Boy Uzaması Nedir - Boy Uzamasına Beslenmenin Etkisi - Ergenliğin Boy Uzamasına Etkisi



Gazi Üniversitesi (GÜ) Tıp Fakültesi Dekanı ve Çocuk Endokrinoloji Uzmanı Prof. Dr. Peyami Cinaz, ergenliğe giriş yaşının düştüğünü belirterek, ''Erken ergenliğe giren çocuklarda büyüme hızlı olur ama erken biter. Bu çocukların genelde boyları kısa kalır'' dedi.

Prof. Dr. Cinaz, yaptığı açıklamada, doğumdan itibaren erişkin yaşa kadar çocukların boy uzamasının büyümenin ilk şartı olduğunu belirterek, büyümeyi etkilemede beslenme başta olmak üzere birçok faktörün etkili olduğunu söyledi.

Doğumdan itibaren ilk 6 ay sadece anne sütü verilmesi, 6 ay sonrasında uygun ek gıdalara başlanılması gerektiğini ifade eden Cinaz, çocukluk döneminde ise tüm besin gruplardan doğru oranda tüketilmesinin sağlıklı büyüme için şart olduğunu bildirdi.

Cinaz, çocuk döneminden sonra büyüme sürecinde ''endokrin'' hormonların etkili olmaya başladığını anlatarak, bunlar içerisinde hipofizden salınan ''büyüme hormonu'' ile tiroid bezinden salınan ''tiroid'' hormonlarının çok önemli olduğunu belirtti. Bu hormonların yeterli düzeyde salınması ve sağlıklı beslenme ile çocuğun boyunun yılda ortalama 5-7 uzaması gerektiğini dile getiren Cinaz, büyümenin 5-6 yaşından sonra 10-12 yaş aralığına (ergenlik dönemine) kadar duraklama evresine girebileceğini ancak yine yılda 5-6 santimetre kadar boy uzamanın söz konusu olduğunu söyledi.

Cinaz, ergenlik döneminde büyüme sürecinin hızlandığına dikkati çekerek, ''Ergenlik dönemine girildiğinde, kızlarda yılda 7-8, erkeklerde ise 8-10 santimetre boy kazanımı oluyor. 2,5-4 yıl süren ergenlik bitimine kadar kızlar toplam 15-20, erkeler 25-30 santimetre kadar boy atıyorlar'' dedi.

''YILDA BİR KEZ BÜYÜME HIZINA BAKILMALI''

Bazı çocukların, beklenen yaştan daha önce ergenliğe girdiğini belirten Cinaz, ''Erken ergenliğe giren çocuklarda büyüme hızlı olur ama erken biter. Bu çocukların genelde boyları kısa kalır. Kızlarda 8 yaş, erkeklerde 9 yaşından önce ergenliğe başlayan çocuklar, erken ergenliğe girmiş demektir'' diye konuştu.

Prof. Dr. Cinaz, bu yaş aralığında büyümeleri hızlanan çocukların yakından takip edilmesi gerektiğine işaret ederek, ''Çünkü, bu çocukların boyları büyüme sürecinden olumsuz etkilenebilir ve beklenen boy uzunluğunun altında kalabilir. Bu nedenle, mutlaka yılda bir kez çocuklar uzman hekim tarafından muayene edilmeli, büyüme hızına bakılmalıdır'' uyarısında bulundu.

Çocukların doğumdan sonra ilk 1 yıl mutlaka ayda bir boy-kilo-baş çevresi ölçümlerine bakılarak kontrol edilmesi gerektiğini ifade eden Cinaz, 1-2 yaş arasında 3-6 ayda bir, 5 yaşından sonra da yılda bir kez hekim kontrolünde büyüme hızı açısından değerlendirilmesi gerektiğini söyledi.

ERGENLİĞE GİRİŞ YAŞI DÜŞTÜ

Kızlarda 10-10,5 yaş aralığında olması gereken ergenliğe geçiş yaşının son yıllarda düştüğünü belirten Cinaz, ''Artık 8-9 yaşlarında ergenliğe giren kız çocukları ile karşılaşıyoruz. Hatta 7 yaşında girenler var. Normal ergenlik erken yaşlara kaydı'' diye konuştu.

Cinaz, ''çevresel uyaranların artmasının ergenliğin daha erken yaşlarda görülmesinde çok önemli bir etken olduğuna'' dikkati çekerek, şunları söyledi:

''Hormonal katkıların olduğu besin maddeleri, televizyon gibi kitle iletişim araçlarının yaygınlaşması en önemli çevresel etkenlerdir. Örneğin, çiftliklerde çok kısa sürede büyüyen tavukların hormon içeren besinlerle hızla büyüdüğünü düşünüyoruz. Bunların içerisindeki östrojen ve bazı endokrin bozucular denilen etki maddeleri, çocuklarda ergenliğin erkene kaymasına yol açabiliyor. Bunun dışında cinsel uyaranlar da çok arttı.''

Ergenlik yaşının erkene kayması halinde çocukta psikolojik sorunların da görülebileceğini vurgulayan Cinaz, ''Çocuklar ruhsal yönden de sıkıntı yaşayabilir. 10 yaşında bir çocuğun adet görmesi onun ruhsal dengesini bozabilir'' dedi.

Cinaz, ergenliğin erken dönemde başlayacağının tespit edilebilmesi durumunda tedavi imkanı bulunduğunu, endokrin değerlendirme yaparak, bunların bir kısımının durdurulabildiğini ifade ederek, bu nedenle, ailelere, erken ergenlik belirtileri görmeleri halinde hemen doktora gitmelerini önerdi.