Çok incedirler. Bir yandan iç şahdamarı ve dallarından (beyin ön atardamarları, birleştirici ön atardamar), öte yandan baziler atardamarın sonundan ve beyin arka atardamarlarının başlangıcından kaynaklanırlar.

Burada bütün damarları saymağa olanak bulunmadığından, yalnızca başlıcalannı belirtmekle yetineceğiz: Hipofiz üst ve alt atardamarları.

Hipofiz üst atardamarları, iç şahdamarmdan ve birleştirici arka atardamarlardan doğar, hipo-talamus-arka hipofiz bölgesine ulaşarak kan kılcal damarları haline gelirler. Bunlar da özel bir toplardamar sistemiyle ağızlaşırlar: Hipotalamus -hipofiz kapı toplardamarı sistemi.

Hipofiz alt atardamarları, iç şahdamarmın, kavernöz sinüs içindeki bölümünden doğarlar. Hipofizin arka bölümünü damarlandırırlar.



Hipotalamus - hipofiz kapı toplardamar sistemi
Anatomide genel olarak, her iki ucundaki 2 kan kılcal damarları ağını birbirine bağlayan toplardamar sistemine kapı toplardamar sistemi denir: Hipotalamus-hipofiz kapı toplardamar sistemi yukardan aşağıya doğru sırasıyla şunları kapsar:

— orta çıkıntıda yeralan ve hipofiz üst atardamarlarının damar ağını izleyen üst kılcal damarlar ağı;

— hipofiz sapından geçen bir toplardamar grubu (hipofiz kapı toplardamarları);

— hipofiz kapı toplardamarlarının bölünmesinin sonucu olan ve ön hipofizde yerleşen alt kılcal damarlar ağı.

Hipofiz toplardamarları, komşu sinüslere dökülür (hipofizaltı sinüs, kavernöz sinüs); hipofizden gelen kan oradan da genel dolaşıma karışır.

Hipofiz bölgesindeki birkaç sinir, boyun üst sempatik lenf düğümünden kaynaklanır. Ama gerçekten hipofize özgü sinirler yoktur.

Merkezi sinir sisteminin geri kalan bölümünde de olduğu gibi, lenf damarları da yoktur.

FİZYOLOJİ

Anatomik açıdan olduğu gibi, fizyolojik görünüm açısından da hipotalamus ön hipofiz ve hipotalamus arka hipofiz ikililerini birbirinden ayırt etmek gerekir.

Hipotalamus-hipofiz kapı toplardamar sistemi. — i. Hipotalamusun sinirsel hormon salgılayıcı hücresi. — 2. Hipofiz üst atardamarı birleştirici arka atardamarın dalı. — 3. Üst kılcal damar ağı. — 4. Hipofiz üst atardamarı. — 5. Hipofiz sapı. — 6.Alt kılcal damar ağı. — 7. Hipofizin arka lobu. — 8. Göz sinirleri birleşeği (kesilmiş). — 9. Orta çıkıntı. — 10. Pars tu-beralis. — 11. Hipofizin kapı toplardamar sistemi. — 12. Hipofizin ön lobu. — 13. Hipofizin ara lobu.

Hipofiz, ön lob, hücrelerden ayrıntı. — Bu bölümün, az ya da çok yoğun siyaha boyanmış bazofil hücreler ve kahverengi ya da bej rengi boyanmış asidofil hücrelerle alacalı bir görünümü vardır.