Gazi Mağusa Çanakkale Şehitliği

Birinci Dünya Harbi esnasında ÇANAKKALE, HİCAZ, KANAL cephelerinde çarpışan Türk askerlerinden müttefiklere esir düşenler İngilizler tarafından KIBRIS'a getirilerek MAGOSA'nın Karakol Bölgesine (Şimdiki Gülseren Eğitim Kampına) yerleştirilmişlerdi. KIBRIS'a ilk getirilen esir sayısı 215 olup daha sonra 4000'e kadar yükselmiştir. Ne zaman getirildikleri kesin olmamakla beraber EYLÜL 1916 olarak bilinmektedir.

Esirlerin önceleri halkla ilişkilerine izin verildiği halde sonraları bu izin kaldırılmıştı. Esirlerin bakımı iyi değildi. Arpa unundan yapılmış ekmekle bol bol kabak yedikleri, hastalara iyi bakılmadığı, Ermeni ve Rum asıllı doktorların yüz kızartıcı kötü davranışlarının olduğu bilinmektedir.

Tutsakların bazıları özgürlüklerine kavuşmak için kaçmış, bir kısmı İngiliz askerlerince vurularak veya kötü şartların etkisi altında şehit olmuştu. Zamanımıza kadar gelebilen şehit listelerinde 217 Türk askerinin esir kampında hayatını yitirdiği kayıtlı olmakla beraber günümüze dek gelmeyen şehit listeleriyle toplu halde gömmeler hesaba katılırsa bu sayının daha çok olduğu söylenebilir. MAGUSA Türk Mezarlığının çeşitli yerlerine gömülen zaman süreci içinde kaybolmaya yüz tutan mezarlar İkinci Dünya Harbinden sonra zamanın T.C. Büyükelçiliği ile İngiliz Yüksek Komiserliğinin müşterek çalışmaları sonucu bütün mezarların toplanması yoluna gidilmiş ve şu anda şehitlik olarak anılan yerde mevcut 33 mezarın ortasına topluca aktarılmışlardır. Şehitlikte yazılı mezar taşı bulunan 33 şehit bulunmaktadır. Diğerlerinin olmaması mezar taşı yapan sanatkarların ölmesine veya mezar taşı yaparak yazıtlar hazırlamalarının engellenmesine youmlanabilmektedir.

Türk esirlerinden sağ kalanların bir kısmı KIBRIS'a yerleşmiş büyük bir bölümü de 20 ŞUBAT 1920'den sonra iki kafile halinde KIBRIS'tan ayrılmışlardı.

Esirler ölen arkadaşlarına cenaze töreni düzenler, MAĞUSA'nın Türk halkı da imkanlar ölçüsünde bu törenlere katılırlardı.

Şehitlerin arkasından ağlayan Türk halkına esirler şu nakaratla yanıt veriyorlardı.

AĞLAMAYIN ANNELER,

YİNE GİDERİZ, DİNİMİZ UYRUNA ŞEHİT GİDERİZ!

1978-1980 arası yapılan çalışmalarla şehitlik yeniden düzenleme yoluna gidilmiş , bir anıt yapılmış ve şimdiki görünümü kazandırılmıştır. Anıt 15 ŞUBAT 1980'de düzenlenen bir törenle, KIBRIS'ta bulunan T.C. Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Nurettin Ersin tarafından açılmıştır.

Halen mezarları belli olan ve üç sıra halinde gömülü bulunan şehitlerimizin miktarı 33, şehitlikteki tüm şehitlerin miktarı 217'dir 1958'de ve 1963'den 1974'e kadar süren mücadele yıllarında şehit düşenler bu şehitliğin yanında ayrı bir yerde gömülüdürler. Bu şehitlerimizin miktarı 9 kişidir.