Modern kültüre içkin biçimde oluşan modern bilinç, kendi içinde devingen bir karakter taşır. Modern kültür genelde, hız, dinamizm, hareketlilik, uçuculuk, değişkenlik etrafında yapılaşmıştır. Modern birey, bu kültüre içkin yaşamakta, modernitenin anlam çeperi içinde hayatını inşa etmektedir. Bu çerçevede, modern bireyin sosyal ve fiziki çevresi, girdiği sosyal gruplar, eğitim ve sağlık olanakları, sınıfsal/mesleki statüsündeki hareketlilik vs. bireyin algılama çerçevesinde, anlamlandırma ve yorumlama tarzında, düşünsel çabalarında ve tüm bunların şekillendirdiği gündelik yaşamında önemli ve yeni değişmeler ve bilinç yapıları ortaya çıkarmaktadır. Bireyin bilinç evreni genişlemekte; insana, topluma ve evrene daha farklı bakmaktadır. Değişen koşullar neticesinde grupsal bilinç, mekansal bilinç, sınıfsal/statüsel bilinç, mesleki bilinç vb. atomik bilinç alanları oluşmaktadır. Değişen ve yeni şekiller alan bilinç ile birlikte bireyde yeni tutum, algı, kanaat, akıl yürütme ve davranma şekilleri oluşmaktadır. Söz konusu bilinçlenme ile, bireyin pratik yaşamı içindeki davranışları yeni ve farklı boyutlar kazanmaktadır.
İşbölümü, uzmanlaşma, üretim artışı, kentleşme, göç, bürokratik organizasyonlardaki karmaşıklık, rasyonalite, sosyal hareketlilik vb. gelişmeler, sonuçta istikrarlı bireysel/toplumsal bilinç ve karakter yapılarını buharlaştırmaktadır. Bireysel kimlikler, bu süreçte, giderek kaygan ve kırılgan hale gelmekteler, değişkenlik ve uçuculuk tüm toplumsal yapılarda etkisini göstermektedir. Moderniteyle birlikte, üretim ortamları farklaştığı gibi, bilinç, algı, düşünsel ve etik ölçülerde de büyük kırılmalar meydana gelmektedir.
Modern toplum, rasyonalite, bilimcilik, bireycilik, uzman yapılar, gayrişahsilik, mesafeli ilişkiler, yabancılaşma, sahte sosyallikler, depresyon ve çatışmacı/rekabetçi ruh haleti içinde olmayı öne çıkartmaktadır. Bu durum, bireysel ve toplumsal düzeyde, yerleşik, sabit, kararlı kişilik yapılarının, toplumsal formların ölümü anlamına gelmektedir. Kozmopolitlik, ayrıksılık, standart ölçüler, mesafeli ilişkiler, maksimum verimlilik vb. göstergeler, hiç kuşkusuz paradigmal düzlemde önemli algı ve bilinç deformasyonuna yol açmaktadır. Bu durum, bilinç yarılması ya da bilinç bozulması ile kendisini ele veren, oldukça şizofrenik bir farkındalık krizine tekabül etmektedir. Deleuze ve Guattari’nin ( l990) ifade ettikleri gibi, kapitalizm şizoid görüngüleri yaygınlaştırarak modern toplumun şizofrenikleşmesine yol açmıştır. R.Sennet (2002) de, egemen üretim organizasyonları, bürokratik katedraller, çalışma sürecinde birey bilincini deforme ederek yaygın toplumsal karakter aşınımına sebebiyet vermiştir. Ritzer (l998), toplumun bir tür Mcdonald restoranlardaki kadar rasyonel olarak inşa olduğuna dikkatlerimizi çekmekte ve bunun önemli bilinç yarılmalarına, farkındalık krizlerine, mekanik ilişkilere davetiye çıkaracağına ilişkin tehlike sinyallerine işaret etmektedir.
Modernite, bir yandan rasyonel bilinci hakim kılarken, diğer yandan irrasyonel bilinçler üretmekte ve bunun yıkıcı etkilerini gündelik hayatın terörize edilmesiyle yine sıradan insanlardan çıkarmaktadır. Geleneksel dünyanın bilinci, artık bu dünyada bizi çekip çevirmekte değildir. Weber’in deyişiyle, “büyü bozulmuştur”. Hayata anlam katan değerler artık buharlaşmıştır. İnsan demir kafesinde, hayatı suni teneffüsle sürdürmek durumundadır. Modern bilinç, bir bakıma yıkıcı ve aynı ölçüde bağımlılaştırıcı, eblehleştirici bir algı dünyasına sahip kılmaktadır kitleyi.

BiLgiLer için teşekkürLer.