Ayığ Han - Türk, Altay ve Yakut mitolojilerinde Gökyüzü Tanrısı. Ayıh Han olarak da söylenir.

Özellikleri

İlk insanı o yaratmıştır. Dünyayı idare eder. Yaratıcı ruhların en büyüklerindendir. İnsanlara yeteneklerini ve becerilerini o verir. İlham kaynağıdır. Toprağın verimli olmasını sağlar. Kısaca yaratıcılıkla ilgili tüm unsurların kaynağıdır. Bereket ve hayvanların çoğalması onun isteğiyle olur. Yiğitleri ölümden kurtarır, ölen kahramanlara yeniden can verir. İnsanlardan ve diğer canlılardan sorumludur. Ürüng (ak, beyaz, saf, temiz) olarak tasvir edilir. Kendisine beyaz at kurban edilir. Bu kurban “Idık” şeklindedir. Yani canlı olarak doğaya salınır. Bir daha kimse o hayvana el sürmez. Bu canlılar ışığın doğduğu yöne yani doğuya doğru sürülür. Göğün 13. katında oturur. İnsanların ısınması için Güneş’i yaratmıştır. Ulu, kutlu, nurlu bir varlığa sahiptir. İnsanların özel işlerine karışmaz. Ongunu Kartal’dır. Ayığı (Ayığ) adı verilen ruhlar onun emrindedir. Ürüng Ay Toyon ile aynı kişilik olduğu da söylenir.

Etimoloji

(Ay) kökünden türemiştir. Ayışığı ve Yaratmak anlamlarını içerir. Aymak (kendinde olmak) fiili ile aynı kökten gelir. Aymaz ise karşıt anlamlı olarak gafil, kendini bilmez demektir. Moğolca Ayh sözcüğü korku demektir ve bağlantılı olması muhtemeldir