Arşiv Anasayfa Coğrafya
Sayfalar: 1
Sıcaklık Dağılışını Etkileyen Faktörler By: imge34 Date: December 21, 2014, 09:54:08 PM


Yeryüzündeki sıcaklık dağılışında, coğrafi enlem ile kara ve denizlerin konumun­un etkili olduğu görülür. Ekvatordan kutuplara doğru genei bir sıcaklık azalması görülür. Fakat bu sıcaklık azalışını, kara ve denizlerin dağılışına göre önemli ölçürde değişir. Genellikle izotermlerin uzanışı, Güney Yarım Küre’de 25° güney paraleline kadar birbirlerine paralel olarak doğu-batı doğrultusunda seyreder; Kuzey Yarım Küre’de ise kara ve denizlerin dağılışına bağlı olarak değişir. Oğlak ve Yengeç dönenceleri arasında 25°C olan yıllık ortalama sıcaklık, Kuzey Kutup civarında 10°C’ye düşer.

Karalar üzerinde özellikle Afrika (Büyük Sahra) ve Dekkan Yarımadası’nın orta kesiminde 30°C’yi bulur. Yüksek enlemlere doğru deniz ve karaların farklı ısınması ve okyanuslardaki akıntılar, yeryüzündeki sıcaklık dağılışını önemli ölçüde etkiler. Nitekim Atlas Okyanusu’nun 50°-70° paralelleri arasındaki kesimi, aynı enlemler arasında uzanan kıtaların iç bölgelerine nazaran 10°C kadar daha sıcaktır. Soğuk su akıntılarının olduğu (Kuzeybatı Afrika açığında Kanarya, Kaliforniya açığındaki Kaliforniya soğuk su akıntısı) kısımlarda sıcaklık birkaç derece düşer.

Ocak ayı sıcaklık dağılışında, gerek ekvatorla yüksek enlemler gerekse kıta­ların iç kısmı ile okyanuslar arasında çok büyük sıcaklık farkı görülür. Nitekim, ekvatoral bölgede 25°C’nin üzerinde olan sıcaklık, Sibirya’nın orta kesiminde -40°C’nin altına kadar düşer.

Gulf stream (Golfstrim) sıcak su akıntısının etkili olduğu Kuzeybatı Avrupa kıyılarında ve Atlas Okyanusu’nun kuzeydoğusunda sıcaklık 10°C dolayındadır. Bu değerlere göre, özellikle yüksek enlemlerde kıtaların iç kısımları ile okyanuslar arasındaki sıcaklık farkı 40°C’yi bulur.

Yaz mevsimini karakterize eden Temmuz ayında sıcaklık dağılışı, ekvatora! bölge dışında kışa göre adeta tersine döner. Temmuzda, Dünya’nın en sıcak yerleri; güneşlenmenin şiddetli olduğu karaların iç kesimleri, özellikle Sahra’nın orta bölümü ile Çin’e kadar uzanan geniş bir kuşaktır; burada sıcaklık 30°C’nin üzerindedir. Yine karasallığa bağlı olarak kıtaların iç kesimlerinin, okyanuslara göre yaklaşık 10°C daha sıcak olduğu görülür. Ayrıca coğrafî enleme bağlı olarak Kuzey Yarım Küre’de 80. enlemde 0°C olan sıcaklık, Güney Yarım Küre’de aynı enlemde -35°C’ye düşer.

Okyanuslarda soğuk su akıntılarının etkili olduğu kıyı kesimlerinde (ABD’nin batı açıkları) sıcaklık en az 5°C kadar azalır.


SiteMap - İmode - Wap2