Fungal Hastalıklar By: meryem2 Date: October 31, 2014, 08:02:17 PM ÇÖKERTEN (FIDE BAYGINLIGI)- Pyhium spp. – Rhizoctonia solanı’ Belirtileri: Çökertilen hastalıgı, çimlendirme yastıgında ocaklar halinde ve sararma seklinde baslar. Hastalıgın sınırı gittikçe artarken, fideler de ayakta duramaz olur ve topraga devrilmeye baslar. Bunu hızlı bir kuruma izler ve fidel ikte bosluklar olusur. Baygın fideler elle tutulup çekilirse kopar veya kökleriyle çıkarsa kök bogazından çürümüs ve incelmis oldugu görülür. Biyolojisi: Hastalıgı çogu zaman toprak kökenli, seyrek olarak da tohumla geçen funguslar yaparlar. Etmen tohumda gizli ise hastalık çok erken baslar, bazen tohumun çimlenmesini dahi engelleyebilir. Bazen de fide henüz toprak yüzeyine çıkmadan veya çıktıktan hemen sonra ölüme sürükler. Hastalık etmeni toprak kökenli ve topraktan bulasmıs ise hastalık daha geç baslar. Kısı topraktaki organik maddeler üzerin de geçiren patogen, ilkbaharda fidelen enfekte eder. Fidelerin kök ve kök bogazından bünyelerine giren fungus miselleri dokularda hızla geliserek kök bogazını çürütürler ve konukçuyu kısa zamanda bayıltır, çökertirler. Genellikle sterilize edilmemis harç kullanılan, sık ekilen, ısıklanma ve havalanma durumu iyi olmayan, asırı sulanan ve kötü drenajlı çimlendirme yastıklarında çökerten hastalıgına rastlanır. P atojenin hastalık yapabilmesi için en uygun toprak sıcaklıgı 14-18°C dolayındadır. Konukçuları: Tohumla üretilen tek yıllık iç mekan süs bitkilerinden çekerten hastalıgına yakalanmayan tür hemen hemen yok gibidir. Mücadelesi: - Çabuk çimlenen iyi tohumlar kullanılmalı. - Çimlendirme yastagına ekim sık yapılmamalı, fideler asırı sulanmamalı, iyi havalarda sık sık havalandırılmalı, ısıklanması iyi olmalı, - Tına dayalı tohum kompostları fiziksel yöntemlerle (sıcak su, buhar gibi) veya toprak ilaçları ile dezenfekte edilmelidir. Bu amaçla m2ye 40 g. ilaç olmak üzere Orthocide Soil Toz Treather, Brassicol veya m2ye 10 I. ilaçlı su ) olmak üzere Formaldehit kullanılabilir. - Çökerten görüldükten sonra fideler asagıda adı, formülasyonu ve dozu belirtilen ilaçlardan biri ile ilaçlanmalıdır. Etkili Madde veya Formülasyonu Dozu (10 I. suya) ilacın Adı ve Yüzdesi Preparat Çaptan 50 W.R 25 g. Zineb 80 W.R 20 g. Methyl Zineb 70 W.R 20 g. Bakır Oxychloride 50 (Cupravit) W.R 30 g. KÖK ÇÜRÜKLERI BEYAZ ÇÜRÜKLÜK (Sclerotinia scleratotiorum) Belirtileri: Tüm sera kültürlerinde hastalık yapan bir etmendir. Bitkilerin kök, gövde ve dalların kabugunda belirti olusturan bir çürüklük, üzerinde fungus miselleri görülür. Sonra iç çürümesi, bosalma ve bu bosluklar içinde sclerotia denilen üreme, yayılma organı olusur. Hastalıgın ileri dönemlerinde bitkiler solar. Biyolojisi: Hastalık bir yıldan digerine sıcak hava kosullarında aktif misiller halinde, soguk hava kosullarında ise sclerotia halinde geçer. Bulasma basta sclerotia’nın tasınması olmak üzere çesitli yollarla olusur. Konukçuya temas eden miseller bitki bünyesine girerek dokuları öldürür. Soguk ve ıslak saksı topragı, durucu yüksek hava nemi hastalıgı tesvik eder.Konukçuları: Calceolaria, Kalanchoe, Pelargonium, Primula, Senecio, Sinningia. Mücadelesi: - Ilk önlem olarak Sclerotia’lar görülmeden hastalıklı bitkiler sökülüp uzaklastırılmalı ve yok edilmelidir. - Ortamın drenajı iyi olmalı, özellikle yagmurlama sulama yapılmamalıdır. - Seralarda sıcaklık ve nem denetim altında tutulmalı, seralar iyi havalandırılmalıdır. - Kimyasal preparatlarla toprak ilaçlaması çözüm degildir. Ancak buharlı toprak sterilizasyonu etkindir. PYTHIUM VE PHYTOPHTHORA ÇÜRÜKLÜKLERI – Pythium spp. – Phytophthora spp. Belirtileri: Iç mekan süs bitkilerinin tümü bir hastalık etmenlerine karsı duyarlıdır, bu paogenler bitilerin kök ve kökbogazında çürüklüklere neden olur. Hastalıgın belirtileri yapraklarda kloroz ve özellikle sıcak havalarda solgunluk seklinde ortaya çıkar. Enfekte olmus bitkilerin kökbogazı ve kökleri kontrol edilecek olursa siyah ve ıslak oldugu, kabuk kısmının odundan sıyrıldıgı veya soganımsı gövdelerin çürüdügü görülür. Belirtilerin görülmesi bitkilerin büyüme ve gelismeleriyle yakından iliskilidir. Genç bitkilerde zararlanma daha çabuk olur. Biyolojisi: Patogenler, diger çürüklük etmenleri gibi toprak kökenlidir. Bitkilerin kök ve kökbogazındaki dogal açıklıklardan veya yaralardan bitki bünyesine giren fungus miselleri dokularda hızla geliserekç ürüklüge neden olurlar. Saksı topragının sürekli olarak ıslak tutuldugu ve toprak çıcaklıgının 10-20°C oldugu kosullar potogenlerin bulasma olagını artırır, optimum sıcaklıklar patogene baglı olarak degisir. Konukçuları: Aglaonema, Aloe, Begonia, Calceolaria, Camellia, Campanula, Chlorophytum, Coleus, Cordyline, Crassula, Cyclamen, Dieffenbachia, Dracaena, Fatshedera, Fittonia, Fuchsia, Hedera, Kalanchoe, Peperomia, Phidolendron, Poinsettia, Primula, Rhaphidophora, Rhododendron, Saintpaulia, Senecio, Sinningia, Mücadelesi: - Anaç olarak saglıklı bitkiler kullanılmalıdır. - Saksı toprakları, saksılar, üretim yastık ve kasaları sterilize edilmelidir. SIYAH KÖK ÇÜRÜKLÜGÜ (Thielaviopsis basicola) Belirtileri: Bu patogen tarafından bitki köklerinde olusturulan zararlanmalar, Pyhtium ve Phytophthora kök çürüklügünde görülen genel karakterler içerisinde kendini gösterir. Bu hastalıktan etkilenen bitkilerde genel bir gerileme, yaslı yapraklardan baslayan kloroz ve çogu kez solgunluk belirtileri görülür. Bu hastalıktan etkilenen bitkilerin köklerinde çürüme görülür, korteks (kabuk tabakası) genellikle açık kahverengi, bazı hallerde siyah renk alır. Bazen kök bogazı da benzer biçimde etkilenir. Bitkinin zayıflayan kök sistemi su gereksinimi karsılamaktan uzaktır. Bu nedenle sıcak günlerde konukçu bitkilerin yaprakları çabucak solar. Biyolojisi: Hastalık etmeni olan fungus toprakta uzun süre yasama yeteneginde olan çok sayıda klamidosporlar olusturur. Bu sporlar ve eseysiz konidiaların çimlenmesiyle olusan hifler epidermal hücrelerden girerek enfeksiyon yaparlar. Fungus bitki köklerine yaralardan, kök çatlaklarından, nematode lezyonlarından veya ogrudan girer. Islak saksı topragı ve 15-20°C sıcaklık hastalıgın yayılmasını tesvik eder. Konukçuları: Begonia, Cylamen, Ficus, Fuchsia, Kalanchoe, Pelargonium, Poinsettia, Primula, Senecio, Sinningia. Mücadelesi: - Saksı topragının patogen ile bulasık olmamasına dikkat edilmeli veya toprak sterilize edilmelidir. - Saksı topragının çok nemli (ıslak) bırakılmamasına özen gösterilmelidir. SOLGUNLUK HASTALIKLARI - Fusarium spp. – Verticillium dahliae – Verticillium albo-atrum Belirtileri: Hastalık etmenlerinin olusturdukları belirtiler asagı yukarı birbirine benzer. Hepsi bitkide trachaeomyoose yapar, yani ksilem (odun) borularını tıkamak veya islevlerini bozmak suretiyle sürekli solgunıjga neden olurlar. Bitkinin asagıdan yukarıya dogru olan su iletimi, sonuçta da su dengesi bozulur. Solgunluk yaslı yapraklarda baslar, yukarıyadogru (genç yapraklara ve sürgünlere) ilerler. Enfekte olmus bitkilerin alt yaprakları klorozlu (sararmıs), genç yaprakları ile donuk yesil bir görünüm alır. Hastalık belirtileri çiçeklenme döneminde çok daha siddetlidir. Hastalıklı bir bitkinin gövdesinin enine dogru bıçakla kesilmesi halinde odun borularında koyu kahverengi renklenmeyi görmek olanaklıdır. Bu bitkilerde sürekli olarak zayıflık, bazen de bodurlasma gözlenir. Biyolojisi: Hastalık etmenleri olagan olarak yasamlarını toprakta sürdürür. Bunlar konukçu bitki artıklarında oldugu gibi, topraktaki diger ogranik maddeler üzerinde de misel veya klamidospor halinde kısı geçirebilir. Kimi Furasium türleri tohumla da tasınabilmektedir. Topraktan kök veya kökbogazı yoluyla bünyeye girerler. Bu isi bazı toprak zararlıları (Nematod’lar gibi) aracılıgı ile de yaparlar. Bitki köklerine giren fungus iletken doku demetlerine bulasır. Konidi ve miseller odun boruları boyuncu bitkinin tepe noktalarına ve uç tomurcuguna degin ulasırlar. Bunlar odun borularını öylesine doldururki, önce de belirtildigi sekilde su iletimini engeller.Konukçuları: Fusarium solgunlugu, özellikle Cactaceae (Kaktüsler), Cyclamen ve Orchidaceae (Orkideler)’de görülür. Verticillium solugunluguna ise Begoni.a Calceolaria Campanula, Fuchsia, Pelargonium, Senecio gibi bitkilerde rastlanır. Mücadelesi: - Konukçu bitkilerin çogaltılmasında enfekte olmus bitkilerden çelik alınmamalıdır. - Toprak pH’sının yüksekligi ve yapısının bozuklugu özellikle Verticillium solgunlugunu tesvik etmektedir. - Genel olarak Fusarium türleri yüksek, Verticillium türleri ise daha düsük sıcaklıklarda yayılmaktadır. KÜLLEMELER - Oidium spp. - Erysiphe spp. Belirtileri: Hastalık bitkinin yaprak, yaprak sapı, çiçek, çiçek sapı ve gövdesinde görülür. Genellikle yaprakların üst yüzü, bazen de hem üst hem alt yüzü pudra veya un serpilmis gibi bir toz ile kaplanır. Bu tozun rengi genellikle kursuni- Kahverengiden beyaza dek degisir. Yapraklar parlaklıgını ve yumusaklıgını yitirir, donuklasır ve sertlesir. Renkleri kirli koyu yesil, uçları kıvraktır, ileri dönemde kahverengilesir ve kururlar. Hasta bitkilerde büyüme ve çiçeklenme olmaz, yaprak dökülmesi meydana gelir. Biyolojisi: Külleme fungusları yaz sonunda yapraklar üzerinde olusturdugu cleistothecium’larıyla kısa girer ve kısı bu formda geçiren fungus ertesi yıl Ilkbaharda olusturdugu ascospor’larıyla bitkilere yeniden bulasır. Yaz içerisinde yayılma conidium’larıyla olur. Hastalıgın yayılması orantılı nem ve sıcaklıga baglı olarak degisir. Yayılma için en elverisli kosullar 15-20 °C sıcaklık ve yüksek orantılı nemdir. Sıcak ve kurak kosullarda bitkiye olan etkisi daha çabuklasın Konukçuları: Begonia, Campanula, Gardenia, Hedera, Kalanchoe, Rhododendron, Saintpaulia, Saxifraga, Senecio, Siningia. Mücadelesi: - Saglıklı bitkilerden çelik alınmalıdır. - Uzun süre devam eden durgun, sıcak ve nemli hava kosullarına engel olunmalıdır. - Bitkilere gereginden çok su verilmemeli, ve özellikle üstten sulama yapılmamalıdır. - Bitkilerin hasta olan kısımları budarınp ayıklanmalı ve yok edilmelidir. - ilaçlı mücadeleye yapraklar üzerinde ilk lekeler görülür görülmes baslanmalıdır. Kullanılacak ilaçlar ve dozları: Etkili Madde veya Formülasyon Dozu (10 litre suya) ilacın Adı ve Yüzdesi Sekli Preparat Dinocap LC 37 (Karathane) EC 3-4 cc Kükürt 80 WP 30-35 g Benomyl 50 (Benlate) WP 6-10 g Fenarimol 12 (Rubigan) EC 1-1,2cc Ethirimol 25 (BAndu) EC 5 cc Thiophanate-methyl 70 (Enovit Süper) WP 10g Carbendazim (Bavistin, Derosal) WP 5-7.5 g PAS HASTALIKLARI SARDUNYA PASI (Puccinia pelargonii-zonalis) Belirtileri: Hastalıgın ilk belirtisi yapragın üstyüzünde renk açılmasıyla baslayan lekelerdir. Daha sonra bunların ortasında kahverengi nekrotik lekeler belirir. Yapragın alt yüzünde ise, ortada açık sarı renkte merkezi olan kahverengi pas püstülleri (lekeleri) dizisi olusur. Daha sonra bu spor püstülleri gelismesini sürdürerek bir merkezli halkalar seklinde yayılırlar. Yapırakların bu sekilde zararlanması ve giderek kuruyup dökülmesi özümleme alanını genis ölçüde azalttıgı için bitkide güçlü bir gelisme geriligi sorunu ortaya çıkar. Biyolojisi: Fungus Ilkbahardan sonra yaz sporlarını olusturarak çogalmaya baslar. Sıcaklık ve nem kosullarının uygun olması halinde hava hareketleri ve yagmurlama sulama ile bitkiden bitkiye, yapraktan yapraga yayılmasını sürdürerek salgın yapabilir. Kuluçka dönemi 3 hafta olup, bu durum enfeksiyonun önlenmesi açısından son derece önemlidir. Konukçuları: Hastalık Pelargonium (Sardunya) türleri üzerinde görülür. Mücadelesi: - Saglam ve hastalıksız anaçlardan çelik alınmalıdır. - Fazla nem ve yagmurlama sulama hastalıgı yayar. Bu nedenle, nem denetim altında tutulmalı; dipten, yapraklara degmeyecek sekilde sulama yapılmalıdır. - Fazla azotlu gübre kullanımından kaçınılmalıdır. - Asagıda belirtilen ilaçlardan biriyle ilaçlama yapılmalıdır. Etkili Madde veya Farmülasyonu Dozu (10 I. suya) ilacın Adı ve Yüzdesi Preparat Çaptan 50 W.P. 25 g. Maneb 80 W.R 20 g. Mancozeb 80 W.P. 20 g. Zineb 80 W.R 20 g. Dichlofluanid 50 (Euparen) W.P. 20 g. KURSUNI KÜF (Botrytis cinerea) Belirtileri: Hastalık etmeni bitkilerin yaprak, gövde ve çiçeklerinde etkili olur. Fazla nemli kosullarda yapraklarda ve gövdede gri-kahverengi karakteristik lekeler üzerinde gri küf tabakası olusur. Bulasma çiçeklerde küçük ve koyu (çogunlukla mor) renkli lekeler halindedir. Zararlanma gittikçe yayılır ve çiçegin tümü ölür. Biyolojisi: Hastalık etmeni fungus saprofit özellikte olup, herhangi bir organik materyal üzerinde kalabilir. Burudan çok sayıda spor verir ve sporlar havaya karısır. Siyah sclerotium’lar bazen kötü kosullarda bitki dokusunda da görülebilir. Hastalık etmeni bir yara parazitidir; yani saglam bitkiye bulasabilmesi için bitkide yara açılmıs olması gerekir. Uzun süre devam eden % 85in üzerindeki orantılı nem ve özellikle 15-25°C arasındaki sıcaklıklar hastalıgın yayılması için uygun kosullardır. Konukçuları: Begonia, Chlorophytum, Codiaeum, Coleus, Cyclamen, Ficus, Fuchsia, Hibiscus, Nephrolepis, Pachymstachys, Pelargonium, Pilea, Poinsettia, Saintpaulia, Senecio, Sinningia, Tradescantia. Mücadelesi: - Yayılma kosullarını hazırlayan orantılı nem ve sıcaklıgın denetim altına alınması gerekir. - Hastalık etmeni yara paraziti oldugu için bitkiyi yaralayan her türlü faktörün önüne geçmek gerekir. - Asagıdaki ilaçlardan biriyle ilaçlama yapılmalıdır. Etkili Madde veya Farmülasyonu Dozu (10 I. suya) ilacın Adı ve Yüzdesi Preparat Çaptan 50 W.R 15g. Dichlofluanid 50 (Euparen 50) W.R 20 g. Vinclozolin 50 (Ronialan 50) W.P 7,5 g. YAPRAK LEKE HASTALIKLARI ALTERNARIA YAPRAK LEKESI (Alternaria spp.) Belirtileri: Patogen konukçuda yaprak lekesi olusturur. Genellikle yaslı yapraklan hastalarıdır. Baslangıçta yapragın alt yüzünde renk açılması seklinde ortaya çıkan leke, sonradan biraz daha genisler ve rengi kahverengiye dönüsür. Daha sonra lekeler birlesip yapragın büyük bir kısmını kaplarlar. Lekelerin üzeri duman rengi fungal örtü ile kaplıdır. Biyolojisi: Hastalık etmeni saprofit özellikle toprak elemanlarından birisidir. Toprakta hastalıklı bitki artıkları ve diger organik maddeleri üzerinde misel halinde yasar. Fungusun sporları hava hareketleri ve özellikle yagmurlama sulama ile yayılır. Konukçuları: Coleus, Ficus, Hibiscus, Pelargonium, Schefflera, Senecio, Zantedeschia. Mücadelesi: - Hastalıklı bitki artıkları toplanıp yok edilmelidir. - Sıcak hava, fazla nem ve asırı sulama hastalıgı yaygınlastırır. Bu nedenle iyi havalarda sık sık havalandırma yapılmalı ve asırı sulamalardan kaçınılmalıdır. Kullanılacak Ilaçlar ve Dozları: Etkili Madde veya Formülasyon Dozu (10 litre suya) Ilacın Adı ve Yüzdesi Sekli Preparat Çaptan 50 W.R 25 g Maneb 80 W.P. 15-20g Zineb 80 W.P. 15-20 g Methyl-Zinep 70 W.R 20 g Benomyl 50 (Benlate) W.P. 6-10 g Bakır – Oxychloride 50 (Cupravit) W.P. 30 g KAUÇUK BITKISI ANTRAKNOZU (Gloesporium elasticae) Belirtileri: Bu antraknoz yaprak uçlarının önce sarımtırak sonra esmer ve en sonra da koyu kahverengi bir renk aldıgı uç yanıklıgı seklinde belirir. Yanıklık çevresel baslamasına karsın zamanla yapragın ortasına dogru da yayılır. Bu hastalıgı, uygun olmayan yetistirme kosullarının neden oldugu kavrulma ve uç yanıklıgına karıstırmamalıdır.Kurak yörelerde, kaloriferli ve havalandırması yetersiz yerlerde yetistirilen kauçuk bitkisinde, kuru sıcaklıgın neden oldugu kavrulma ve yaprak dökümü de Antraknoz ile karıstırılabilir. Yaprak üstündeki lekelerin rengi gül kırmızısıdır. Toplu veya damarlar boyunca az veya çok dagılmıs püstüllerden olusan lekelerde eseysiz sporlar doludur ve yıkanma ile koyalca dagılabilirler. Arastırma sonuçlarına göre böceklerin neden oldugu hafif yaralar,yaprakların kırılması ve su damlalarının üzerlerinde uzun süre kalması hastalıgı tesvik etmektedir. Bulasma yalnız yaralanmıs veya zedelenmis yerlerden olmaktadır. Konukçuları: Hastalık etmeni Ficus elastica üstünde görülmüstür. Ficus lyrata (F pandurata) bu hastalıga oldukça duyarlıdır. Mücadelesi: - Sporların yayılmasını önlemek için hastalıklı yapraklar toplanıp yok edilmelidir. - Bitkinin yapraklarının yıkanması (yapraklara su püskürtülmesi) suyun yapraklar üzerinde uzun süre kalmasını önleyecek sekilde yapılmalıdır. - Bakirli preparatlar veya kükürt ile yapılan ilaçlamalar hastalıgın denetimine yardımcı olmaktadır.
