Yüzündeki benleri ve çilleri seven çok insan vardır. Bir o kadar da bunlardan kurtulmak için doktora giden. Sağlıklı ve güzel görünmek için pürüzsüz ve lekesiz bir cildi hepimiz isteriz. Ancak bazen doğduğumuz anda bile buna sahip olamayız. Bazı kişiler doğum lekelerini bir uğur işareti, bir ayrıcalık olarak kabul eder şekil ve renklerine bakarak anlamlar yükler ve rahatsız olmadan taşırlar. Ama bir o kadar da görünümünden mutlu olmadığı için insanlardan kaçan ya da görünümü yüzünden toplumdan dışlanan insan vardır. Yaşımız ilerledikçe de cildimizde daha önce olmayan birçok renkli sorun ortaya çıkabilir ve bunları sevmeyebiliriz. Dış görünüş hepimiz için önemlidir ve hayatımızı etkileyerek psikolojik sorunlar oluşturabilir. İşimiz, arkadaşlıklarımız ve karşı cinsle ilişkilerimiz, kişiliğimizin oluşması vb. etkilenebilir. Cildimizde lekelerin hangileri zamanla geçer ve önemsiz? Hangileri bir sağlık sorunu ve tedavi edilmesi gerekiyor? Tedavi yöntemleri neler ve başarısı ne? Bu soruları İstanbul KOZMED dermatoloji Merkezinden Dermatoloji Uzmanı Dr. Canan Savaş’a yönelttik.

Derimizin rengini neler belirler?

Normal deri renginin oluşmasında en önemli iki faktör vardır. Bunlardan biri kan damarlarının içindeki hemoglobindir. Derimizde pembeleşmeden, kırmızı, mavimsi renkli oluşumlardan sorumludur. Derideki renk hücreleri tarafından üretilen melanin ise normal deri rengimiz ile kahverengi tonları arasındaki renkleri belirler. Saç, göz, deri rengimiz melanine bağlıdır.

Koyu renkli lekelerin nedenleri nelerdir?

Bazı benler, güneş lekeleri, gebelik lekeleri, çiller, mantar hastalıkları, deri kanseri gibi birçok durumda cildimizde çeşitli büyüklük, şekil ve yaygınlıkta koyu renkli lezyonlar olabilir.

Cildin beyazlaması ile seyreden hastalıklar nelerdir?

Bu hastalıklardan en sık görülenleri vitiligo ve mantar hastalığıdır. Yanaklarda beyaz lekelenmeler esmer, kuru ve hassas ciltli çocuklarda sık görülen bir durumdur ve çoğunlukla yaş ilerledikçe kaybolur. Bazı deri hastalıkları da ciltten daha açık renkli lekeler yapabilir.

Ciltte kırmızılıklar neye bağlıdır?

Derimizin kızarıklığının derecesi kanın oksijenlenmesine, akım miktarına, derideki kan damarlarının çap ve sayısına bağlıdır. Birçok hastalıkta deride yaygın ya da belirli bölgelerde kızarıklıklar olabilir. Bazıları birkaç günde geçer bazen de tüm ömür boyu taşırız.

Cildimiz neden sarılaşır?

Sarılık hastalığında cilt oldukça sarılaşır. Havuç gibi besinlerin fazla tüketilmesi de cildi sarılaştırabilir.

Kılcal Damar (Telenjiektazi) nedir?

Derideki çok küçük kan damarları 1 mm ye kadar genişleyerek gözle görünür hale gelmiştir. Genelde yüz ve bacaklarda görülür.

Yüzümüzde kılcal damarlar neden olur?

Yüzümüzdekiler bazen bir neden olmadan da gelişebilir. Ama en önemli sebep güneştir. Güneş yaşlanma ve deri kanseri riskinde artışa da sebep olur. Çok güneşlenenlerde boyunda ense gibi bölgelerde üzerinde ağ şeklinde kılcal damarların olduğu kahverengi, kırmızı renk değişikliği olabilir. Kılcal damarlar bazı hastalıklarda, gebelik, alkol ve östrojen alımı, kortizonlu kremlerin uzun süreli uygulanması sonucu da gelişebilirler. Tek olabilir veya gruplar yapabilirler. Örümcek angiomlar da bir kılcal damar ağıdır.

Örümcek izi nedir?

Ortada besleyici bir damar ve çevreye açılan kollardan oluşur. Bu haliyle 1 cm kadar büyük olabilir ve kırmızı bir örümceğe benzetilmiştir. Sağlıklı insanların yüzde 10–15 inde görülebilir. Çoğu bir hastalıkla ilişkili değildir bazen karaciğer hastalığıyla ilişkili olabilir. Doğum sırasında ya da doğum kontrol hapları kullanırken gelişebilirler.

Bacaklardaki kılcal damarlar neden olur?

Bacaklardaki damarlar genelde kadınlarda görülür. Genetik, dolaşım problemleriyle ilgili olabilirler. Gebelik sonrası gelişebilir.

Kılcal ve örümcek damarların tedavisi var mı?

Evet. Aslında genelde bir rahatsızlık vermezler çok nadiren kanama yapabilirler. Hasta kozmetik açıdan rahatsız oluyorsa en güvenli ve pratik tedavi lazerdir. Yan etki riski çok azdır

Vücudumuzda kırmızı benler neden olur?

Aslında bunlar vücudumuz yaşlandıkça meydana gelen küçük, iyi sınırlı, kırmızı renkte hafif kabarık damarsal oluşumlardır. Bunlara halk arasında Kiraz Lekesi denilir. Tedavi edilebilirler.

Kiraz lekeleri kötü huylu mudur?

Bu benlerin görüntüleri sıkıntı yapabilir ama aslında sağlık açısından önemi yoktur. Ancak, yine de bunların kiraz lekesi olup olmadığına emin olmak için bir dermatologa gösterilmesi doğru olur.

Kırmızı lekeler doğuştan olabilir mi?

Kırmızı lekeler doğuştan da olabilir. Bebek doğduğunda veya yaşamın ilk haftalarında ortaya çıkarlar. Çok çeşitli renk, yapı ve büyüklükte olabilirler. En yaygın damarsal kaynaklı doğum lekeleri leylek ısırığı, hemanjiomlar ve şarap lekesidir.

Doğum lekeleri neden olur?

Doğum lekelerinin genel olarak oluşum nedeni tam olarak bilinmiyor ve çoğu genetik değil. Halk arasında çok fazla inanış olmasına rağmen gebelik sırasında olan bir olaydan da kaynaklanmazlar.

Leylek ısırığı nedir?

Deriden kabarıklık yapmayan soluk pembe kırmızı renkteki halk arasında lekelere Leylek ısırığı denir. Oldukça sık rastlanan bir leke türüdür. Ensede fazla görülen leylek ısırığı, yüzde görüldüğünde melek öpücüğü olarak da adlandırılır. Vücudun başka yerlerinde de bulunabilir

Leylek ısırığı ve Melek öpücüğünü tedavi etmek gerekir mi?

Bu lekeler zararsız olduğu için tedavi edilmesine de gerek yoktur. Melek öpücükleri çocuklukta kaybolurlar, fakat leylek ısırığı erişkin yaşa kadar kalabilir.

Kırmızı doğumsal lekeler her zaman bu kadar masum mu?

Ne yazık ki değiller. En büyük sorunlarımızdan biri genelde bebek birkaç haftalıkken ortaya çıkan ve oldukça hızlı büyüyen kırmızı kabarık hemanjiomlar. Çok faklı tipleri var bazen özellikle küçük olanlar zararsız da olabilir ama çok ciddi kozmetik ve sağlık sorunları yaratabiliyorlar. Yaklaşık bir yaşına kadar büyüme devam edebiliyor sonra çoğunun büyümesi duruyor ve yavaşça küçülüp geriliyorlar.

Hemanjiomları tedavi etmek gerekir mi?

Bir hemanjiomun ne kadar büyüyeceğini veya tamamı ile kaybolup kaybolmayacağını bilmek ne yazık ki mümkün değil. Büyüklüğü ve büyüme hızı, bulunduğu yer tedavi kararını vermemizde etkili oluyor. Bazıları takip edilebilir, bazıları da acil tedavi gerektirirler.

Şarap Lekesi (Portwine Stain) nasıl bir hastalıktır?

Bin bebekten birinde doğum anında vardır. Başlangıçta açık pembe renkli, yıllar içinde koyulaşıp, morumsu renge dönüşebilen çeşitli büyüklük ve yerde olabilen lekelerdir. Önce düzdür sonra yüzeyi sıklıkla kabalaşır ve üzerinde kabarıklıklar gelişebilir. Bulundukları yere göre bazı anomalilerle birlikte olabilirler. En sık baş ve boyunda görülür ve kendiliğinden geçmezler. Estetik açıdan hastayı rahatsız ederek psikolojisini etkileyebilir

Şarap lekesi tedavi edilebilir mi?

Şarap lekesi tedavi edilebilir. Şarap lekesinin tüm dünyada kabul görmüş tedavi şekli lazerdir ve Pulse-dye laser sistemi halen standart kabul edilmektedir. Türkiye’de de bu tedaviyi kolaylıkla uygulayabiliyoruz. Tedavi ne kadar erken yapılırsa o kadar başarılı.

Yetişkinlerde yüz kızarıklığı neden olur?

Birçok nedeni vardır. Yapısal nedenlerle, bazı hastalıklar yüzünden, güneşe bağlı olarak meydana gelebilir. Sık görülen nedenlerden biri de rozase (gülleme) dir. 30–40 yaşlarındaki genelde açık tenli olan hastaların çoğu başlangıçta olayı çok fark etmez, yüz kızarıklığına eğilim, kozmetiklere hassasiyet gibi hafif şikâyetler olur. Giderek kızarıklık kalıcı hale gelmeye başlar kılcal damarlar, kabarıklık ve içi iltihaplı oluşumlar gelişir. Bu hastalarda göz problemleri de olabilir.

Rozase neden olur?

Hastalığın nedeni tam olarak bilinmiyor. Genetik faktörler etkili olabilir. Açık tenlilerde daha sıktır. Sıcak yiyecekler, baharatlı gıdalar, alkol, güneş ışınlarına maruz kalma ve psikolojik etkilerle yüzdeki kızarıklık artabilir ve hastalık şiddetlenebilir. Bu yüzden hastaların bunlardan uzak durması gerekir.

Rozase nasıl tedavi edilir?

Bu durum nadiren kendiliğinden gerileyebilir, genellikle yıllar sürer, tedavi edilmezse hastalık giderek kötüleşir. İlaç tedavisi başarılı olmakla birlikte kızarıklık ve damarlanmada az etkilidir ve hastalar görünüm düzelmeyince tedaviden de memnun kalmazlar. Bu gibi hastalarda lazer tedavisi faydalı olabilir.

Deri hastalıklarının tedavisinde son yıllarda oldukça duyduğumuz lazer tedavileri hakkında bilgi verebilir misiniz?

Lazerler deri hastalıklarında yurtdışında yıllardır çok yaygın olarak kullanılmaktadır. Artık Türkiye’de de lazer tedavilerini başarıyla kullanıyoruz. Cilt sorunları için kullanılan lazerlerin hepsi ayrı bir hedefi tahrip eder, bu nedenle tedavi edilecek yapıya göre farklı lazerler kullanılır. Yani bir lazerle her hastalığın tedavisini yapmak mümkün değildir.

Damarsal oluşumlarda lazer tedavileri nasıl yapılıyor?

Lazer tedavisi derinin damarsal yapıdaki oluşumlarını tedavi etmek için uzun yıllardır kullanılıyor ve daha etkili ve güvenli bir sistem yok denilebilir. Tedavi edilecek soruna göre lazer çeşidi değişir. Yeni lazerler üretilmekle beraber bazı lazerler bazı hastalıkların tedavisinde klasikleşmiştir. Örneğin bunlardan biri Pulse dye lazerdir. Sonuçları çok iyi, yan etkileri azdır. Pulse dye lazerler, yaklaşık 20 yıldır birçok cilt rahatsızlığının tedavisinde kullanılmaktadır. Özellikle şarap lekesinde çok etkilidir. Ve hasta ömür boyu taşımak zorunda olduğu bir lekeden lazerle kurtulabilir. Kılcal damarlarda, kiraz angiomlarında, rozasede(gülleme), güneş hasarına bağlı yaşlanma tedavisinde de çok başarılıdır. Tedavi sırasında sadece lastik çarpmasını andıran hafif bir rahatsızlık duyulur. Uygulama kolaydır ve kısa sürer. Lazer tedavileri seanslar halinde uygulanır.

Yüzümüzde kahverengi lekeler neden olur?

Yüzde yama tarzı açık veya koyu renkli kahverengi lekelerin en sık sebebi gebelikte sık görüldüğünden halk arasında gebelik maskesi de denilen melasma’dır. Bu lekelenme hamile olmayan kadınlarda ve hatta erkeklerde de görülebilir. Güneş, koyu renk cilt tipi, doğum kontrol hapıları, östrojen, bazı epilepsi ilaçlarının kullanımı bu lekelerin oluşumunda rol oynar. Bazı makyaj malzemeleri, kolonya, parfümler, sabun ve nemlendiriciler gibi kozmetik ürünler de özellikle güneş temasını takiben benzeri lekelenmelere yol açabilir.

Gebelik maskesi doğum yaptıktan sonra kaybolur mu?

Gebelik sırasında gelişen melasma doğumdan sonra bazen kaybolur bazen de kalıcı olabilir ve tedavi gerekebilir.

Gebelik maskesinin tedavisi nasıl yapılır?

Gebelik maskesinin tedavisinde renk açıcı çeşitli kremler kullanılıyor. Hastanın cildi ve lekeye göre tedavi belirlenir. Kimyasal peeling uygulaması faydalı olabilir ve tedaviyi hızlandırır ama mutlaka uzman doktorlar tarafından yapılmalıdır.

Gebelik maskesi tedavisinin başarısı nasıldır?

Tedavi başarısında rengin derideki yerleşimi önemlidir. Derin lekelerin tedavisi çok zordur. Bu ayrım “Wood lambası” denilen özel lambalarla basit ve masrafsız bir şekilde yapılabilir ve hastaya tedavi başarısı hakkında daha net bir bilgi verilebilir. Açık tenli kişiler tedavide daha şanslıdırlar. Tedavileri daha kolay ve kısa, tedavi sonrası tekrarlama daha azdır.

Gebelik maskesi bulunan kişilerin güneşten korunması gerekli mi?

Güneşten korunma tedavide çok önemlidir. Çünkü güneş ışınları bu lekeleri koyulaştırır. Güneş koruyucular sadece güneşlenirken değil yolda yürürken, araba kullanırken veya evde pencerenin arkasında otururken bile kullanılmalıdır.