Bedřich Hrozný

Bedřich Hrozný (Bedřich Hrozný Kimdir? - Bedřich Hrozný Hakkında)

Bedřich Hrozný (6 Mayıs 1879 – 12 Aralık 1952), Hitit metinlerini okumayı başarabilen Çek asıllı Alman Asurolog.

Hrozny, Boğazköy'de 1906 yılında ilk resmi kazıları başlatan Alman Asurolog Hugo Winckler'in ölümünün ardından, 1913 yılında Berlin'deki Alman Doğu Bilimleri Kurumu (Deutsche Orient Gesellschaft) tarafından Winckler'in kazı çalışmaları sırasında ele geçirdiği ve İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde bulunan yaklaşık 10400 adet tableti incelemesi için İstanbul'a gönderildi.

Araya Birinci Dünya Savaşı'nın girmesi sebebiyle kısa süren araştırmalarına rağmen bu çalışmalarından olumlu sonuçlar elde eden Hrozny, 1915'te verdiği bir konferansta, bu dilin daha önce J. A. Knudtzon adındaki bir bilim adamınında iddia ettiği gibi Hint-Avrupa Dil Ailesi'nin bir üyesi olduğunu doğruladı.

Hitit Metinleri'nin çözülmesi
Hrozny, Hititçe'nin çözümünde metinlerde geçen NINDA (ideogram)-an ezzatteni vatar-ma ekutteni cümlesini ipucu olarak kullandı. NINDA'nın Sümerce "ekmek" anlamına gelen bir ideogram(kelime işareti) olduğu biliniyordu. Hrozny, -an ekinin Hititçe akuzatif (ismin tekil -i hali) eki olabileceğini düşündü. Sonra ikinci sözcük olan ed-/-ezza kelimesinin ekmekle ilgili olarak "yemek yemek" fiili anlamına gelebileceğini tahmin ederek, Latince "edo", İngilizce "eat", Almanca "essen" fiilleri ile karşılaştırması sonucunda NINDA-an ezzatteni sözcüğünü "ekmeği yiyeceksiniz" şeklinde tercüme etti. Hrozny, İkinci cümlede ilk dikkatini çeken kelime olan vatar sözcüğünü "su" anlamına gelen İngilizce "water" ve Almanca "wasser" söcükleri ile karşılaştırdı. İkinci cümlenin son sözcüğü ekutteni içindeki eku- kökü ile yine Latince "su" anlamına gelen "aqua" arasında bir bağlantı kurarak cümleyi "su içeceksiniz" şeklinde çevirdi. Hrozny, elde ettiği bu verileri geliştirerek 1917 yılında ilk Hitit gramer bilgilerini yayımladı.

Başarılı girişimleri ile yaptığı bazı önemli yayınlarından sonra Hititçe ile çok fazla ilgilenmeyen Hrozny, 12 Aralık 1952 yılında öldü.