileri yaş diğer risk faktörleri arasındadır.
Hastalar kabul edilmeyen fikirlerini duygularını savunma olarak projekte ederler. Utanç küçük düşme aşağılık duygularını reddederek reaksiyon formasyonuyla grandiyözite gibi tam tersine çevirirler ve kabul etmedikleri duyguları başkalarına yansıtırlar.
Belirti ve Bulgular
Bizar olmayan ve en az 1 ay süren delüzyonlar
Şizofreni A ölçütlerinin karşılanmaması (hezeyanlar halüsinasyonlar disorganize davranışlar katatoni negatif belirtiler)
İşlevselliğin korunmuş olması
Delüzyonlarla birlikte duygudurum bozuklukları olsa bile delüzyonel epizodlara kıyasla kısa sürmesi
Organik bir bozukluk olmaması
Alt Tipleri Erotomanik Tip: Ulaşamayacağı genellikle kendisinden üstün konumdaki kişilerin kendisine aşık olduğunu düşünme
Grandiyöz Tip: Çok değerli güçlü bilgili ya da meşhur birisi olduğunu düşünme
Kıskanç Tip: Cinsel eşinin kendisini aldattığını düşünme
Persekütif Tip: (en sık görülen tip) Düşmanlık göreceğini takip edildiğini tüm davranışlarının izlendiğini öldürüleceğini düşünme
Somatik Tip: Fiziksel bir kusuru ya da medikal bir hastalığı olduğunu düşünme
Karışık Tip: Birkaç tip bir arada olur.
Ayırıcı Tanı Delüzyonla ortaya çıkabilen nörolojik ve medikal durumlar:

Bazal ganglia hastalıkları (Parkinson Huntington)
B12 folat tiamin niasin eksikliği
Deliryum
Demans (Alzheimer Pick's)
Endokrinopatiler (adrenal tiroid paratiroid)
Limbik sistem patolojileri (epilepsi serebrovasküler hastalıklar tümör)
Madde kullanımı (amfetamin antikolinerjikler antidepresanlar antihipertansifler antitüberkülozlar antiparkinson ajanları simetidin kokain disülfiram halüsinojenler)
Sistemik (hepatik ensefelopati hiperkalsemi hiposlisemi porfiri üremi)
Delüzyonel bozuklukla ayırıcı tanısı yapılması gereken psikiyatrik hastalıklar:

Paronoid kişilik bozukluğu
Paronoid şizofreni
Majör depresif bozukluk
Bipolar I Bozukluk
Tedavi Hastaların %30-50'sinde bozukluk kronikleşir. Farmakolojik tedaviye yanıtları ise delüzyonları olan şizofreni ya da duygudurum bozuklukları hastalarından daha kötüdür. Antipsikotiklerle tedavi edilmelidirlergenellikle ysek dozlara yanıt veririler. Hastalarda güven eksikliği olduğundan psikoterapi de zordur. Ancak hastaların çoğu bir işte çalışabilirler yaşamlarını daha çok çevrelerine rahatsızlık vererek sürdürürler..
Hasta tehlikeli olduğunda ya da suisid düşünceleri olduğunda hospitalize edilmelidir.