Bir baba hayatta iken, çocuklarından birisine sermaye vererek bir market açmasını sağlamıştır. Baba ölünce mirasçılar bu market üzerinde hak iddia edebilirler mi?

Babanın oğluna tasarrufta bulunmak üzere verdiği bu sermaye, tasarruf sonucunda artmışsa, artan bu malın aslı (anapara) hibe yoluyla verilmişse, ana para ve artan bölümü (ribh) ona ait olur. Eğer ticaret yapmak üzere verilmişse bütün mirasçılar o maldan hak alabilirler. Çünkü artan mal, babanın malından artmış bulunur.( Ömer Nasuhi Bilmen, Hukuki İslâmiyye ve İstilâhâtı Fıkhıyye Kâmusu, IV, 274)

Burada çocuklardan yalnız birisine bağış yapıp, diğerlerine yapılmaması çocuklar arasında eşitliği bozduğu işin baba sünnete aykırı davranmış bulunur. Ancak bununla birlikte bağış yapılan, bu sermayeye ve işletilmesi sonucunda meydana gelen kâra hak kazanır. Baba, sermayeyi bağış olarak değil de, işletmek üzere vermişse, bunu baba ile oğlu arasında “Mudarabe (emek-sermaye ortaklığı)” yöntemi olarak değerlendirmek gerekir. Buradan kârın paylaşılma şekli belirlenmemişse, anapara ayrıldıktan sonra kâr (ribh), işletmeci (mudârib) ile sermaye sahibi (Rabbül-mâl) arasında yarı yarıya paylaşılır.

Sonuç olarak, babanın sermayeyi bağış olarak değil de, işletmek üzere verdiği kabul edilirse yukarıdaki market örneğimizde anaparanın tamamı ile kârın yarısı mirasa girer. Burada işletmeci durumundaki mirasçı, kârın yarısını emeğinin karşılığı olarak alırken, anapara ve kârın diğer yarısı mirasçıların hakkı olur. İşletmeci olan çocuk da, bu mirasçılar arasındadır.

Çok Güzel bir hikaye ve bilgi.