Eş Olmak Ama Önce Insan Olmak By: Asortik Hatun Date: June 20, 2013, 12:30:53 AM insan olmak - eş olmak - empati kuralları - karşımızdakini anlamak - kişisel gelişim notları
Eşler birbirini anlamıyor, geçimsizlik deniyor adına.Neden? Ne yapmalı?
Kadıncağız kıvranıyordu. Hastalığı nüksetmişti. Bu halini gören dört yaşlarındaki kızı bir şeyler yapmak için çırpınıyordu. Küçük kız annesine iyi geleceği düşüncesiyle en sevdiği vitamin şuruplarını getirdi. Yanında da bir bardak da su… Annesi hala ateşliydi. Koşarak buzdolabına gitti. Sandalyeyi koyarak buz jelini alıp annesinin alnına koydu.
Anne bir süre sonra güçlükle ayağa kalktı. Duvara tutunarak yürüdü. Yağmur yağıyordu. Saat hayli ilerlemişti. Hava karanlıktı. Mantosunu ve ayakkabısını zorlukla giyerek dışarı çıkabildi. Eşi her zamanki gibi bilgisayarın başında oyun oynuyordu. ‘Hasta gibisin’ diye acıyarak baktı hanımına. Ama cevabını dinleyecek vakti olmadığı için (!) arkasını dönerek doğruca bilgisayarının karşısına geçti. Hanımından önce bu oyunda kurtarması gereken bir sürü köy vardı!
‘İnsanlık’ kış uykusunda mı?
Kadın inleyerek dışarı çıktı. İki büklümdü. Yağmurda zor da olsa bir taksi buldu. Nöbetçi eczane arıyorlardı. Adam dayanamayarak ‘Bu halde dışarı çıkmışsınız, ilaç alacak kimseniz yok mu?’ diye sorunca kadın ‘maalesef’ dedi usulca. Durumu ağırlaşınca taksici kadını hastaneye götürmeye karar verdi. Kadının hastaneye gidecek hali yoktu. Adam önce düşündü. Sonrasında ‘Her şey para değil abla, ben seninle ilgilenirim, insanlık henüz ölmedi’ diyerek kadını hastaneye götürdü. Kadın eve dönünce kocası ‘Ne oldu karıcığım’ diye sordu. Kadın tebessüm ederek üstünü çıkardı, ‘Sağ ol’ dedi Küçük kız çok acıkmıştı. Kadın son gücünü toplayarak mutfağa girdi….
Sorun ne?
Minik kızın ve taksicinin yüreğinde açan merhamet çiçekleri beyefendinin yüreğinde neden açamamıştı? Kim, nerede yanlış yaptı? Öncelikle iki kavramı ayırt edelim. Acımak ve merhamet etmek…
Bir insan duygusal olarak bir başkası için üzülür. ‘Yazık, vah vah, tüh tüh’ der. Bu acımaktır. Lakin acıma duygusu merhamet tarafından beslemezse zayıflaşır aç kalır. Acıma duygusu makam koltuğunda kalakalır öylece… Bir insan başkasına acır. Sahip olduğu maddi manevi ve moral güçlerini seferber eder. ‘Ben ne yapabilirim?’ diye düşünür de; o derdin ortağı olur. Makamından izlemez maçı. Yerinden kalkar sahaya iner. İşte bu acımanınaktif halidir yani merhamettir. Merhamet eylemdir, harekettir ve merhamet ‘insan olabilme sanatı’ nın kısaltılmışıdır.
‘İnsanlık dersi’ notunuz kaç?
Bizler acırken merhamet ettiğimizi sanıyoruz. Sanırım burada yanılıyoruz. Bu yaşanmış acı örnekte beyefendi de eşine acıyarak baktı. Ama sadece baktı, acıdı o kadar. Acıma duygusu merhamete dönüşemedi. Koca; eş olmayı başardı ama insan olmayı başaramadı. Yani insanlık dersinden sınıfta kaldı.
Bir taşla iki kuş
Bir araştırmada bir yanık resmi Budistlere ve sıradan bir Amerikalıya gösteriliyor. Beyin görüntüleri karşılaştırılıyor. Amerikalının beyninde iğrenme ile ilgili alan hareketleniyor. Budistin beynindeyse şefkat ve merhamet duygusunun aktive olmasıyla mutluluk bölgesi harekete geçiyor. Sonuç: bu duygu kişinin kendini iyi hissetmesini sağlıyor. İnsanın yararına olan bir duygu ve geliştirilmeli. Bu yüzdendir ki ceddimiz yılda bir kez bir ay kasaplara bahçıvanlık yaptırırmış ya.
Merhamet denen öğrenilir mi, öğretilir mi ? Aslında, merhamet tohumları içgüdüsel olarak hepimizde kodlu. Ama herkeste bu tohum çiçeğe dönüşmüyor maalesef. Çünkü çiçeğe dönüşmesi en başta anne babanın sonra kişinin özel gayreti gerekiyor. Ne kadar gayret, o kadar merhamet!
Çözüm?
Çözüm, empati becerisini geliştirmek için yatırım yapmak da hangi empati?.. Empati kendini başkasının yerine koyabilme, onun gözlüğüyle olaylara bakabilme, onun hissettiğini hissetmeye çalışma olarak tarif edilir. Burada şu soru takılıyor aklıma. ‘Kendimi onun yerine koydum. Onu şapkasını taktım, onun ayakkabısını giydim, onun gözlüğünü taktım. Üzüntüyü hissettim’. ‘Eeeee….?’ İngilizce ‘so what’ derler. Yani ‘Üzüldün de ne oldu?’. Üzüldüysen üzüntüyü gidermek için ne yaptın?
‘Aktif Empati…’
‘Hı hıh anlıyorum seni’ pasif empatidir. Geliştirilmesi gereken beceri aktif empati Eyleme geçersen, tepkide bulunursan işte bu aktif empatinin ta kendisi. Yani bir başkasının evi yanarken, o yangına koşmak sizin eviniz yanıyormuş gibi tepkide bulunmaktır aktif empati. Aktif empati yapabilen kişide merhamet açığa çıkar. Aktif empati yapamayan ruh ise fakirdir, sadece acır. O zaman diyebiliriz ki, merhamet aktif empatidir.
‘Merhamet etmeyene merhamet olunmaz’
‘Kalbimizin üzeri pas tutup kilitlenmeden; kalbimiz işgalci kuvvetler tarafından işgal etmeden ‘Esirgeyen’ ve ‘Bağışlayan’ sıfatlarından hissedar olabilme dileğiyle…
