Fazla televizyon izlemek, bilgisayarın başında uzun süre çalışmak, en önemlisi de monitörün karşısında hatalı aydınlanma sonucu gelişen göz yorgunluğu gözler için yeni tehlike...

Op. Dr. Yusuf Ziya Kumcuoğlu
Göz Hastalıkları Uzmanı

Özellikle günde 1-2 saatten fazla bilgisayar kullanmak zorunda olan bankacı, bilgisayar operatörü, grafiker gibi meslek gruplarındakilerin neredeyse tamamında rastlanan bu hastalığın sıkça karşılaşılan belirtileri; baş ağrısı, göz yorgunluğu, geçici bulanık görme, gözde kuruluk veya batma hissi, boyun ve sırt ağrıları, ışık hassasiyeti, çift görme, göz ağrısı, odaklama güçlükleri, gözlerde kızarıklık, kontakt lens kullananlarda rahatsızlıklar... Belirtiler, çalışma şartları ve alışkanlıklarla birlikte gözlerde zaten mevcut olan kırma kusuru gibi rahatsızlıklara paralel olarak değişiklik gösterebilmektedir.

Televizyon, video oyunları ve bilgisayarlar nedeniyle, göz kuruluğu ve göz yorgunluğundan yakınan insanların sayısı her geçen gün artmakta. Özellikle günümüzde çocuklarda görülen baş, boyun ve sırt ağrılarının önemli bir nedeni olarak da bu gösteriliyor. İnternet artık günlük yaşantıda önemli ölçüde yer almaya başladı. Bu da daha fazla göz yorgunluğu demek. Ancak iş-çalışma koşulları gibi zorunlu durumlarda alınabilecek bazı önlemlerle zararlı etkiler azaltılabilir:

-Ekran karşısında saatlerce kalıp TV seyretmekten kaçının.

-Sık sık gözlerinizi daha uzaktaki cisimler üzerinde odaklaştırın.

-İyi bir aydınlatmada okuyun ya da çalışın.

-Monitörle gözleriniz arasında ortalama 60 cm. mesafe olsun ve ekranla gözlerinizin aynı hizada olmasına dikkat edin.

-Her 20 dakikada bir gözlerinizi bilinçli olarak kırpıştırarak göz kuruması riskini azaltmaya çalışın.

-Hiç olmazsa 2 saate bir gözlerinizi ekrandan ayırarak mümkün olduğu kadar dinlendirin.

Uzun süre bilgisayar veya TV başında vakit geçiriyorsanız, mutlaka bir göz hekimine başvurun. Çünkü gerekli görüldüğü takdirde, uygun bir gözlükle daha rahat edebilirsiniz. Mevcut göz bozukluğunuz, bilgisayar kullanırken yaşadığınız sıkıntıyı arttıracaktır. Örneğin hipermetroplar kolay yorulur, astigmatlar ise göz ağrısından yakınırlar. Bu nedenle düzenli göz muayenesi yaptırmak gerekir. Özellikle bilgisayar kullanımında anti-reflektif gözlük camları oldukça rahatlatıcı olmaktadır.

“Computer Vision Syndrome”

Günümüzde yüz milyonlarca kişinin vazgeçilmezi haline gelen bilgisayarlar göz sağlığımız için bir tehdit oluşturuyor. Artık insanların bilgisayar kullandıktan sonra yaşadıkları göz sorunlarının genel bir adı var: “Computer Vision Syndrome”

Özellikle günde 1-2 saatten fazla bilgisayar kullanmak zorunda olan bankacı, bilgisayar operatörü, grafiker gibi meslek gruplarındakilerin neredeyse tamamında görmekte olduğumuz bu hastalığın sıkça karşılaşılan belirtileri; baş ağrısı, göz yorgunluğu, geçici bulanık görme, gözde kuruluk veya batma hissi, boyun ve sırt ağrıları, ışık hassasiyeti, çift görme, göz ağrısı, odaklama güçlükleri, gözlerde kızarıklık, kontakt lens kullananlarda rahatsızlıklar... Bu belirtiler çalışma şartları ve alışkanlıklarıyla birlikte gözlerde zaten mevcut olan kırma kusuru vs. rahatsızlıklara paralel olarak değişiklik gösterebilmektedir.

Şimdi bu rahatsızlıkların sebeplerine ve alabileceğiniz basit önlemlere gelelim:

Bilgisayar kullanan biri normalden 3 kez daha az gözlerini kırpmaktadır (normali 6 saniyede bir). Bu durum gözyaşının gözü yeterince ıslatamamasına, gözlerde yanma, batma ve bulanık görmeye yol açar. Bu durumun önlenmesi için gözlerinizi bilinçli kırpma alışkanlığı edinmeye çalışın. Çalışmalarınız sırasında günde birkaç kez mola verin ve arasıra preservan madde içermeyen suni gözyaşı damlaları kullanın.

Rahatsız edici yansımaları giderin

Ofis aydınlatmaları ve gün ışığı monitörünüz üzerinde aşırı yansımalara neden olabilir. Pencere monitörünüzün önünde ya da arkasında değil, yanında yer alsın. Masa lambanızın ışığının monitör üzerinden yansıma yapmadığına emin olun. Ekran filtresi yansımaları önemli oranda azaltabilir. Antirefle kaplamalı gözlükler de bu açıdan faydalı olabilir. Monitör ayarlarınızı gün içinde değişen ışık koşullarına göre tekrar tekrar yapmalısınız. Monitörün gözden uzaklığı 50-65 cm. civarında olmalıdır. Ekranın tozla kaplanması da görüntü kalitesini azaltır ve gözü zorlamaya başlar.

Ekranın tazeleme hızı gözü yormayacak düzeyde olmalıdır; 70Hz ve yukarı.

Mevcut göz bozukluğunuz eğer yeterince düzeltilmemiş ise bilgisayar kullanırken yaşadığınız sıkıntıyı arttıracaktır. Örneğin hipermetroplar kolay yorulur, astigmatlar ise göz ağrısından yakınırlar. Bu yüzden düzenli göz muayenesi olmalısınız. Önceden mevcut göz bozukluğunuzun derecesine göre 40 yaş civarında okuma ve bilgisayar için ayrı bir gözlük kullanmanız gerekecektir.

“Kuru göz sendromu”

Günümüzde gittikçe önem kazanan göz kuruluğunun belirtileri; kızarıklık, kaşıntı, yanma, batma hatta baş ağrılarıdır. Sabah kapaklar ilk açıldığında gözlerde ağrı olur. Gözyaşı bezini tutan sjogren ve romatoid artrit gibi bağ dokusu hastalıklarında gözyaşı sekrasyonu bozulur. Bu tip hastalıklarda ağız, burun ve genital bölgedeki mukozalarda da kuruluk vardır. 60 yaş sonrası gözyaşı fizyolojik olarak azalır. Bununla birlikte menapoz da risk faktörlerinden biridir. Ayrıca fiziksel şartların göz kuruluğunun nedenlerinden olduğu bilinmektedir. Sigara, klimalı ortamlar, araç kullanmak gibi durumlarda da gözlerde kuruluk görülür. Çok sıcak ortamlarda ise gözyaşı buharlaşarak korneadaki koruyucu özelliğini kaybeder. Bununla birlikte antipsikotik ilaçlar gözde kuruluğa yol açar. Tedavide eksik olan suni gözyaşı damlaları ile yerine konur, suni gözyaşı jelleri de kullanılır. Punktumların  (gözyaşı yollarının başlangıcı) tıkaçla kapatılması zaten azalmış olan gözyaşının boşluğa geçişini önler; kornea yüzeyini ıslatması sağlanır. Bu tedavi için bir miktar gözyaşı yapımının halen olması gereklidir.