Türkiye'de Laiklik - Özer Özankaya

Özer ÖZANKAYA - Türkiye’de Laiklik

KİTABIN ADI Türkiye’de Laiklik
KİTABIN YAZARI Özer ÖZANKAYA
ÇEVİREN
YAYINEVİ VE ADRESİ Cem Yayınevi
BASIM TARİHİ 1995
KİTABIN YAYIM MAKSADI Türk Devriminin Atatürk’ten kaynaklanan evrensel değerlerinin özünü ve ruhunu oluşturan laik dünya, toplum ve insan anlayışın vurgulamak

KİTABIN ÖZETİ :

Türkiye Cumhuriyeti, büyük Atatürk’ün eşsiz önderliğinde gerçekleşen ulusal bağımsızlık ve çağdaşlaşma yönünde bir toplumsal yeniden-biçimleniş sürecini yaşamaya başlamıştır ve yaşayagelmektedir ve bu biçimleniş bağımsızlık, özgürlüğün ve bunların vazgeçilmez gereği olarakta laik dünya, toplum ve insan anlayışını kendisine merkez yapmıştır.

Bu bağlamda bağımsızlık ilkesi temelleri üzerine odaklı kılınan Cumhuriyeti meydana getiren toplumsal ve kültürel gelişmelerin ulusal egemenlik, hukuk devleti, kadın hakları, türk dili, güzel sanatlar alanlarında ön plana çıktığı görülmüştür.

Ancak belirtmek gerekir ki, bütün bu çağdaşlaşma atılımlarının temelinde, ruhunda laik dünya, toplum ve insan anlayışı yatar. Bu atılımların hepsi bir yönüyle laikliğin gerçekleşmesinin sonucunda mümkün olmuş ya da laiklik ilkesinin kılavuzluğunda yürütülmüştür.

TOPLUMSAL DAYANIŞMANIN TEMELİ : ÖZGÜR, LAİK DÜŞÜNÜŞ

Saltanat ve hilafetin kaldırılmasından başka, mahalle mektepleriyle medreselerin, tekke ve zaviyelerin kapatılması, şeyh, derviş, mürit gibi sanların kullanılmasının ve bu sanları taşıyan kimselerin faaliyetlerinin yasaklanması, eğitimi ulusal nitelikte bir eğitim kılınması ve birleştirilmesi, toplumda düşünce, inanç ve bilim özgürlüğü yolunu açmıştır. Devletin dinden bağımsızlaştırılması ve dinin yalnızca bireylerin vicdanındaki yerine bırakılması hem kültürümüzün çağdaş uygarlık düzeyine yükseltilebilmesi için, hem de toplumda yeni koşullara uygun adaletli bir düzenin gerçekleştirilebilmesi için gerekli olan düşünce ve davranış ortamını sağlamıştır. İnançların insan vicdanlarına bırakılması sayesinde, değişik inanç ve düşünüşteki yurttaşların toplumsal barış ve dayanışma içinde yaşamaları ve işbirliği yapabilmeleri sağlanmıştır. Laik devlet, laik eğitim Türk ulusunun siyasal, toplumsal, ekonomik yaşamında, düşünce eğitiminde bilim ve tekniği tek kılavuz durumuna getirmiştir. Bu yolda Atatürk’ün düşünceleri şöyledir : (….Hiçbir mantıksal kanıta dayanmayan bir takım geleneklerin, inançların korunmasında direnen ulusların ilerlemesi çok güç olur, belki de hiç olmaz.) (Ulusal ahlakımız uygar ilkeler ve özgür düşüncelerle beslenmeli ve güçlendirilmelidir. Korkutmaya dayalı ahlak bir erdem olmadıktan başka güvenilebilir de değildir.) (Cumhuriyet, düşüncesi, kültürü, vicdanı özgür kuşaklar ister.) (Uygarlığın buluşları, tekniğin harikaları dünyayı değişmeden değişmeye uğrattığı bir çağda, yüzyıllık çağı geçmiş düşüncelerle, eskiye bağlılıkla varlığını korumak olanaksızdır.)

TÜRK AYDINLANMASININ ÖZÜ : LAİKLİK

Sonuç olarak tüm uygar insanlığın bilinçli belleğinde olağanüstü saygın yerini koruyan Atatürk’ün kurduğu Türkiye Cumhuriyeti, bu özellikleriyle gerçekten çok üstün düzeyde bir sanat eseri niteliğindedir. Zaten kalıcı, sağlam bir devlet kurmak ve yaşamak bilime dayalı olduğu kadar, yüksek sanatçı yeteneği de gerektiren bir iştir. Bugün toplumumuzun her kesimindeki yurttaşlara düşen görev, bu Türk Aydınlanmasının birikimlerini, bilim ve sanat alanlarında yaratıcılığa açtığı yolları, demokratik bir toplumsal dayanışmaya temel olmak üzere oluşturduğu laik, ulusal toplum üyeliği bilincini, yurttaşlık bilincini, o büyük insanın, ölümsüz Atatürk’ün kendi kişiliğinde örneğini bizzat verdiği düzeye çıkarmaya çalışmak olmalıdır.

SONUÇ :

A. KİTABIN ANA FİKRİ :

Atatürk’ün Türk Devrimine temel olan ve yön veren dünya, toplum ve insan anlayışının özgür ,bağımsız ve çağdaş bir toplum gerçekleştirecek, bu yönde çevresinde demokratik dayanışma ve ortak eylem sağlayabilecek değerini özelllikle son kırk yıldır yetişen kuşaklara gittikçe daha az tanıtılan değeri gösterilmeye çalışılmaktadır.

B. KİTABIN GETİRDİĞİ YENİLİKLER :

Yaşantımız boyunca yapacağımız tüm faaliyetlerin hissi değil, bilim ışığı altında yapılması gerektiğini vurgulaması açısından bir çok yeniliği göz önüne sermektedir.

C. KİTAP HAKKINDA GENEL DEĞERLENDİRME VE TEKLİFLER :

Laikliğin sadece din ve devlet işleri boyutunda ele alındığı günümüzde, bunun sadece din ve devlet işleriyle sınırlı olmayıp toplumsal hayatın akışında da getirmiş olduğu yenilikleri açığa çıkarması açısından büyük önem taşımaktadır.