Bazı Yörelerde Erkek Çocuğu Üstün Tutuluyor... By: Asortik Hatun Date: June 01, 2013, 10:08:50 PM “Bazı yörelerde erkek çocuğu üstün tutuluyor. Sevgi, ilgi, mal bağışı gibi konularda ona kız çocuğundan daha fazla önem veriliyor. Bu caiz midir?”
Erkeği ve kadını yaratan, dilediğine erkek, dilediğine de kız çocuğu veren yüce Allah’tır. Bu konuda doğuma kadar götürülen tartışma Allah’ın iradesine müdahale anlamına gelir. İslâm doğan her çocuğu cinsiyet ayrımı yapmaksızın eşit tutmayı ister. Çünkü adaletli olan Allah’u Teâlâ, insanların da adaletli davranmasını emreder.( bk. en-Nahl, 16/90) Hatta kalb’te gizli kalan sevgide bile bu adaletin gözetilmesi hedeflenir. Nitekim Ebû Hüreyre (r.a.)’ın naklettiği bir hadiste şöyle buyurulur: “Hz. Peygamber’in yanına bir adam gelmişti. Yanında da bir çocuk vardı. Adam çocuğu öpmeye başlayınca Allah’ın elçisi; “Ona acıyor musun?” dedi. Adam “Evet” deyince de Rasûlûllah (s.a.s.) şöyle buyurdu: “Çocuğa olan şefkatinle sen de Allah’ın merhametine lâyıksın. Çünkü Allah merhametlilerin en merhametlisidir”. Enes b. Mâlik (r.a.)’ın rivayetinde ise şu ilave vardır: “Adam çocuğunu öpüp dizine oturttu. Derken bir de kızı geldi, onu ise önüne oturtunca, Allah’ın elçisi şöyle buyurdu: “Aralarında eşit muâmele yapmalısın.”(Buhârî, Edeb, 12, 13)
Erkek çocuklarına göre daha fazla şefkat ve korunmaya muhtaç olan kız çocukları için Allah’ın Rasulü şöyle buyurmuştur: “Kimin üç kızı olur da bunlara sabreder ve onları giydirirse, ona ateşten koruyucu bir perde olurlar.”
(İbn Mâce, Edeb, 3) “Kimin üç kızı veya üç kız kardeşi olur ve bunlara iyi muâmele ederse cennete girer.”( Ebû Dâvud, Edeb, 130)
Enes b. Mâlik (r.a.)’ten Allah’ın elçisinin şöyle buyurduğu nakledilmiştir: “Bir kimse erginlik çağına ulaşmalarına kadar iki kız çocuğunun bakım, terbiye , nafaka ve yetiştirilmelerini üstüne alır ve bunu yaparsa, o kimse kıyamet gününde benimle birlikte (şöyle) gelecektir.” Bu arada Hz. Peygamber iki parmağını yanyana getirip işaret etmiştir.( Müslim, Birr, 149) Hz. Peygamber, Süreka İbn Cu’şüm’e şöyle demiştir: “Sana en üstün sadakanın hangisi olduğunu haber vereyim mi?”. Sürekâ “Evet” deyince, Allah’ın elçisi; “Boşanmak veya kocası ölmek suretiyle sana dönen ve senden başka sığınacağı kimsesi olmayan kızındır.”(İbn Mâce, Edeb, 3 ) buyurmuştur.
Bir kimse sağlığında iken malını dilediği kimseye bağışlayabilir. Ancak bütün servetini başkalarına dağıtarak mirasçılarını yoksul bırakması üstün bir davranış olmadığı gibi, bazı evlatlarına mal verip diğerlerini mahrum etmesi de harama yakın mekruh sayılmıştır. Erkek ve kız çocukları arasında bağışta ayırım yapılması da böyledir. Çünkü çocuklar arasında ayırım yapmak fitneye yol açar ve bağış yapılmayan veya az bağış yapılan çocukların diğerlerine ve ana-babasına düşman olmasına yol açabilir. Nitekim Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur: “Allah’tan korkunuz ve çocuklarınız arasında adaleti gözetiniz.” Başka bir hadiste; “Ey ümmetim, atıyye ve bağış konusunda çocuklarınız arasında eşitliği gözetiniz. Ben çocuklardan birisini üstün görecek olsaydım kadınları üstün görür ve tercih ederdim” buyurur. Başka bir rivâyet ise şöyledir; “Çocuklarınız arasında adaletli olun.” Bu sözü üç kez tekrarlamıştır.( Buhârî, Hibe, 12, 13; Müslim, Hibât, 13; Ebû Dâvud, Büyû, 83; A.b. Hanbel, IV, 275, 278)
Yukarıdaki hadisin söylenme nedeni şudur. Beşir b. Sa’d el-Ensârî’nin karısı, oğlu Nu’man b. Beşir’e; köle, bahçe vb. mâlî bir yardımda bulunarak onu diğer çocuklarından ayırmasını ve bu bağışı belgeye bağlamak için de Hz. Peygamber’in şahit olmasını kocasından istemişti. Beşir (r.a.), Allah’ın elçisine gelerek durumu anlattı. Hz. Peygamber, mal bağışlanacak çocuğun kardeşleri olup olmadığını sordu. Başka kardeşleri olduğunu öğrenince, onlara da mal bağışı yapıp yapmadığını sordu. “Hayır” cevabını alınca da; “Bu yaptığın doğru değildir. Ben de doğru olmayan bir şeye şahit olamam” buyurdu. Ebû Davud’un rivayeti şöyledir; “Haksızlığa beni şahit tutma. Sana iyilik etmeleri yönünden çocukların üzerinde seni hakkın olduğu gibi, adaletli davranman için de senin üzerinde onların hakları vardır. Allah’tan korkunuz ve çocuklarınız arasında eşit davranınız.”
(Ebû Dâvud, Büyû, 83)
Miras konusunda kız çocuğu erkek kardeşi ile birlikte bulununca onun yarısı kadar pay aldığı halde, bağış konusunda kız - erkek ayrımı yapılmadan eşit muâmele edilmelidir. Hanefî mezhebinde fetvaya esas olan görüş budur. Diğer yanda ilk devir İslâm bilginleri (mütekaddimûn) cahil veya fâsık olan çocuklarla, salih ve takva sahibi olan kardeşleri arasında farklı bağış yaparak ayırım yoluna gidilemeyeceğini söylerken son devir İslâm bilginleri (müteahhırûn) edep ve takva sahibi evladı diğerlerine tercih etmenin mümkün ve caiz olduğunu söylemişlerdir.( Cengiz Yağcı, “Çocuk” mad. Şâmil İslâm Ansikl., I, 347)
İmam Muhammed ve diğer bazı fakihlere göre ise, ana - babanın sağlığında çocuklarına yapacağı bağış konusunda miras paylarının ölçü alınması gerekir. Buna göre, kıza bir, oğula iki pay oranında bağış yapılmalıdır. Adalet ancak bu şekilde gerçekleşebilir. Erkeğin miras veya bağışta fazla alması onun evlilikte eşinin ve çocuklarının geçim masraflarını üstlenmesi yüzündendir.
Şâfiîlerde tercih edilen görüşe göre, çocuklara bağışın cinsiyet ayrımı olmaksızın eşit olarak yapılması gerekir. Başka bir görüşe göre ise, bağışın mirastaki payları dikkate alınarak yapılmalıdır.
