 |
|
|
Prof. Dr. Şahika Yüksel, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Kliniği Öğretim Üyesi. Aynı zamanda Psiko-Sosyal Travma Programı Birim Başkanı.
Kendisiyle askerlik sonrası psiko-sosyal sorunlar üzerine bir söyleşi yaptık, Bir psikiyatrın gözüyle asker nasıl tanımlanabilir. Asker ocağından ne gibi sorunlarla,geriye dönülüyor; 18 aylık bir ayrılıktan sonra, topluma tekrar adapte omaya çalışırken ne gibi güçlükler yaşanıyordu?
Devlet bu sorunlara yeterince eğilebiliyor muydu? İşte tüm bu soruIarı kendisine yönelttiğimiz Sayın Yüksel'den aldığımız cevaplar gerçekten de üzerinde durup düşünmemiz gereken noktalara işaret ediyordu.
Özellikle askerlik sonrası yaşanan fiziksel sorunları bu kurumda geçirilen olağanüstü deneyimlerde alakalandırmayı aklımızın köşesinden bile geçirmediğimizi söyleyen Şahika Yüksel, bu noktada daha dikkatli davranmamız gerekliğine dikkat çekiyor.
Kendisine ''askerlik nasıl bir deneyimdir?'' dediğimizde şöyle cevaplıyor:
Askerlikte arkasındakileri koruma, başkalarına saldırma. savaşa hazırlık anlamında telkinler , üzerıne temellendirilmiş bir öğrenme, eğitim süreci yaşanıyor. Onlara öldürmeleri vurmaları öğretiyor.
'' Peki bu deneyimin sivil hale geri dönen asker üzerinene gibi etkileri oluyor?
''Bu gençlere askerde farklı oldukları aşılanıyor. Görevlerini yerine getirme!eri için şartlanıyorlar. Bu şart!anma, kendini farklı görmeler, günlük hayata geri döndüğünde de kendini gösteriyor, Sürekli farklı olduğuna inanmış kişi günlük hayatta diğer insanlar tarafından önemsenmek istiyor. Bunu sağlayamadığı zaman teselliyi içkide, uyuşturucuda arıyor''
-Bu sorunlar çatışmaya girmiş askerlerle girmemiş olanda aynı oranda mı ortaya çıkıyor?
''Sadece savaş meydanında çarpışırken, ya da belirli bir çatışma içindeyken bu sorunlar yaşanacak diye bir şey yok. Çatışmaya girsin girmesin bu tür sorunIar ortaya çıkabiliyor; Çünkü asker devamlı alört haldedir. Her an başka türIü zarar görebilir. Bu hale alışmış asker geri döndüğünde de bu şartlanmasına devam ettiriyor. Tabii bunun yanında savaşta çizgiler çok kesindir .Dost olan düşman olan ayrımı vardır. Dahası düşman olan ayrımı çok kesindir. Çatışma yaşamış askerin sorunları da daha karmaşık bir hal alabilir.
-Bu tür problemleri olan askerlerin topluma entegre olmasını zorlaştıran temel etmen nedir?
''Genç yaşta askere gidiyorlar. 20 yaşına kadar ailesine bağımlı yaşamış, hiç bir sorumluluk üstlenmemiş bir genç erken yaşta sorumluluk üstleniyor. Artık asker kimliğini benimsiyor ya da aşırı benimsiyor . Kendisini bu kimlikle tanımlayabiliyor. Dolayısıyla geri geldiklerinde ise yine sıradan bir vatandaş oluyor .Öğrenciyse askerlikten sonra tecrübesiz bir çalışandır, basit bir işçidir vs. Böyle bir konumu kabul etmek istemiyor. Askerdeyken zorunlu olarak ortaya konulan kimlik sonraki yaşamda karşılanmıyor.''
-Askere giden bütün gençler geri döndüklerinde uyumsuzluk problemiyle karşı karşıya kalıyor denebilir mi?
" Aslında bu homojen bir grup değil. Kimisi askere gitmek, savaşmak istemiyor. Bunu anlamlı bulmuyorlar. Kimisi ise bunu anlamlı buluyor. Hayatının, ideolojisinin, milliyetçiliğinin merkezi haline getiriyor. Hangi eğilimde olursa olsun döndükten sonra kahraman değildir. Savaşmanın anlamsız olduğunu düşünen kişilerin bu tür bir çatışmayı yaşaması zihninde daha büyük bir kargaşa yaratabilir.''
-Askerden dönen gencin uyumsuzluk problemi yaşadığını anlaması için ne gibi belirtileri kendinde görmesi ve bu durum da ne yapması gerekiyor?
''Çok kaygılı olduğundan, bir işi allayıp pullayıp yapamadığından yakınan kişilerin bunun için bir ruhsal yardım almakta çekingen davranmamaları Iazım. Çünkü bu, etkisi altında bulunan ve gözlenen felaketlere bağlı olarak ortaya çıkan sağlıklı bir tepkidir. Hastalık işareti değildir. Ama onarılmadığı takdirde 2. Dünya Savaşı'ndan bu yana süren vakalar olduğu gibi bunlar da sürüp gidecektir .
Ayrıca çok önemli bir bilgimiz var bizim Vietnam Savaşı'ndan öğrendiğimiz. Savaşa gitmiş, çarpışmış, dönmüş. Bakıyorsunuz hiç bir şikayetiniz yok. Aslında örtülü, sınırlı şikayetleri var o kişilerin. Asıl sorun iki yıl sonra ortaya çıkıyor. Hemen ortaya çıkan anında tepki olması şart değil. Önce şikayetsiz bir durum olup sonra ortaya çıkabilir. ABD'de yapılan araştırmalara göre bu sorunlar her 100 askerden 10'unda kalıcı olabiliyor.''
-Askerler bu tür sorunlar için size başvuruyor mu?
'"Çok az asker var. İster çatışmaya katılsın, ister katılmasın özeIlikle çatışmaya katılan askerlerin dönüşte yaşadıkları baş ağrısı, kalp sıkışması gibi sorunları askerlikle ilintilemiyoruz.
Bu sorunlar 10 yıl sonra dahi ortaya çıkabiliyor. Bunun için bize gelen hastalara askerlik dönemiyle ilgili sorular soruyoruz. Askerlik görevi ile ruhsal sorunlar arasında bir bağ olabileceğinin düşünülmemesi sorunların gizli yaşandığını gösteriyor bence. Biz bu sorunları ortaya çıkarmaya çalışıyoruz.''
-Askeri hastanelerde bu tür askerIer için tedavi merkezleri kurmak olanaklı mı?
" Askerlik devlet tarafından yaptırıldığı için askeri hastanelerde özel merkezlerin olması uygun. Fakat kurum olarak olanaklı değil. Yani fiziki yaralarını sarabilirler fakat askeri hastanelerdeki temel amaç askerleri yeniden savaşa yoIlamak''.
-Ülkemizde özel tedavi merkezleri var rnı?
Üniversite hastanelerimiz var .BuraIarda genellikle bu tür travma sonrası ruhsal sorunlara duyarlı, eğitimli sağlık personeli var. Bunlardan bir tanesi de biziz. Travma programına askerler de, bu tür savaş sonrası sorunları yaşayanlar da başvurabilirler."
-Devletin hastaneleri bu alanda bir rol üstleniyor mu?
"Devletin yaptığına bizler ne kadar inanabiliriz. Devlet işkence yapıyor. İşkence tedavi merkezleri, Rehabilitasyon merkezi var ve bunlar Devletten bağımsız çalışıyor. Bir de devletin mağduru var. Buralara işkence mağduru çok az kişi başvuruyor. Ama insan haklan vakfına ve rehabilitasyon merkezine insanIar akın akın geliyor."
-Gelişmiş batı ülkelerinde bu alana nasıl bakılıyor?
"II. Dünya Savaşı'ndan sonra savaş askerleri ile ilgili çok merkez kurulmuş. Bunlar aslında askeri hastanelerin parçaları. Hollanda, Danimarka, İsveç, Norveç'te askeri hastaneler bünyesinde örgütlenmiş bu tür yerler var. Ayrıca Wietnam Savaşından sonra Amerika'da bir yığın sakat ve hasta meydana geldi. Bu ülkede gerek hastanelerde gerekse üniversitelerde bağımsız okullar , organizasyonlar olarak özel tedavi merkezleri var. Aynı zamanda onlara tüm sosyal destekler sağlanıyor. Sağlık hizmetlerinin paralı ve pahalı olmasından doIayı sağlık sigortasını devlet üstlenebiliyor .Dolayısıyla gerek sosyal, gerekse sağlık bakımını sağlayıcı maddi katkıları olabiliyor. Rehabilitasyon alanında büyük gelişmeler sağlanabiliyor buralarda.
-Son olarak travma mağduru askerlere neler söyleyebilirsiniz?
"Burada travma mağdurlarına hizmet veren bir birimin sorumlusuyum. Çeşitli travmatik sorunlar nedeniyle ruh sağlığı sorunları olan, olduğunu düşünen kişilere ve kişilerin yakınlarıa hizmet veriyoruz. Askerler de bu tanımın içinde. Askerlik olağanüstü bir deneyimdir. Benim söyleyebileceğim bir şey var. Askerde birisi savaşırken kolu kırılsa onu tedavi ettirmesi ne kadar anlaşılabilir bir durumsa, ruhsal zorluklar için, çok tedirgin olduğu için bir ruhsal yardım alması da çok doğaldır."
|
| WwW.WeBCaNaVaRi.NeT | > .::| $ Eğitim & Öğretim $ |::. > Ödev Arşivi > Psikoloji ve Sosyoloji (Moderatör: WeBCaNaVaRi)
Konu: Askerlik Sonrası Travma.
Yazdır
Gelişmiş Arama
Aralık 03, 2013, 07:41:26 ÖÖ