| 
								|  |  |  | 
 
 Azınlık Cemiyetleri
 Yüzlerce
 yıldan beri Osmanlı vatandaşı olarak, huzur içinde yaşamış ve devletin her türlü imkanlarından
 yararlanmış azınlıklar (Ermeniler, Rumlar ve Yahudiler), Osmanlı Devleti’nin içine
 düştüğü kötü durumu fırsat bilerek, topraklarımızı, işgal devletleriyle işbirliği yaparak paylaşmaya
 çalışmışlardır. Bunun için cemiyetler kurdular. Bunların en önemlileri Rum azınlık tarafından
 kurulan cemiyetlerdir.
 
 a-Rum Cemiyetleri
 
 
 1-Etnik-i Eterya
 Cemiyeti
 
 
 a.Yunanistan’a bağımsızlığını kazandırmak amacıyla
 kurulmuştur(1814).
 b.Girit İsyanı’na neden olmuşlardır (1896).
 c.I.Dünya
 Savaşı’nda ise Rumların yaşadığı tüm toprakları Yunanistan’a katarak eski
 Bizans’ı canlandırmayı amaçlamışlardır.
 d.Mavri Mira İstanbul'da Fener
 Patrikhanesinde Yunan Hükümetine bağlı olarak çalışmıştır.
 e.Derneğin ihtiyaçları bu
 hükümet tarafından karşılanmaktadır.
 
 
 2-Mavri Mira Cemiyeti
 
 
 a.İstanbul’daki Rum Patrikhanesi’ne bağlı olarak patrik vekili bu cemiyetin
 başkanlığını yapmıştır.
 b.Yunan hükümetinin emirleri doğrultusunda hareket eden bu
 cemiyetin amacı; Trakya, İstanbul, Batı ve Orta Anadolu’da “Büyük
 Yunanistan’ı” kurarak Bizans İmparatorluğu’nu yeniden canlandırmaktı.
 
 c.Cemiyet, İstanbul, Bursa, Bandırma, Tekirdağ, Kırklareli yörelerindeki Rum azınlığı,
 örgütlemek, silahlandırmak, çeteler kurmak, Yunanistan yararına kamuoyu yaratmak, ilerleyen
 işgalci Yunanlılara yardımcı olmak ve Türk halkına karşı çete savaşını sürdürme faaliyetlerinde
 bulunmuştur. .
 d.Yunan Göçmenler Komisyonu, Rum okullarının izcilik kolları, Yunan
 Kızılhaç örgütü, bazı yabancı okullar ve Anadolu’daki Rum kiliseleri bu derneğin
 direktifleri ile çalışmışlardır.
 
 
 3-Rum Pontus Cemiyeti
 
 
 a)İlk
 defa 1904 yılında Merzifon Amerikan Koleji’nde gizli olarak kurulmuştu.
 b)Merkezi
 Samsun’dan Batum’a kadar geniş sahada Trabzon Rum İmparatorluğunu
 tekrar kurmak amacındadır.
 c)I.Dünya Savaşı sırasında Rusya’nın himayesinde
 gelişmiş, ateşkes sonrasında Yunanistan’ın güdümünde faaliyet göstermiştir.
 d)İstanbul ve Trabzon’da şubeleri vardır.
 e)Mustafa Kemal'in
 Samsun'a çıkmasında dolaylı rolleri vardır.
 NOT: Bu cemiyetlerin ortak amacı
 Yunan Megalo İdea’sını gerçekleştirmektir
 
 
 4-Kordos Cemiyeti
 
 
 a)Etnik-i Eterya’nın bir kolu olarak faaliyet göstermiştir.
 b)Doğu
 Karadeniz’e göçmen adı altında silahlı Pontus çeteleri göndermiştir.
 
 
 b-Ermeni Cemiyetleri
 
 1-Zaven Efendi, Hınçak (1887) ve Taşnak Sütyun (1840)
 Cemiyetleri :
 
 
 a)Bu cemiyetlerin ortak amacı Doğu Anadolu’daki
 Ermenilerin bağımsızlığını sağlamak, Ermenileri silahlandırmak ve Ermeni milliyetçiliğini
 yaymaktır.
 b)Doğu Anadolu’da bağımsız bir Ermeni Devleti kurmak amacı ile
 Ermeniler tarafından kurulmuştur.
 c)Merkezleri İstanbul Ermeni Patrikhanesi idi .
 d)Bu cemiyetlere bağlı Ermeni İntikam Alayları büyük katliamlara giriştiler.
 e)Ermenileri
 Fransızlar desteklemiştir.
 
 
 2-Ermeni İntikam Alayı
 
 
 a)Adana'da Fransızların yardımıyla kurdukları intikam alayı ile büyük katliamlara
 girişmişlerdir.
 
 
 c-Yahudi Cemiyetleri
 
 
 1-Alyans İsrailit ve
 Makkabi Cemiyeti
 
 
 a)Merkezleri İstanbul’dur. Ancak burada etkili
 olamadılar.
 b)İstanbul’daki Yahudi gençler tarafından kurulmuştur.
 c)Büyük
 İsrail Devleti’ni kurmayı amaçlamışlardır.
 d)Türklere karşı Rumlarla işbirliğine
 girdiler. Hahambaşı patrikle birlikte faaliyetlerde bulundu
 
 Azınlık Cemiyetlerinin
 Genel Özellikleri
 
 1)Mondros Antlaşmasıyla meydana gelen ortamdan yararlanarak
 kurulmaları.
 2)İtilaf Devletleri tarafından kurulmaları ve desteklenmeleri.
 3)Anadolu'nun işgalini kolaylaştırmaya yönelik olmaları.
 4)Türk topraklarını
 parçalayarak, Wilson ilkelerine göre milli devletlerini kurmak istemeleri.
 5)Milli birlik ve
 bütünlüğümüzü bozmaya yönelik olmaları.
 
 
 B.Milli Varlığa Düşman Cemiyetler
 (Türklerin Kurduğu Zararlı Cemiyetler)
 
 1-Kürt Teali Cemiyeti
 
 a)İngilizlerin
 yardımıyla Seyit Abdülkadir tarafından İstanbul’da kurulmuştur. Cemiyet, İngilizlerden
 destek ve yardım alıyordu.
 b)Wilson İlkeleri’nden yararlanarak Doğu Anadolu
 Bölgesinde bir Kürt Devleti kurmak amaçlanmıştır.
 c)Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk
 Cemiyeti ile birleşmeyi reddetmiştir.
 
 2-İslam Teali Cemiyeti
 
 a)Merkezleri
 İstanbul’dur. Konya ve çevresinde de yoğun faaliyetlerde bulunmuşlardır.
 b)Ülkenin kurtuluşunu hilafet ve saltanatta görmüşlerdir.
 c)Ümmetçilik düşüncesini
 savunmuşlardır.
 d)Anadolu’daki Milli Mücadele’yi engellemek için
 İstanbul’daki bazı müderrisler tarafından kurulmuştur.
 
 3-Sulh ve Selamet-i
 Osmaniye Fırkası
 
 a)Merkezleri İstanbul’dur.
 b)İttihat ve Terakki
 karşıtlarından oluşmuştur.
 c)Padişaha bağlılığı savunmuşlardır.
 üVatanın
 kurtuluşunun, padişahın ve halifenin buyruklarına sıkı sıkıya uymakla mümkün olacağına
 inanan bir cemiyettir.
 d)Meşrutiyet ve demokrasi ilkelerine bağlı siyaset takip
 etmişlerdir.
 e)Hürriyet ve İtilaf Fırkası ile işbirliği yapmıştır.
 f)İngilizlerden maddi destek
 görmüştür.
 
 4-Hürriyet ve İtilaf Fırkası
 
 a)Merkezi İstanbul’dur.
 b)1911’de İttihat ve Terakki Partisi’ne karşı olanlar tarafından kurulmuştur.
 
 c)Anadolu’daki Kurtuluş Hareketini İttihatçılar ile işbirliği yapan maceracı bir
 hareket olarak değerlendirmişlerdir.
 d)Mondros’tan sonra Milli
 Mücadele’ye karşı iç ayaklanmalarda öncü olmuşlardır.
 e)İngilizlerle beraber
 hareket etmiştir.
 
 5-İngiliz Muhipleri (Sevenleri) Cemiyeti
 
 a)İngilizler
 tarafından Sait Molla isminde birine İstanbul’da kurdurulmuştur.
 b)İngiliz mandasını
 savunmuşlardır.
 c)Osmanlı Devleti (Vahdettin, Damat Ferit ve İçişleri Bakanı Ali Kemal
 üyeleri) tarafından desteklenmiştir
 d)Derneğin başkanı Fru (Frew) idi.
 e)Cemiyetin
 gizli amacı memleket içinde örgüt kurarak isyan ve ihtilaf çıkarmak, ulusal bilinci yok etmek ve
 yabancı müdahalesini kolaylaştırmaktır.
 üİngiliz gizli servisince yönlendirilen dernek,
 İngiltere’nin doğu siyasetini destekler. İngiltere ile Osmanlı saltanatı arasındaki ilişkileri
 kuvvetlendirmek amacıyla kuruldu. Çalışmaları Hürriyet ve İtilaf fırkasınca desteklendi. Asıl
 amacı, ulusal direniş girişimlerini yok etmektir.
 
 6-Wilson Prensipleri Cemiyeti
 
 a)Merkezi İstanbul’dur.
 b)Osmanlı Devleti’nin kurtuluşunun
 ancak İngilizlerin yardımı yerine ABD’nin mandası ile mümkün olabileceği
 savunulmuştur. Amerika'nın mandasına girerek kurtulmayı ve hızla uygarlaşmayı
 hedeflemekte idiler.
 c)Halide Edip (Adıvar), Ahmet Emin (Yalman) ve Refik Halid gibi
 şahsiyetler bu cemiyetin önemli isimleri arasındaydı.
 d)Sivas Kongresi'nde etkili
 olmuş, fakat susturulmuşlardır.
 e)Cemiyetin kurucularından bir kısmı Kurtuluş
 Savaşı’nda Milli Mücadelecilere katılmıştır.
 
 Milli Varlığa Düşman Cemiyetlerin
 Genel Özellikleri
 
 1)Saltanat ve Hilafetçi bir düşünceye sahip olmaları.
 2)Milliyetçiliğe karşı ümmetçi bir anlayışta olmaları.
 3)Ülkemizde çıkarları olan büyük
 devletler tarafından kurulmuş veya yönlendirilmiş olmaları
 4)Manda ve himayeye taraftar
 olmaları.
 5)Milli birlik ve bütünlüğü bozmaya yönelik olmaları.
 6)Osmanlı Hanedanını
 yaşatma ve devam ettirme gayretinde olmaları.
 
 Zararlı Cemiyetlerin Ortak
 Özellikleri
 
 1)Emperyalist devletlerin çıkarlarına hizmet etmişler,ülkenin işgalini
 kolaylaştırmışlardır.
 2)İç ayaklanmalara sebep olmuşlar,ulusal kurtuluşu bir süre
 engellemişlerdir.
 3)Kendi çıkarlarını millet çıkarlarından üstüm tutmuşlar,Türk milletinin öz
 gücüne ve bağımsız yaşama azmine inanmamışlardır.
 4)Mandacı olanlar,bağımsızlığın
 mandacılıkla sağlanacağı gibi bir görüşü savunmuşlardır.
 5)Ulusal bilinç ve birliği
 parçalamaya çalışmışlardır.
 6)Ulusal Egemenlik kavramına inanmamışlardır.
 @ Yararlı
 ve zararlı olmak üzere kurulan cemiyetlerin tamamı Mondros Ateşkes Anlaşmasının meydana
 getirdiği olumsuz şartlardan ortaya çıkmıştır. En önemli ortak özellikleri budur. Zararlı cemiyetler,
 işgallerin devam ettiği sürede faaliyet göstermişlerdir. Yararlı cemiyetler ise Sivas Kongresinde
 birlik altında toplanarak milli kurtuluş hareketinin sonuna kadar faaliyetlerde bulunmuştur.
 |