Ateşe Bağlı Havale (Febril Konvülsiyonlar)


6 ay - 5 yaş arası çocuklarda görülen, merkezi sinir sistemi dışındaki bir nedenden kaynaklanan ateş sırasında ortaya çıkan nöbetlere FEBRİL KONVÜLSİYON denir. Bu yaş grubunda görülen epileptik nöbetlerin yaklaşık yarısını oluşturur. Prevalansı % 3 - 4 kadardır ve en sık 18 - 22 ay arasında ortaya çıkmaktadır. Erkek çocuklarda kızlardan daha fazla görülür. Febril konvülsiyonların etyopatogenezi halen tam açıklık kazanmamıştır. Her çocuk ateşlendiği halde neden bazıları nöbet geçirip, diğerleri geçirmez sorusu hala tam olarak cevaplanamamaktadır. Nöbet geçirenlerde beyindeki nöronal hücrelerde ateşe karşı konvülsif eşiğin düşük olduğu düşünülmektedir. Genetik yatkınlık, ateşin yükselme hızı, sıvı-elektrolit imbalansı, bakteriyel toksinler, antihistaminikler vb bazı ilaçlar predispozisyon yaratan nedenler olarak suçlanmaktadır. 5 yaşa kadar beyin olgunlaşmasının henüz tamamlanmamış, nöronlar arası ileti geçişini baskılayan ve kolaylaştıran mekanizmalar arasındaki dengenin henüz olgunlaşmamış olması kolaylaştırıcı sebeptir. Febril konvülsiyonların en sık görüldüğü hastalıklar; çeşitli viral enfeksiyonlar, ÜSYE, barsak enfeksiyonları, akut orta kulak iltihabı, kızamık ve 6. hastalıktır. Aşı, şigella enfeksiyonu ve bazı ilaçlar nöbet eşiğini düşürmektedir. Nöbetler, ateşli hastalıklar sırasında, ateşliyken ortaya çıkmaktadır. Nöbetin ortaya çıkmasına neden olan ateş değeri konusunda kesin bir rakam verilemez. Febril konvülsiyonlar, genellikle 5 - 15 dk süren tonik-klonik ( kasılma-geniş atımlı titreme ) generalize ( tüm vücuda yayılan ) konvülsiyonlar şeklinde görülmektedir. Yalnızca tonik veya yalnızca klonik görünümde de olabilirler. Çocuk aynı gün içinde 2 - 3 defa konvülsiyon geçirebilir. Yalnız kolda veya vücudun bir yarısında hemikonvülsiyonlar veya yalnızca başta sağa veya sola dönme şeklinde de olabilir. Bazen nöbet sonrası tek taraflı kuvvetsizlik veya felçler görülebilir. Bunlar kendiliğinden geçerler ama bazen günlerce, hatta haftalarca sürebilir. Febril konvülsiyonlar çeşitli faktörler ele alınarak 2 guruba ayrılabilir. Bu guruplama takip ve tedaviye karar verme açısından da yol gösterici olacaktır. Hasta nöbet geçirmekte iken; nöbetin süresi, nöbetin şekli ve katılan vücut bölümleri ( tüm vücut eşit katılıyormu, tek taraflımı ), gözlerin ve başın durumu ( sağa sola dönükmü, ortadamı ), nöbet sonrası tek tarflı kuvvetsizlik veya felç geliştimi, ateşin derecesi vb gibi faktörler dikkatle izlenmelidir. Çünkü bunlar hangi guruba ait olduğu konusunda karar vermede hekime yol göscektir. Guruplama, hastaya yapılacak tetkikler, izleme planı ve tedavi başlanıp başlanmıyacağı konusunda önem kazanmaktadır. 1- Basit febril konvülsiyonlar Nöbetler generalizedir ( tüm vücut katılmaktadır )
Nöbet sırasında fokal ( tek tarafta veya belli bir bölgeye ait ) bulgu yoktur
Nöbet süresi 15 dakikadan kısadır
Aynı gün içinde tekrarlamaz
Nöbet bittikten sonrada nörolojik defisit görülmez
Ailede febril konvülsiyon öyküsünün varlığı
Nöbet sırasında teşin 390 C üzerinde olması

2- Riskli febril konvülsiyonlar Konvülsiyonun ateş hafif yüksekken ortaya çıkması
Nöbetin 15 - 20 dakikadan uzun sürmesi
Çocuğun 6 aydan küçük 6 yaştan büyük olması
24 saat içinde birden fazla, aynı enfeksiyon sırasında 2-3 ten fazla nöbet geçirme
Nöbet sırasında fokal bulgular bulunması
Nöbet bittikten sonra nörolojik defisit varlığı
Ailede epilepsi bulunması
3' ten fazla konvülsiyon öyküsü
Kalıcı EEG bulguları

Febril konvülsiyon geçirmiş bir çocukta epilepsi gelişme riski önemli bir konudur ve yapılan çalışmalarda bazı faktörlerin bunda rol oynadığı saptanmıştır. Bu konuda yukarıda sıralanan faktörler ele alınarak bazı rakamlar verilebilir. Risk faktörü taşımayan ( basit febril konvülsiyon ) gurupta epilepsi riski % 2' den azdır.
Riskli febril konvülsiyon gurubunda tek risk faktörü varsa % 6 - 8 , iki veya daha fazla risk faktörü varsa % 10 civarında epilepsi geliştiği bulunmuştur.
Febril konvülsiyonda EEG hastanın beyninde bir odak olup olmadığının tespiti için çekilir. Yanlış bulgu vermemesi için nöbetten 2 - 3 hafta sonra çekilmelidir. Daha erken çekildiğinde geçirilmiş nöbete bağlı artmış geçici elektrik aktivite yanıltıcı bulgular verebilir. Febril konvülsiyonlarda takip ve tedavi : Evde ateşli konvülsiyon geçirmekte olan bir çocuğa ilk yapılacak olan solunum yolunum açık kalmasını sağlamaktır. Bunun için çocuk yüzü aşağıda kalacak şekilde başı hafifçe geriye alınarak yan tutulmalıdır. Sırtüstü yatırmak, ağzını açmak için parmak veya herhangi bir cisimle müdahale etmek, dilini çekmeye çalışmak, ağızdan ağıza solunum yardımı ve kalp masajı yapmak kontraendikedir ve kesinlikle yapılmamalıdır. Evde nöbet geçirmekte olan bir çocuk tarif edildiği pozisyonda tutulup solunum yollarının açık kalmasına dikkat edilerek en yakın sağlık kuruluşuna götürülmelidir. Eğer durum uygunsa ateşini düşürmek için evden çıkarken veya yolda uygun dozda paracetamol içeren ateş düşürücü fitil kullanılabilir. Çeşme altında veya küvette soğuk su ile yapılan uygulama yüzeyel damarların daha çok büzülüp, gövde iç ısısının daha da yükselmesine ve ayrıca da zaman kaybına sebep olur. Hekimi tarafından bilgilendirilmiş ve deneyimli aileler çocuğun yaşı ve kilosuna uygun diazepam rektal tüp veya fitil uygulayabilirler. Febril konvülsiyonla sağlık kuruluşuna götürülen hastaya yapılacaklar sırasıyla ; Solunum yolunun açık tutulması, gerekirse aspirasyonla temizlenmesi ve oksijen verme
Konvülsiyon uygun ilaçlarla durdurulmaya çalışılır ( ilaç damar yolu veya rektal yolla verilebilir )
Ateş sebebi olan enfeksiyonun, tanısına yönelik muayene ve tetkikler sonrası tedavi planlanacaktır
Hasta gözlem ve tedavi açıssından yatırılabilir veya risk taşımayan uygun vakalar ayaktan tedavi ile takibe alınırlar.
Febril konvulsiyonlarda proflaksi ( nöbet tekrarını önleme ) : Febril konvülsiyon geçiren hastalarda nöbet tekrarını önlemek için 2 yol izlenebilir. İntermittan profilaksi : Basit febril konvülsiyonlarda uzun süreli düzenli ilaç kullanma şeklinde profilaksi genellikle gerekmez. Bu uygulama çocuk ateşli bir hastalık durumunda ateş düşürücü önlemler yanında rektal ( makattan ) diazepam verilmesi şeklinde yapılmaktadır. Hangi vakalara önerileceği ve dozu müdavim hekim tarafından kararlaştırılacaktır.
Devamlı ilaç kullanarak proflaksi : Riskli febril konvülsiyon gurubunda kullanılır. Ayrıca basit gurupta olsa ddhi ailede panik derecesinde aşırı korku ve yaşamlarını altüst edecek derecede stres gelişmişse önerilir. Bu amaçla feneobarbital veya valproat kullanılmaktadır. Dozu ve ilacın kullanım süresi müdavim hekim tarafından belirlenecektir. Kaynak: Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. H. Bülent Çavuşoğlu

Ahlat, Aslanpençesi, Armut, Baldıran, Civanperçemi, Portakal, Nar,

Ateşli çocuğa Asprin vermeyin!


Evdeki stres, çocuğu hasta ediyor


Sigara dumanı çocukları vuruyor


117 milyon çocuk obezite tehdidi altında


"Pika sendromu" nedir?



Aşıyla Korunulabilen Hastalıklar Nelerdir?, Aşıların Yan Etkisi Var mıdır?, Aşılar Hakkında Genel Bilgiler, Fenil Ketonüri, Bebeğim Ne Zaman Görür-İşitir?, Göbek Bakımı, Bebeğimin Banyosu, Ailevi Akdeniz Ateşi (FMF), Akdeniz Anemisi, Boğmaca