Armut Yetiştiriciliği Yıllık Bakım Işleri By: Anqel* Date: December 12, 2013, 11:09:15 PM Toprak İşleme:Armut bahçelerinde toprak işleme; sulama sonrası oluşan kaymak tabakasının kırılması, yabancı ot kontrolü ve kullanılan gübrelerin karıştırılması maksadıyla yılda 2 veya 3 defa uygun alet ekipmanla yapılır. Klonal anaçlı ve modern sulama sistemi ile kurulan bahçelerde, köklerin yüzlek olması nedeniyle alışılagelen toprak işleme sakıncalı olmaktadır. Kullanılan sulama ekipmanları işlemeyi engellemektedir. Bu durumda sıra üzeri herbisitlerle ilaçlamak suretiyle ot kontrolü sağlanırken; sıra arası biçilmek suretiyle ot kontrolü yapılmaktadır. Gübreleme:Sağlıklı ağaçlar elde etmek, kaliteli ve bol verim elde edebilmek için gübreleme yapılmalıdır. Kullanılacak gübreler çiftlik gübresi ve suni gübrelerdir. Gübrelemede, hangi gübre, ne kadar, ne zaman, nasıl verilmeli soruları cevaplanmalıdır. Bunun için mutlak suretle toprak ve yaprak analizleri sonucuna göre hareket edilmelidir. Genellikle; 2–3 yılda bir iyi yanmış büyük baş hayvan çiftlik gübresi 2–3 ton /da. hesabıyla sonbaharda veya erken ilkbaharda toprağa karıştırmak suretiyle verilmelidir. Klasik (salma) sulamalı bahçelerde, erken ilkbaharda Fosforlu ve Potasyumlu gübreler verilebilir. Azotlu gübrelerde erken ilkbahardan başlayıp ağustos sonuna kadar uygulama yapılmalıdır. Kullanılacak azot salma sulamada 3–4’e bölünerek kullanılmalı, damla sulama sisteminde ise 2 suda bir azot uygulaması yapılmalıdır. Azot elementi hareketli (mobil) bir element olmasından dolayı fazla verildiğinde ihtiyaç olanı alınır fazlası ya buharlaşır ya toprakta yıkanır. Ayrıca ağaca gereğinden fazla azot yüklenirse ateş yanıklığı (Ervinia amilovora) hastalığını teşvik eder. Armutlarda 4–3–4 oranında NPK uygulanır. Genel olarak her yaş için 40 g saf azot dan hesaplama yapılır. Bunun yanı sıra demir başta olmak üzere magnezyum, çinko, bor, mangan ile birlikte ihtiyaca göre diğer mikro elementlerde kullanılmalıdır.
Budama: Budama işlemi kesinlikle armutlarda dikim sıklığına göre belirlenmelidir. Klasik anaçlarla normal dikim aralığında; Modifiye- Lider ve Değişik Doruk Dallı sistem terbiye şekli armutlar için uygundur. Durum elmadakinin aynısıdır. Armutlarda çok görülen ateş yanıklığı hastalığından dolayı, meydana gelecek dallardaki ölme ihtimali hesaplanarak 4- 6 ana çatı dalının gelişmesi sağlanır. Budama elmalarda olduğu gibi çok hafif olmalıdır. Mahsule yatan ağaçlara hafif bir budama tatbik edilmesi ve yaygın bir gelişmenin temini için dal ve dalcık çıkarması yapılmalıdır. Sık dikim de İnce İğ, V sistem Y sistem kullanılabilmektedir. V ve Y sistemde tel ve direk sistemi yardımıyla yapılır. İnce iğ sisteminde de tel kullanılması uygun olacaktır. Mahsul verme durumu bakımından armut çeşitleri iki gruba ayrılırlar 1.Kısa meyve dalcıklı çeşitler, bu çeşitlerden Beurre Hardy, B.Bosc, vb… dal gelişimi daima yeni kesim yerlerinde olur. 2.Kuvvetli meyve dalcığı ve sürgün meydana getiren grupta Williams, vb… çeşitleri vardır. Birinci gruba giren çeşitlere bol miktarda çiçek gözü teşekkül etmeleri için orta derecede bir budama, ikinci gruba giren çeşitlere ise çok hafif bir budama yapmak gerekmektedir. Gerek kışın gerekse büyüme mevsiminde ağaçlar kontrol edilerek ateş yanıklığı hastalığı uyku devresinde iken yakalanmalıdır. Bunun için ağacın tepe gelişmelerine bakmak yeterli olur. Bunlara bulaşmış sürgünlerde yapraklar kış mevsimi boyunca kaldıkları için kolayca tanınırlar. Hastalık görülür görülmez hastalıklı kısmın hemen kesilip atılması ileride çok dal çıkarılmasını önlediği gibi hastalığı da frenler. Seyreltme: Verimin çok olduğu yıllar da yapılır. Meyve seyreltmesi, meyve iriliğini ve meyve rengini artırır, dal kırılmasını azaltır, sonraki yılda meyvelenmeye katkı sağlar. Özellikle o yıl kaliteli meyve oranını artırır. Küçük meyveli çeşitlerde 3–5 meyve bırakılır iken iri çeşitlerde 1–2 meyve bırakılır. Meyveli huzmeler arsında 10–12 cm mesafeler uygundur. Seyreltme elle ve kimyasal metotlarla yapılabilmektedir. Ancak kimyasal metotlarla tam zamanlama ve doz ayarlamasında sıkıntı oluşacağından elle yapılması önerilmektedir. Seyreltilmesi gereken meyvelere genellikle çiçek tablaları oluşumuyla belirlenmesine rağmen, Haziran dökümü ile birlikte yapılaması uygundur. Temmuz ayı ilk haftasında da bitirilir ise gelecek yıla da fayda sağlar. Yazın ileriki dönemlerinde devam eden seyreltme işlemi yalnızca dönemin meyveleri için faydalıdır. Derim: Armutlarda hasat zamanını belirlemede kullanılan kıstaslar vardır. Bunlardan ilki ren: armut çeşit özelliğinin gerektirdiği rengi alması gerekmektedir. Tam çiçeklenme ile hasat arasındaki süre: önceden yapılmış çalışmalar la belirlenmiş süreler çeşitlere göre takip edilir o süre hasat için bir kıstas olarak değerlendirilir. Meyve et rengi sertliği: çeşitlere göre değişmekle beraber kışlık çeşitlerde ortalama 5–7 kg/cm2 dir. Meyvenin daldan kopma mukavemeti, genel görünüm beraber değerlendirilerek hasat zamanı belirlenir. Armutlarda kademeli hasat tavsiye edilen bir sistemdir. Erkenciler hariç armutlarda, Ektra sınıf:55–60 mm, 1 sınıf: 50-55mm ve II sınıf: 45-50mm boylama yapılır.
Kaynak: Isparta İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
