Gün Güzeli By: Asortik Hatun Date: May 01, 2013, 06:08:17 PM Gün Güzeli Hangi Hastalıklarda Kullanılır - Gün Güzeli Hakkında - Gün Güzeli Faydaları - Gün Güzeli Yetiştiriciliği
( Tropaeolum majus)
Güngüzeliğiller familyasındandır.Diğer adları Latin çiçeği,Kapuçin.
35-145 cm boylarında , sürünücü ve sarılıcı dallara ayrılan yapıda etli bir yıllık otsu bitkilerdir.Daha doğrusu tırmanıcılar 4 metreye yükselirken diğerleri 30 cm’de kalırlar.Almaşık dizilişli , tüysüz ve etli yaprakları 5-7 parçalı köşeli ve genel hatlarıyla dairemsidir.Haziran – eylül aylarında yaprakların koltuklarından çıkan uzun saplı beş taçyapraklı çiçekler sarı turuncu yada kırmızı renklidir, üzerinde kırmızımsı yada kahverengi lekeler bulunur.Bitkinin fasulye iriliğindeki tohumları kuruyunca küçük yerfıstıklarını andırır.Bunların 6 adedi bir gram gelir.
Tohumlar iyice şişkinleşinceye kadar beklenir ve ondan sonra toplanır.Bir kısmı sağlık- şifa için kullanılırken bir kısmı da gelecek yıl yeni çiçekler yetiştirmek üzere bir kenarda saklanır.
Bitkinin anayurdu Peru, Ekvator,Bolivya,ve Kolombiya olmakla birlikte gösterişli çiçeklerinden dolayı dünyanın çoğu bölgelerine yayılmış ülkemizde de park ve bahçelerde yetiştirilmeye başlanmıştır.
Fransa’ya 14.Louis döneminde Peru’dan bir besin maddesi olarak gelmiştir.O dönemde burdaki adı Peru teresidir. Bitkinin tohumları şubatta ekilir, nisan ayının ilk güzel günlerinde 30 cm lik aralıklarla şaşırtılır.Bu sırada farklı renklerdeki çiçeklerle güzel bir düzenleme yapılabilir.Rüzgar alan yada cereyana açık yerlerden kaçınmakta yarar vardır çünkü bitkinin ana gövdesi narindir, çabuk kırılır.
Bitkiyi çeliklede çoğaltmak mümkündür.8 cm lik bir dal yere dikilir çevresi pilastik bir koruyucuyla sarılırsa bir hafta sonunda çeliğin köklendiği görülür.
Tırmanıcı olmayan türlerin tohumlarını kış bitiminde 13-16 derecelik havalarda saksılara ve 2 cm derine ekip açık havaya usul usul alıştırarak dışarda erken açtırmakta mümkündür.
Bitkinin bileşiminde C vitamini , hardal yağı, kükürt,glucotropaeoline ve bakteri yok edici maddeler bulunur.
Yaprak , goncalar, çiçekler, tohumlar, hepsi hem besleyici hemde sağlığa yararlı özellikler taşır.Yapraklar çiçekler henüz yetişkinliğini yitirmemiş baharlı biberli lezzetli tohumlar salata ve turşu yapılarak yenir. Güzgüzelinin enfeksiyon giderici , idrar söktürücü, cinsel gücü arttırıcı etkileri vardır.Akciğer rahatsızlıklarında böbrek tembelliklerinde de kullanılır.
1 litre suyla bir avuç bitki demlenir yada kaynatılır günde iki-üç fincan içilirse göğüs yumuşatıcı,uyarıcı,cinsel gücü arttırıcı , idrar söktürücü,etkilerde elde edilir.
Çiçekle demlenen çay saç ve tırnakları güçlendirir.
Yaprak ve çiçeklerden hazırlanan lapa yara üzerine uygulanır.Kaş ve kirpikler bol çiçekle demlenmiş güngüzeli çayıyla her gün yıkanırsa güçlenir.
