Hüseyin Rahmi ve Şıpsevdi Romanı
Bir dönemin popüler yazarı olan Hüseyin Rahmi, pek çok romanında Ahmet Mithat Efendi’nin yolunda görünür. “Toplum için sanat” anlayışıyla eserler veren Hüseyin Rahmi’nin Realist ve Naturalist bir tarzda yazdığı romanlarında, alafrangalığın, yüzeysel batılılaşmanın doğurduğu ahlâki yozlaşmalar sergilenirken taklitçiler de eleştirilir.
Hüseyin Rahmi’nin Şıpsevdi adlı romanında bu özelliklerin yanında, alafranga hayat tarzı için, yaşadıkları konağı, ailesi ve bütün yakınlarıyla birlikte maceraya sokan, tipik bir şıpsevdi olan Meftun’un hikâyesi anlatılmaktadır. İlk romanı Şık’tan beri Hüseyin Rahmi’nin üzerinde durduğu tipler, o dönemde yabancı mürebbiyelerle aile hayatını yıkan aydınlardır.
Halit Ziya’nın batılı roman tarzına karşı bize özgü roman tarzının önemli bir örneği... Şıpsevdi romanında İstanbul’un günlük hayatı ve konuşma dili öne çıkarılırken, Hüseyin Rahmi, Osmanlı’nın son yıllarıyla 20. yüzyılın ilk çeyreğine hakkıyla tanıklık eder.
Alafranga Şıpsevdi
Hüseyin Rahmi bu romanında batılılaşma döneminin önde gelen tiplerinden birini sergiler, çevresiyle anlatır. Eserin kahramanı Meftun Bey, çevresinin yapısına ters düşen bir tutumla babadan kalma konağı “kurtarmak” çabasına düşer. Paris’te okumuş, alafrangalığı benimsemiş, yabancı çevrelerden akıl hocaları bulmuş ve kimsenin rızasını almadan aile adına tasarruflara girişmeye kendinde hak görmüştür. Her tedbiri bir felâket, her hareketi yeni bir facia doğurur. O yine hep iyi şeyler yaptığı inancındadır. Her şeyi birbirine karıştırıp içinden çıkılmaz hale getirince, Paris’e kaçmaktan başka çare bulamaz.
Eserin son bölümü bir sukût-ı hayalden çok, konak halkının infialini ortaya koyar. Meftun Bey evi terketmeye mecburdur. Annesi üzülse de oğluna kal diyemez. Küçük kardeşi ise, kaldıramayacağı sorumlulukları omuzlamanın ağırbaşlılığı içinde, öteden beri ters düştüğü ağabeyine öfkeyle bakmaktadır. Aslında bu, bir ailenin değil, bir toplumun çöküntüsüdür. Sorumlusu da Meftun Beyin benzerlerini de içine alan alafrangalık merakıdır.
Şıpsevdi’deki alafrangalığın eleştirisi Hüseyin Rahmi’nin belli başlı konularından, özellikle popülist romancılığının Ahmet Mithat Efendi’den devraldığı en göze batan malzemelerinden biridir. İlk romanı Şık ve Şıpsevdi arasındaki konu yakınlığı dikkate değer. Şık’ta da Meftun Beyden biraz daha fakir bir çevrede ve aynı güç şartlar altında yaşayan bir Şatırzâde Şöhret vardır. Bu ikisinin arasında bir de Recaizâde Ekrem’in Araba Sevdası yazılıp yayınlanmıştır.
Link
Ynt: Hüseyin Rahmi Gürpınar-Şıpsevdi By: By.CeZa Date: December 16, 2008, 05:44:49 PM
teşekkürler.
Ynt: Hüseyin Rahmi Gürpınar - Şıpsevdi By: melek_03 Date: June 16, 2010, 08:30:23 PM
Teşekkürler..
