Taşlar By: [MasaL] Date: September 28, 2008, 08:38:36 PM
OLUŞUMLARINA GÖRE TAŞLAR
A. VOLKANİK (PÜSKÜRÜK-MAĞMATİK-KATILAŞIM) TAŞLAR
Mağmanın yer kabuğunun yarıkları içinde veya yeryüzüne kadar çıkarak soğuması ile oluşan taşlardır.
Soğumanın gerçekleştiği yere göre iç ve dış püskürük taşlar şeklinde gruplara ayrılır.
İç püskürük taşlar: Mağmanın yer kabuğunun yarıkları içinde yavaş yavaş soğuması oluşan taşlardır. Başlıcaları; Granit, siyanit, gabro ve diorit gibi.
Dış püskürük taşlar: Mağmanın yeryüzüne kadar çıkarak soğuması ile oluşan taşlardır.
Başlıcaları; Andezit, bazalt, volkan camı (obsidian), trakit, inci taşı, katrantaşı, sünger taşı gibi.
B. TORTUL (SEDİMENT) TAŞLAR
Dış kuvvetlerin etkisiyle fiziksel veya kimyasal çözülmeye uğrayan taşların çukur alanlarda çökelmesiyle oluşur.
Bu taşların Ortak Özellikleri ; tabakalıdır ve fosil bulundururlar.
1. MEKANİK (KIRINTILI) TORTUL KAYALAR
Akarsu, rüzgar , buzul gibi dış kuvvetlerin etkisiyle aşınarak çukur yerlerde biriken ve sonra da doğal bir çimentoyla birleşerek oluşan taşlardır.
Başlıcaları: Kum taşı (gre), kil taşı (şist) ,çakıl taşı (konglomera) örnektir. Çakıllar köşeli ise buna breş denir.
2. KİMYASAL TORTUL TAŞLAR
Suda çözünebilen kayaların kimyasal yolla ayrışması ve tekrar çökelmesi ile oluşan taşlardır.
Başlıcaları: Kalker ( kireç taşı), Jips (alçı taşı), kaya tuzu, dolamit, traverten , sarkıt ve dikitler örnektir.
3. ORGANİK TORTUL TAŞLAR
Bitkisel ve hayvansal maddenin, havasız bir ortamda ve basınç altında değişerek çökelmesi olan taşlardır.
Başlıcaları : Mercan kaya , kömür (antrasit , taşkömürü , linyit , turba) ve tebeşir buna örnektir.
C. BAŞKALAŞIM (METAMORFİK ) TAŞLAR
Tortul ve volkanik taşlar yerin derinliklerinde yüksek sıcaklık ve basıncın etkisiyle eski özelliklerini kaybederek yeni özellikler kazanırlar. Bu şekilde oluşmuş taşlara başkalaşım taşları denir.
