Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönmesinden dolayı basınç farkları arasında oluşan rüzgârlar, bu basınçlar arasındaki en kısa yolu izlemez ve sapmaya uğrar. İşte Dünya’ nın dönmesinden dolayı oluşan bu kuvvete koriolis kuvveti denilir. Kuzey Yarım Küre’de yatay olarak akan bir sıvı veya hareket eden bir hava kütlesi sağa doğru, Güney Yarım Küre’ de ise sola doğru sapma gösterir. Ekvatorda olmayan bu kuvvet, yüksek enlemlere doğru artar.
Gradyan farkından dolayı oluşan rüzgârlar, doğrusal uzanışı takip etmeden devamlı çizgilerle gösterildiği şekilde sapmaya uğrar. Böylece izobarlara dik esmesi gereken hava kütlesi koriolis kuvveti etkisiyle hemen hemen izobarlara paralel olarak hareket eder.
Basınç gradyanı ile koriolis kuvveti birbirine denk geldiğinde rüzgâr, basınç gradyanına dik olarak eser, yani rüzgârın esiş yönü izobarlara paralel olur. Bu iki kuvvetin denge durumuna bağlı olarak oluşan rüzgâra geostrofik rüzgâr denilir.
Genel olarak rüzgâr, yüksek enlemlerde izobarlara paralel alçak enlemlerde ise basınç gradyanı yönünde eser.
Ekvatoral bölgelerde ise yüzeyden 600-900 m yüksekliklere kadar olan dikey kuşakta rüzgâr yönünü değiştiren diğer bir kuvvet, havanın zemine sürtünmesidir. Bu sürtünmeden dolayı rüzgâr yönü, izobarların uzanışını 20°-45° lik bir açı ile keser.
Bu açı, engebeli alanlarda fazla olduğu hâlde özellikle okyanus ya da deniz yüzeylerinde daha azdır. Burada belirtilmesi gereken diğer bir husus da, izobarların sıkıştığı alanlarda gradyan farkından dolayı rüzgârların hızlı, seyrekleştiği alanlarda ise yavaş esmesidir.
