Hücrelerdeki Kalite Kontrol Sistemi By: imge34 Date: November 21, 2014, 11:25:39 PM
Vücudumuzun en küçük parçası olan hücredeki üretim sistemini, dünyada henüz benzeri tesis edilememiş, son derece ileri teknolojiyle çalışan hayali bir fabrikaya benzetebiliriz. Bu hayali fabrika, çok sayıda gelişmiş birimlerden oluşan ve her birimde farklı teknolojik ürünler üreten dev bir tesistir. Yöneticiler, mühendisler, işçiler, kısacası bütün personel, görevlerini en mükemmel şekilde yerine getiren üstün nitelikli robot ve bilgisayarlardan oluşmuştur. Bu organizasyonu sağlamak için birçok denetleme sistemi ve emir-komuta zinciri kurulmuştur. Her bölüm kendisinden istenen parçayı üretir. Üstelik üretim, benzerlerine ancak bilim kurgu filmlerinde rastlayabileceğimiz düzeyde bir titizlikle yapılır. Şimdi hücrede özenle yürütülen bu kontrol sisteminin nasıl çalıştığını inceleyelim.
Birbirlerinin Görevlerini Üstlenen Proteinler
Hücreler birbirlerinden haberdar olmadan görevlerini yerine getiremezler. Bunun için özelleşmiş proteinler görev yaparlar. Bilim adamları proteinlerin birbirlerinin üretilmesini düzenlemede etkili olduklarını ve birinin mutasyona (zararlı bir değişim) uğraması durumunda diğerinin şaşırtıcı derecede üretimini arttırarak diğerinin görevini de üstlenmeye çalıştığını keşfetmişlerdir. Bu mükemmel görev üstlenme sistemi sağırlık üzerine yapılan bir çalışma sırasında ortaya çıkmıştır:
İşitme duyusu için iç kulak salyangozunda bulunan sağlıklı tüy-hücrelerine gereksinim vardır. Bu tüy hücrelerinin oluşumu için ise iki protein gerekmektedir. Bu iki protein “Connexin 26”, “Connexin 30” adını taşır. Connexin 26 ve Connexin 30 bir araya gelerek hücreden hücreye iletişimi sağlamak için aynı zamanda “Gap Junction” adı verilen küçük köprüler kurarlar. Eğer bu köprüler olmazsa duyma işlemi gerçekleşmez. Peki, bu iki proteinden biri mutasyona uğrayarak zarar görürse ne olur?
Bu durumda sonucun sağırlık olması gerekirdi. Fakat yapılan araştırmalar Connexin 30’un olmadığı durumlarda bile Connexin 26’nın tek başına bu köprüyü kurmaya çalıştığını göstermiştir. Nitekim bilim adamları Connexin 26’yı hücreye fazla ürettirerek işitmede önemli bir nokta olan köprünün oluşmasını sağlamışlardır. Fareler üzerinde yapılan deneylerde Connexin 26 tek başına köprü kurabilmiş ve haberin iletilmesini sağlayabilmiş yani sağır farelerde duyma bu yolla tamamen düzeltilmiştir. Kuşkusuz bu durum geleceğin tıp dünyası için de umut vaad etmektedir. Çünkü bu yöntemle sağırlık tedavi edilebilecektir. Hatta bu beraberliğin göz merceğinde de bulunması pek çok göz rahatsızlığının belki de körlüğün bile tedavi edilebilmesini sağlayacaktır.
