Bayer , 16. yüzyılın ikinci yarısında , Macaristan'da Eperies şehrinde doğmuştur.Fransa'nın Toul şehrinde felsefe , Tanrıbilim ve diğer ilimleri öğrenmiş ve öğretmiştir.Bir okulun yöneticiliğini yapmak için , ülkesine dönmüş ; daha sonra , papazlık da yapmıştır. Bayer , Skolastik Aristoculuk'la savaşmış mistik yapılı bir Tanrıbilimcidir.Felsefesi , İncil'e dayalı Panteizm'dir.Teorik fiziğe inanmış ve Çek filozof ve pedagog , Jan Amos Comenius'un öğretilerine bağlı kalmıştır.
Doğanın fizik teorisine ulaşmak istediğinden , Comenius gibi , üç ilke kabul etmiştir : Madde , Ruh ve Işın (Nur).Aristo'nun terimlerinden hoşlanmadığı için maddeye "Mozaik Kütle" adını vermiş ve bunda iki durum göstermiştir.
1) İlk yaratılış durumu : Bu , evrensel maddedir.
2) Yaratılış durumu : Bu , ilk yaratılış durumunun yalnız bir gün devam eden varlığı ardından süregelmekte ve herhangi bir madde durumuna gelmektedir. Madde , bu iki durumdan hangisini kapsamış olursa olsun ; ya temel , ya dölleyen , ya doğuştan olmayan , ya da sürekli veya geçici olur.Eşya , ancak ; madde , ruh ve ışının birleşmesiyle meydana gelir.
Bayer'e göre , herşeyin oluşumunda araya giren ruh ; yalnız Tanrı değil aynı zamanda canlı , esnek ve yaratıcı ruhtur.Canlı ruhun kaynağı ise , kutsal ruhtur.Canlı ruh bölünebilir.Bu bölünen parçalar da , sonsuzluğa dek bölünebilirler ve daha çok , meydana getirdikleri etkilere göre isim alırlar.Bu ruh , canlandırdığı cisimlere şekil ve ilke verir.Canlı ruh , aktif ilkedir.Madde , pasif ilke ; ışın ise , yardımcı ilkedir. Işın , maddeyle ruhun arasında yer alır.Yaratılma işinin tamamlanması için ışının araya girmesi gerekir.
Bayer'e göre , ışın iki bölümdür:
1) İlkel veya Evrensel Işın
2) Karakterlenmiş Işın
Işınların aksiyon biçimi ; hareket , kımıldama ve titreme şeklindedir.Bu aksiyon , cisimlerin yüzeyinde veya merkezinde olur.Bunun biri , sıcağı ; diğeri ise , soğuğu oluşturur .Bayer'e göre , eşyanın niteliklerinden birçok ilke meydana gelir.Bunlar , her biri bir ilke olan ; uzay , sınır , görünüm ve sürekliliktir.Ona göre , ruhtan da ; hayat , bilge , istek , güç , edim gibi nitelikler meydana gelir.
Ruh , tensel özü ; bütün bu niteliklerde kapsayabilir.Maddenin düşünüp isteyebilmesi bundandır.Bu çeşit ilkelerin uzlaşmasından , diğer bir takım nitelikler oluşur.Öz , sayı ve yer buna örnektir.Aşk , kin , istek ve düşmanlık da onlara benzeyen niteliklere sahiptirler.Bayer'in eserleri , zor anlaşılır bir anlatıma sahiptir.Eserlerindeki bazı terimler , mistik anlamlarla yüklüdür.
Kaynakça :
- Filozoflar Ansiklopedisi Cemil Sena Remzi Kitabevi / 1974
- Felsefe Ansiklopedisi Orhan Hançerlioğlu Remzi Kitabevi / 1985
- Türk Ansiklopedisi Milli Eğitim Yayınları / 1946
