BAĞDAT - Irak’ta marttaki genel seçimden beri hükümet kurulamazken, başbakan kalmak için kritik destek elde eden Şii lider Nuri Maliki ile İran’ın perde arkasında anlaşma yaptığı iddia edildi. Suriye’nin ardından dün İran’ı ziyaret edip İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad ve dini lider Ayetullah Ali Hamaney ile görüşen Maliki, Türkiye’ye de bekleniyor. Britanya’nın Guardian gazetesi ise, Tahran’ın Bağdat’ta İran yanlısı hükümet kurulması için komşularıyla gizli anlaşma yapıp böylece Irak’ı Batı’nın etki alanından çıkarmayı amaçladığını ileri sürdü. Habere göre, isyancı Iraklı Şii lider Mukteda Sadr’ın Maliki’ye destek vermesini sağlayarak Irak hükümetinin kurulmasının yolunu açan Tahran, bunun için Suriye yönetimi, Lübnan’daki Hizbullah örgütü ve Şiiliğin en yüksek otoriteleriyle anlaşma yaptı.

Esad ikna edildi
Böylece Irak’ta işgalciden sivil ortağa dönüşmeye çalışan ABD’nin çıkarlarının önüne İran’ı tampon olarak çıkardı. Üst düzey Iraklı yetkililer, gizli anlaşmaya dair şunları anlattı: “Irak’ta ABD’nin son muharip birliğinin çekildiği eylül başında İran devreye girdi. İran’ın Kum kentinde yaşayan Sadr’a ateşli Maliki muhalifi konumunu gözden geçirmesi talimatı verildi. Sadr hareketi, meclisteki 325 sandalyeden yüzde 10’unu kazandığından, hükümet kurulmasında anahtarı elinde tutuyor. Sadr, son 15 yıldır akıl hocalığını yapan Ayetullah Kazım Hari’nin Maliki’yi desteklemesi için yaptığı baskıya maruz kaldı. Irak Başbakanı’nın Dava partisindeki en yakın adamları, Hizbullah politbürosundan Muhammed Kavharani, İran Devrim Muhafızları’nın El Kuds Tugayları Komutanı Kasım Süleymani de Kum’a gidip Sadr ile görüştü.

Nasrallah’ın şartı
Bu arada Ahmedinecad ile Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad birbirlerini ziyaret etti. Ahmedinecad BM Genel Kurulu için New York’a gitmeden önce Şam Havaalanı’nda yaptığı iki saatlik görüşmede, Esad’ı, kavgalı olduğu Maliki’yi desteklemesi için ikna etti. Maliki, Bağdat’ta yüzlerce can alan bombalamalardan Şam’ı sorumlu tutunca, elçiler çekilmişti. İran dini lideri ile Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ın da üzerinde nüfuzlarını kullandığı Sadr, 1 Ekim’de Maliki’nin başbakan kalmasına desteğini açıkladı, ertesi günü Esad Tahran’ı ziyaret etti.
Hizbullah liderinin destek karşılığı 2011 sonunda Washington ile Bağdat arasında imzalanacak güvenlik anlaşmasıyla tüm Amerikan askerlerinin çekilmesinin sağlama bağlanmasını talep ettiğini belirten Iraklı kaynaklar, Maliki’nin kendisini destekleyen taraflara “2011’den sonra Amerikan ve Britanya askerlerinin kalma ve üsleri kullanma süresini asla uzatmayacağız” garantisi verdiğini aktardı. Daha Bağdat’la gelecekteki güvenlik ilişkilerine dair çetin müzakereler yapacak Washington’ın, Irak’ta en az bir büyük üssü elinde tutmak, ayrıca İran’ın güç kazanması, Irak hükümetini devirme ve petrol kaynaklarını ele geçirme gibi olası komploları gerekçe gösterip irili ufaklı üslerde kalmak istediği belirtiliyor.

ABD hükümeti erteliyor
Bu arada Amerikalı yetkililer, Bağdat’ta Sadr hareketi ağırlığık kazanırsa Irak’a yardımcı olmama tehdidi savuruyor. Washington önce Maliki’nin başbakan kalmasını, sonra seçimden kılpayı farkla birinci çıkmış İyad Allavi ile hükümet kurması önerisini destekledi. Los Angeles Times’a göre, çıkarlarının tehlikeye gireceği hesabı yapan ABD yönetimi bu kez de Sünnilerin dışlandığı gerekçesiyle Irak hükümetinin kurulmasını daha da ertelemek için bastırıyor. Sadr hareketi, bakanlık sayısının dörtten yediye çıkmasını, hükümet genel sekreterliği ve tüm güvenlik servislerinde başkan yardımcılığını, 100 bin adamına memurluk ve hapisteki adamlarının bırakılmasını talep ediyor. Maliki’nin hükümet için desteğini alması gereken son unsur ise sıkı Amerikan müttefiki Iraklı Kürtler. (GUARDIAN-AFP )