Merkez sinir sisteminde örümceksizarın altında yer alan aralıkları ve beyin boşluklarını dolduran renksiz sıvı. Beyindeki karıncıklar (yan karıncıklar, üçüncü ve dördüncü karıncık) ile örümceksizarın altındaki aralıklar birbiriyle bağlantılıdır.

Böylece yan karıncıklarda örümceksi pleksus düzeyinde üretilen beyin-omurilik sıvısı (BOS) karıncıklardan çıkarak beyin tabanının aralıklarına dolar, daha sonra beynin dış yüzeyine ulaşır ve örümceksizarın villüslerinden geri emilir.

Bu villüsler özellikle beyin yarıkürelerini birbirinden ayıran üst sinüs başta olmak üzere sertzardaki toplardamar sinüslerinden çıkar. Çeşitli hastalıklar sonucunda bu dolaşımın kesintiye uğraması, karıncık boşluklarında genişlemeye (hidrosefali) yol açar.

Merkez sinir sistemindeki beyin-omurilik sıvısı yaklaşık 150 mi, ama bir günde üretilen miktar çok daha fazladır (1.500 mi). Bazı hastalıklarda bu, 6.000 ml’ye ulaşabilir. Beyin-omurulik sıvısının özgül ağırlığı 1.007, pH’ı 7,35'tir; vücut basıncı yatay konumdayken 8-15 mm cıva, ayaktayken bel düzeyinde 30-35 mm cıvadır.

Görece az miktarda protein, bundan başka glikoz, klor ve başka iyonlar içerir. Beyin-omurilik sıvısı öncelikle sinir sistemi için koruyucu bir örtü işlevi görür. Kafatasının ve omurganın katı kemik yapısı içindeki sinir sisteminin karşılaştığı mekanik baskıları bir tampon gibi hafifletir.

Ayrıca çeşitli metabolizma ürünlerinin sinir sistemine ulaşmasına ve buradan atılmasına aracılık eder. Beyin-omurilik sıvısının fiziksel ve kimyasal özellikleri bazı hastalıklarda değişebilir. Bu nedenle, beyin-omurilik sıvısının incelenmesi birçok nörolojik hastalığın tanısında önem taşır.

alıntı