Atatürkün Medeniyetle İlgili Sözleri
Biz her görüş açısından medenî insan olmalıyız. Çok acılar gördük. Bunun sebebi dünyanın vaziyetinin anlamayışımızdır. Fikrimiz düşüncemiz tepeden tırnağa kadar medenî olacaktır. Şunun bunun sözüne ehemmiyet vermeyeceğiz. Bütün Türk ve İslâm âlemine bakın; düşüncelerini fikirlerini medeniyetin emrettiği değişiklik ve yükselmeye uydurmadıklarından ne büyük felâket ve ıstırap içindedirler. Bizim de şimdiye kadar geri kalmamız en nihayet son felâket çamuruna batışımız bundandır. 5-6 sene içinde kendimizi kurtarmışsak zihniyetlerimizdeki değişmedendir. Artık duramayız. Mutlaka ileri gideceğiz; çünkü mecburuz. Millet açıkça bilmelidir medeniyet öyle kuvvetli bir ateştir ki ona kayıtsız olanları yakar mahveder. İçinde bulunduğumuz medeniyet ailesinde lâyık olduğumuz yeri bulacak ve onu koruyacak ve yükselteceğiz. Refah mutluluk ve insanlık bundadır.
1925 İnkılâbın temellerini her gün derinleştirmek desteklemek lâzımdır. Birbirimizi aldatmayalım. Medenî dünya çok ilerdedir. Buna yetişmek o medeniyet dairesine dahil olmak mecburiyetindeyiz. Bütün boş ve temelsiz sözleri ortadan kaldırmak lâzımdır. Şapka giyelim mi giymeyelim mi gibi sözler mânasızdır. Şapka da giyeceğiz Batının her türlü medenî eserlerini de alacağız. Medenî olmayan insanlar medenî olanların ayakları altında kalmağa maruzdurlar.
1925
Ben şimdiye kadar millet ve memleket iyiliğine ne gibi hamleler inkılâplar yapmış isem hep böyle halkımızla temas ederek onların ilgi ve sevgilerinden gösterdikleri samimiyetten kuvvet ve ilham alarak yaptım. Hedefimiz gayemiz hep millet ve memleketimizin kurtuluşu mutluluğu ve gelişmesidir.
1925
Şimdiye kadar yaptığımız işlerde ve aldığımız kararlarda bizi aldatan ve millet aleyhine neticelenen hiçbir şeyimiz yoktur ve gösterilemez. Milletimizi en kısa yoldan medeniyetin nimetlerine kavuşturmaya mesut ve refahlı kılmaya çalışacağız ve bunu yapmağa mecburuz.
1925
Şu bilinsin ki biz yabancılara karşı herhangi hasmane bir his beslemediğimiz gibi onlarla samimâne münasebetlerde bulunmak arzusundayız. Türkler bütün medenî milletlerin dostlarıdır. Yabancılar memleketimize gelsinler; bize zarar vermemek hürriyetlerimize güçlükler çıkarmaya çalışmamak şartiyle burada daima iyi kabul göreceklerdir. Maksadımız yeniden yakınlık meydana getirmek bizi başka milletlere bağlıyan ilgileri arttırmaktır. Memleketler muhteliftir fakat medeniyet birdir ve bir milletin gelişmesi için de bu yegâne medeniyete iştirak etmesi lâzımdır. Osmanlı İmparatorluğunu çöküşü Batıya karşı elde ettiği zaferlerden çok mağrur olarak kendisini Avrupa milletlerine bağlayan ilişkileri kestiği gün başlamıştır. Bu bir hatâ idi bunu tekrar etmeyeceğiz.
1923
Biz Batı medeniyetini bir taklitçilik yapalım diye almıyoruz. Onda iyi olarak gördüklerimizi kendi bünyemize uygun bulduğumuz için dünya medeniyet seviyesi içinde benimsiyoruz.
Medeniyetin ne olduğunu başka başka tarif edenler vardır. Bence medeniyeti harstan ayırmak güçtür ve lüzumsuzdur. Bu noktai nazarımı izah için hars ne demektir tarif edeyim:
Bir insan cemiyetinin a- Devlet hayatında; b- Fikir hayatında yani ilimde içtimaiyatta ve güzel sanatlarda; c- İktisadî hayatta yani ziraatte sanatta ticarette kara deniz ve hava’ya ait ulaştırma işlerinde yapabildiği şeylerin sonucudur.
1930
Bir milletin medeniyeti denildiği zaman hars namı altında saydığımız üç nevi faaliyet sonucundan hariç ve başka bir şey olamıyacağını zannederim. Şüphesiz her insan cemiyetinin harsı yani medeniyet derecesi bir olamaz. Bu farklar devlet fikir iktisadî hayatların her birinde ayrı ayrı göze çarptığı gibi bu fark üçünün sonucu üzerinde de görünür. Mühim olan sonuçlar üzerindeki farktır. Yüksek bir hars onun sahibi olan millette kalmaz diğer milletlerde de tesirini gösterir büyük kıt’alara şamil olur. Belki bu itibarla olacak bazı milletler yüksek ve şamil harsa medeniyet diyorlar. Avrupa medeniyeti şimdiki çağ medeniyeti gibi.
1930
Zulüm medeniyetle uyuşamaz. İstidatsızlık taaffa lâyık bir şey olamaz. Çünkü milletler işgal ettikleri arazinin hakikî sahibi olmakla beraber beşeriyetin vekilleri olarak ta o arazide bulunurlar. O arazinin servet kaynaklarından hem kendileri istifade eder ve dolayısiyle bütün beşeriyeti istifade ettirmekle görevlidirler. Bu prensibe göre bundan âciz olan milletler yaşama ve bağımsızlık hakkında lâyık olamamak lâzım gelir.
1920
Medeniyetin coşkun seli karşısında mukavemet boşunadır ve o gafil ve itaatsizler hakkında çok amansızdır. Dağları delen göklerde uçan göze görünmeyen zerrelerden yıldızlara kadar herşeyi gören aydınlatan tetkik eden medeniyetin kudret ve yüksekliği karşısında ortaçağa ait zihniyetle iptidaî uydurma hikâyelerle yürümeye çalışan milletler mahvolmağa veya hiç olmazsa esir ve aşağı olmağa mahkûmdurlar. Halbuki Türkiye Cumhuriyeti halkı yenileşen ve olgun bir kütle olarak ilelebet yaşamağa karar vermiş esaret zincirlerini ise tarihte görülmemiş kahramanlıklarla parça parça etmiştir.
1925
Benim kanaatim o idi ki ve daima o oldu ki dünyada insan diye yaşamak istiyenler insan olmak vasıflarını ve kudretini kendilerinde görmelidirler… Bu uğurda her türlü fedakârlığa razı olmalıdırlar. Yoksa hiçbir medenî millet onları kendi sırasında ve safında görmek istemez.
1926
Bilirsiniz ki dünyada her kavmin varlığı kıymeti hürriyet ve bağımsızlık hakkı sahip olduğu ve yapacağı medenî eserlerle orantılıdır. Medenî eser vücuda getirmek kabiliyetinden mahrum olan kavimler hürriyet ve bağımsızlıklarından soyunmaya mahkûmdurlar. Medeniyet yolunda yürümek ve muvaffak olmak hayatın şartıdır. Bu yol üzerinde ileri değil geriye bakmak bilgisizliği ve ihtiyatsızlığı gösterenler umumî medeniyetin coşkun seli altında boğulmağa mahkûmdurlar.
1924
Medeniyet yolunda muvaffakiyet yenileşmeğe bağlıdır. Sosyal hayatta iktisadî hayatta ilim ve fen sahasında muvaffak olmak için yegâne olgunlaşma ve ilerleme yolu budur. Hayat ve yaşayışa hâkim olan hükümlerin zaman ile değişme gelişme ve yenileşmesi zaruridir. Medeniyetin ihtirasları fennin harikaları cihanı değişiklikten değişikliğe sürüklediği bir devirde asırlık köhne zihniyetlerle maziye düşkünlükle mevcudiyetin muhafazası mümkün değildir. Medeniyetten bahsederken şunu da kesinlikle söylemeliyim ki medeniyetin esası ilerleme ve kuvvetin temeli aile hayatındadır. Bu hayatta fenalık muhakkak sosyal iktisadî siyasî acze sebep olur. Aileyi teşkil eden kadın ve erkek unsurlarının tabiî haklarına malik olmaları aile vazifelerini idareye yetenekli bulunmaları lâzımdır.
1924
Bağımsızlığını ve değerini dünyaya tanıtmak özellikleri liyakatı ve kudreti taşıyan milletleri medeniyet yolunda da hızlı ve başarılı adımlarla ilerlemek istidatları kabul olunmak lâzımdır. Gerçi bir toplumun zamanla kökleşmiş örf ve âdetleri hisleri ve inanışları mühimdir. Bu itibarla toplumlar önayak olacak fertler üzerinde âdeta âmir ve hâkim bir tesir gösterirler. Fakat yaradılıştaki istidat ve liyakati gelişme ve yükselmeğe erişmiş milletler; medeniyetin bugünkü gelişmelerinden feyiz ve ilham almış aydın evlâtlarının sevk ve rehberliğiyle mazide kaçırdıkları fırsatların doğurduğu gecikmeleri telâfi çaresini bulmakta gecikmezler.
1928
Bugünkü Türk milleti mâzinin en derin medeniyetlerinde kuruculuk iddia eden bu Türk kavminin bugünkü çocukları açık ve sağlam yolu bulmuşlardır.
1930
Memleket mutlaka asrî medenî ve yepyeni olacaktır. Bizim için bu hayat dâvasıdır. Bütün fedakârlığımızın faydalı bir sonuç vermesi buna bağlıdır. Türkiye ya yeni fikirle donatılmış namuslu bir idare olacaktır veyahut olamıyacaktır. Halk ile çok temasım vardır. O saf kitle bilmezsiniz ne kadar yenilik taraftarıdır.
1923
Memleketimizi asrileştirmek istiyoruz. Bütün mesaimiz Türkiye’de asrî binaenaleyh batılı bir hükûmet vücude getirmektir. Medeniyete girmek arzu edip de batıya yönelmemiş millet hangisidir? Bir istikamette yürümek azminde olan ve hareketinin ayağında bağlı zincirlerle güçleştirildiğini gören insan ne yapar? Zincirleri kırar yürür.
1923