A grubu |}-hemolitik streptokoklar streptolizin – O adı verilen bir hücre dışı madde üretir. Bu madde antistreptolizin denen özgün antikorların oluşumuna yol açar. Olağan koşullarda antistrepto-lizin-0 titrajı görece düşüktür (çocuklarda 333 ünite, genç erişkinlerde 250 ünite). Oysa A grubu bir streptokok enfeksiyonu, özellikle bademcik iltihabı ya da diş apsesi gibi bir enfeksiyon odağı da varsa, bu değerlerin yükselmesine yol açar; çünkü anatomik nedenlerle bu bölgeler, akut enfeksiyon atağından sonra temizlenmeyip streptokok barındırmayı sürdürürler.

Streptokok enfeksiyonunun ardından antistreptolizin üretimi, hastalığın başlangıcından 2-5 hafta sonra, yani klinik belirtiler kaybolduğunda en yüksek düzeye ulaşır. Bu nedenle antistreptolizin-0 titrajı boğaz iltihabının akut evresinde değil, İyileşme döneminde yapılmalıdır. Kanda yüksek oranda ve sürekli antistreptolizin-0 bulunması, uzun süredir yerleşmiş olan bir streptokok enfeksiyonunu gösterir.
Antistreptolizin-0 miktarının saptanması çok basit bir işlemdir ve tüm tahlil laboratuvarlaraıda uygulanır. Ama klinik yorumu çoğu zaman doğru yapılmaz ve tedavi hatalı yönlendirilebilir.

İŞLEVİ

Normal düzeyin üzerinde antistreptolizin miktarı, her zaman klinik açıdan aktif ya da gizli evredeki* (yani belirgin klinik belirtisi olmayan) bir streptokok enfeksiyonunun belirtisidir.
Belirtilerin ortadan kalkmasından belirli bir süre sonra da kanda yüksek antistreptolizin bulunması, bir A grubu p-hemolitik streptokok enfeksiyon odağının varlığını gösterir. Böylece enfeksiyon etkeni ve türevleri ile toksik maddelerin değişik organlardaki (kalp, böbrek vb) yaralayıcı etkisi açıklanabilir.
p-hemolitik streptokok enfeksiyonunda antistreptolizin-0 titrajı genellikle enfeksiyonun başlamasından iki hafta sonra artar ve yaklaşık dört hafta sonra en yüksek değerlerine ulaşır; normal değerlere dönmesiyse aylar alır. Tipik olgularda dördüncü haftada en yüksek değer 1.000 üniteyi aşar ve etkili bir antibiyotik tedavisi uygulanmadıkça bu durum sürer.
Yalnızca 5 yaşın altındaki çocuklarda antistreptolizin-0 titrajı az yükselir ve sonra hızla azalır. Özellikle strepto-toka bağlı bademcik iltihaplarında iyileşme döneminde 2-3 hafta boyunca 400-500 ünitelik titraj sürebilir; daha sonra durum normale döner.
Sonuç olarak yalnızca enfeksiyonun akut evresinde (bademciklerin iltihaplanması vb) değil, belirli bir süre sonra da streptokokun varlığım koruyup korumadığını değerlendirmek için sürekli antistreptolizin-O titrajı kontrolleri yapılmalıdır.
Kabul edilebilir antistreptolizin-0 titrajı 200 ünitenin altındadır; daha yüksek değerler bulunursa, 3-4 hafta sonra yeni bir kontrol yapılmalıdır. Yüksek değerler sürüyorsa, streptokokları organizmadan tümüyle atacak, böylece toksinlerinin (streptolizin) üretimini ve kana geçişini önleyecek bir antibiyotik tedavisi uygulamak gereklidir. Streptokoka bağlı enfeksiyonun romatizmal hastalığa dönüşmesini ve korkulan kalpböbrek komplikasyonlarını yalnızca etkili bir antibiyotik tedavisi önleyebilir.

İNCELEMENİN SINIRLARI
Antistreptolizin-0 titrajı p-hemolitik streptokok enfeksiyonunun tanısı, antibiyotik tedavisinin gerekip gerekmediğinin belirlenmesi ve romatizmal hastalığın önlenmesi için kuşkusuz çok önemli bir incelemedir. Ama aşağıdaki nedenlerle mutlak bir değer taşımaz:
- Normal değerlerin bireyden bireye büyük değişkenlik göstermesi (normal ve sağlıklı çocuk nüfusunun en az yüzde 20’sinde kabul edilebilir oranın [200 ünite] üzerinde değerler bulunur).
- Bazı bademcik iltihabı ya da streptokok enfeksiyonu olgularında antistreptolizin-0 titrajında artış saptanmaz.
- Streptokoklara bağlı deri enfeksiyonu sonrasında akut romatizmal ateş ya da nefrit (böbrek iltihabı) komplikasyonu gelişse de, antistreptolizin-0 kanda anlamlı miktara ulaşmaz.

SONUÇLARI
ihmal edilen ya da doğru tedavi edilmeyen P-hemolitik streptokok enfeksiyonu kalp, böbrekler, eklem, sinir sistemi vb düzeyinde ağır komplikasyonlara yol açabilir. Antistreptolizin-0 titrajı bu enfeksiyonun tanısında çok yararlıdır. Yalnızca enfeksiyonun akut evresinde değil, belirli bir süre sonra da kontrol edilmesi koşuluyla etkili bir antibiyotik tedavisi gerekip gerekmediği konusunda vazgeçilmez bilgiler sağlar. Birçok olguda tam bir değerlendirme için, belirgin klinik belirtiler olmasa bile ASO titrajının yanı sıra var olan enfeksiyonu ya da iltihabı gösteren öteki incelemeleri yapmak gerekir.