Y Harfi ( Sesi ) Nasıl Söylenir By: Mavi_Kiyamet Date: June 13, 2013, 05:58:54 PM y (harfi) Nasıl Söylenir
Sürekli bir ünsüzdür. Söylenişinde ses telleri de titreştirilir (ses dalgası üretilir). Y, dilin arka yan kısımlarının üst yan dişlere bastırılarak, ucu da alt ön dişlerin arkasına dokundurulurken ses dalgası üretilerek çıkarılır. İ sesi ile farkı dilin dil ucunun arkasında kalan ön kısmının üst damağa doğru baskılı olmasıdır. Bu kısım üst damağı kapatmaz, ön yan dişlerin iç kısımlarına doğru baskı yapar. Bu durumda dilin ön kısmı oluk şeklini alır ve süreklilik bu oluktan geçen hava akımıyla sağlanır (Sürekli ünsüzlerin özelliği nefes akımının kesintiye uğramamasıdır). “İiiiiiiiii” söylenirken (dilin konumunun değişmemesi, üst yan dişlere dokunan kısmın üst ön dişlere doğru bastırılmasına dikkat edilerek) dil yukarıya baskı yapacak şekilde kasılırsa (bu yapıldığında alt çene de hafifce yukarı kalkarak ağız içini otomatik olarak daraltır) Y sesi çıkar (dilin ucu alt ön dişleri sanki delecekmiş gibi ileri bastırılmasıyla oluşan dil şekli). “İiiiiiiyyyyyy” söylenmiş olur. “İiiiiyyyy” sesi elde edilip “yyyyy” sesine ara vermeden, dil ucu alt damağa temasını yitirmeden geri doğru çekilirse “yyyy” sesinin kalınlaştığı gözlenir. Y sesi bir dil ünsüzüdür ve dil ünsüzlerinde ses bir noktadan değil bir çizgi üzerinden çıkar. Dil öne doğru gittikçe ses incelir, arkaya doğru geldikçe de kalınlaşır. Kalın veya ince ünlülerle hece oluşturmasına göre de “y” arkadan veya önden çıkarılır. İnce ünlülerle ince, kalın ünlülerle kalın “y” sesi seslendirilir.
iiiiiyyyy iyyyyy iy
Çift Hece Çalışmaları İ ve y birleştirilmesini defalarca yaptıktan sonra son olarak “iiiyyy” sesini çıkarıp ara vermeden tekrar “i” sesine dönülürek “iiiiiyyyyyiiiii” elde edilir. Yeterince çalışıldığına kanaat getirildiğinde ikinci “i” sesinin yerine diğer ünlüler getirilerek alıştırmaya devam edilir. Sırasıyla “iiiiyyyyüüüü”, “iiiiiyyyeeeee”, iiiiiyyyyöööö alıştırmaları yapılır.
iiiiiyyyyiiiii iyyyyyiiiii iyyi iyi iiiiiyyyyüüüü iyyyyyüüü iyyü iyü iiiiiyyyyöööö iyyyyyööö iyyö iyö iiiiiyyyyeeee iyyyyyeee iyye iye
Kalın ünlülerle alıştırmalara geçmeden önce “y” sesinin kalınlaştırılması, bunun için de dilin geriye çekilmesi gerektiği unutulmamalıdır. ”, “iiiiyyyyaaaaa”, “iiiiyyyıııı”, “iiiyyyoooo”, “iiiiyyyyuuu” alıştırılmaları da yapılmalıdır.
Sonra i’den y elde edildiği gibi ü’den de y elde edilir. “Üüüüü” sesi çıkarılırken dil yine yukarıya baskı yapacak şekilde gerilirse “y” sesine geçilmiş olunur. Çıkan ses “üüüüyyyy”dür. Sırasıyla “üüüyyyüüü”, “üüüyyyiii”, “üüüyyyeee”, “üüüyyyööö”, “üüüyyyaaa”, “üüüyyyıııı”, “üüüyyyooo”, “üüüyyyuuu” söylenişleri çalışılmalıdır.
Artık dil yerini yeterince bulmuştur. Şimdi tek ses alıştırmalarına geçilebilinir. Önce “iy” sonra da “iyi” alıştırmaları çalışılır. Arkasından da “iye”, “iyö”, “iyü” alıştırmaları yapılır. Buraya kadar yapılan alıştırmalarda ince “y” kullanılmıştır. “İya”, “iyı”, “iyo”, “iyu” alıştırmalarında ise kalın “y” kullanılacaktır. “İ” sesinden sonra dil geriye doğru sürüklenip sonrasında gelecek ünlüye göre ağız açılmalıdır. Dil ünsüzlerinin bir çizgi üzerinden çıktığı yeniden hatırlanmalıdır. Ağzın biçimini ise seslendirilecek olan ünlü belirler. Aynı alıştırmalar “ü” ile birlikte de çalışılmalıdır. Bu çalışmalardan sonra başa diğer ünlüler alınarak çalışılmalıdır.
Artık “y” sesini tek başına söyleme çalışmaları yapılabilinir. İ diyecekmiş gibi ağız hazırlanıp i söylenmeden dil üst dişlere baskı yapacak şekilde gerilerek “yyyyy” sesi çıkarılmaya çalışılmalıdır. Sıra hece çıkarmaya gelmiştir. Sırasıyla yi, yü, ye, yö çalışılmalı sonra alt ön dişlere basan dil ucu, alt damağa doğru çekilerek ya, yı, yo, yu alıştırmaları yapılmalıdır. Aynı alıştırmalar tersten tekrar edilmelidir. İy, üy, ey, öy ve ay, ıy, oy, uy alıştırmaları bıkıncaya kadar yapılmalıdır.
iiiiiyyyyiiiii yyyyyiiiii yi iiiiiyyyyüüüü yyyyyüüü yü iiiiiyyyyöööö yyyyyööö yö iiiiiyyyyeeee yyyyyeee ye iiiiiyyyyaaaa yyyyyaaa ya iiiiiyyyyııııııı yyyyyııııı yı iiiiiyyyyoooo yyyyyooo yo iiiiiyyyyuuuu yyyyyuuu yu
Y’nin yeri öğrenilmiş olmalı. Konuşmada da kullanabilmek için aşağıdaki alıştırmalar, yanılma olmadan söyleninceye kadar çalışılmalı, bir önceki hatasız söylenmeden sonrakine geçilmemelidir.
Y İle İlgili Alıştırmalar
Yirmi yiğit yine yiğitlendi.
Yüce yürekli yüzbaşı yüzüklüğe yürüyüşte yünlü yüreğe yüz vermedi.
Yöndeş yöresel yönde yörünge yöresi yönergeyle yönetildi.
Yeni yelpazeli Yekta, yerli yekpare yeleğine yedi yeni yemeni yerleştirdi.
Yıldırım Yılmaz, yıkadığı yılanlarıyla yıldırım yıkıcıları yıldırdı.
Yuvarlak Yusuf, yumurtalı yusufçukları yukarı yurttaki yuvalarında yumruklarıyla yumurtladı.