Çağdaş sanat, tasarım ve sinema gibi alanlarda çalışmalarıyla tanınan Andy Warhol, 20. yüzyılın en önemli isimlerindendi. İstanbul’da açılan sergisini görmeden önce onu daha iyi tanımak isteyenler için bir rehber hazırladık

ABD’li sanatçı Andy Warhol, A’dan Z’ye gibi klişeleri alaya alırdı ama ’Warhol Hareket Halinde/Warhol in Motion’ sergisini gezerken sanatçıyı daha iyi anlamak isteyenler için hayatı ve sanatının özetini çıkardık. Sanatçının film, video ve polaroidlerinden oluşan sergisi, 9 Temmuz’a kadar Galerist’in Galatasaray, Akaretler ve Tepebaşı’ndaki üç mekanında görülebilir.

A- Aziz Vitus Dansı Warhol, ilkokulda yakalandığı bu sinir hastalığı yüzünden sekiz, dokuz ve 10 yaşlarındayken üç kez sinir nöbeti geçirdi.

B- Bir gün herkes 15 dakikalığına ünlü olacak Kuşkusuz Andy Warhol’un en çok bilinen sözü. Kapitalizmin hemen her alanda hissedilmeye başlandığı 60’lar ABD’sinde, sistemi özetleyen bir cümle olarak tarihe geçti.

C- Coca-Cola ve Campbell’s Andy Warhol’la hatırlanan iki marka. Sanatçı, 100 adet Coca-Cola şişesi, 100 adet Campbell’s kutusu ve 100 adet kağıt paradan oluşan ilk pop-art sergisini 1962’de açtı.

D- Drella Andy Warhol’un Drakula ve Sindirella isimlerinin birleşmesinden oluşan lakabı. Çocukluk yıllarında takıldığı söylenir.

E- Edie Sedgwick 1960’larda Warhol’un starlarından biriydi. Önce ’kraliçe’ydi, sonra ’kurban’ oldu. Çok fazla uyuşturucu kullanmaya başladı ve ’kötü son’dan kurtulamadı.

F- Factory (Fabrika) Andy Warhol’un 1962-68 yılları arasında New York-Midtown Manhattan’da bir binanın beşinci katındaki stüdyosu. Burada karşı çıktığı kapitalizmin en büyük ikonları yeniden üretiliyordu. Yıllık kirası 100 dolar olan bu stüdyo, aynı zamanda pek çok ressamın, film yapımcısının, müzisyenin, bağımlının, sosyetiğin meskeniydi.

G- Güzellik Warhol’un en çok düşündüğü konulardan biri. Ona göre güzellik, kişinin onu nasıl taşıdığıyla ilgiliydi.
Bununla ilgili çekmeyi planladığı ama kimin rol alacağını bir türlü karar veremediği için vazgeçtiği bir filmi The Beauties (Güzeller) bile vardı.

H- Hollywood Hollywood, Andy Warhol için hep bir çekim merkeziydi. "Los Angeles’ı seviyorum. Hollywod’u seviyorum. Çok güzeller. Her şey plastik ama plastiği severim. Plastik olmak istiyorum," demişti.

I- Interview Andy Warhol’un 1969’un sonlarında kurduğu dergi. Interview, ilk zamanlarda elden ele dağıtılıyordu. Warhol’un 1987’de ölümünden bir süre sonra kapanan dergi, 2008’de yeniden yayımlanmaya başladı.

J- Julia Warhola Andy Warhol’un 1921’de Slovakya’dan Pennsylvania’ya göç eden annesi.

K- Kafatası 1976’da başladığı serinin adı.
60’lardaki elektrikli sandalye fotoğrafıyla başladığı ’ölüm’ temasını, 70’li yılların sonunda farklı bir içerikte sürdürdü.

L- Lonesome Cowboys Gay underground kültürünü aktardığı filmlerinden. Hollywood western’lerini hicveden filmin konusu, Romeo ve Juliet’e dayanıyor ve kahramanlarının isimleri Julian ve Ramona.

M- Marilyn Monroe Warhol’un tüketim ikonası.
Warhol’un sanatında Mona Lisa asil gülümsemesiyle derin bir geçmişi temsil ederken, Marilyn Monroe yapay gülümsemesiyle hiçbir anlam ifade etmeyen bugünü temsil ediyordu.

N- Nico Alman şarkıcı, besteci, model, oyuncu ve tabii ki Warhol’un starlarından.
The Velvet Underground’la yaptığı albümle de tanınır. Grubu Warhol keşfeder ve menajerleri olur.

O- Outer and Inner Space ’Video sanatın başyapıtı’ olarak tanımlanan 1965 yapımı film. Videoya alınmış filmiyle etkileşime giren Edie Sedgwick’in kendi görüntüsüyle yaptığı sohbeti sahneliyor.

P- Pop-Art 1960’lardaki akımın en önemli temsilcilerindendi Warhol.
Popüler kültür imgeleri kişisellikten arındırılmış bir şekilde sunulduğu pop-art çalışmalarının amacı, tüketim toplumunu eleştirmekti.

R- Red Jackie Jackie Kennedy’nin portresinin yer aldığı 1964 tarihli çalışma.
S- Screen Tests Warhol’un 1964-66 yılları arasında çektiği, etrafındaki Factory müdavimlerini, ünlüleri, ünlü olmak isteyenleri görüntülediği yaklaşık 500 adet portre filminden oluşuyor.

T- The Chelsea Girls Andy Warhol’un ticari anlamda başarı kazanmış ilk filmi.
3 bin dolara mal olan filmin gişe hasılatının 130 bin dolar olduğu söylenir. Chelsea Oteli’nin bir odasında geçen film, New York’un 1960’lardaki yer altı dünyasını gizli gizli röntgenliyor.

U- Uyku Şair ve performans sanatçısı John Giorno’yla 1963’te çektiği, Warhol’un ilk filmi. Hiç uyumayan ve bunu "Ohoo, dokuzuncu günümdeyim, harika!" diye ilan eden kişilere tepki olarak çektiği film, sekiz saat uyuyan bir kişiden oluşuyor. Warhol daha sonra bu tekniği Öpüşme ve Empire filmiyle geliştirdi.

V- Valerie Solanas 3 Haziran 1968’de Warhol’u öldürmeye çalışan feminist yazar.
Okuması için verdiği bir yazısıyla Warhol’un ilgilenmemesi üzerine onu vurmuştu. Kalp masajıyla hayata döndürülen Warhol, iki ay sonra ayağa kalkabildi. Olay, bir anlamda 60’lar efsanesinin, çılgınlığının bitişidir.

Y- Yalnızlık "Yalnız kalmak istemediğimde dünyanın en yalnız insanıydım, bir süre sonra ise yalnız kalmak istedim ve bunu bir türlü sağlayamadım," diyordu Warhol.

Z- Zengin olmak "Naktim yoksa keyfim de olmaz," diyen Warhol, servetini çekinmeyen harcayanlardandı. Para-sanat ilişkisini şöyle açıklıyor: "İş dünyasında iyi olmak en büyüleyici sanat türü. Para kazanmak sanattır, çalışmak sanattır, iyi ticaret en iyi sanattır."