Mitral Stenozu By: Asortik Hatun Date: March 17, 2013, 09:22:57 PM Mitral kapak darlığı ya da tıptaki adıyla mitral stenozu olan kişilerin çoğu için bir tehlike söz konusu değlidir ama şiddetli vakalarda kalp ameliyatı gerekli olabilir. Mitral kapak, kalbin sol karıncığı ile sol kulakçığı arasında bulunur. Görevi, akciğerlerden kalbe gelen temiz kanın yeniden akciğerlere kaçmasını önlemektir.
Mitral kapak darlığı, kapağın akut eklem romatizması nedeniyle hasar görmesi sonucu oluşur. Kapak kalınlaşıp sertleşir ve işlev göremez, kan geriye kaçar. Hafif vakalarda ilaç tedavisi yeterlidir. Ancak şiddetli vakalarda açık kalp ameliyatı gerekli olur.
Nedenleri Vakaların çoğu akut eklem romatizmasının komplikasyonu olarak kalp kapağının hasar görmesiyle oluşur. Akut eklem romatizması, Lancefield A grubu streptokoklar tarafından oluşturulan boğaz iltihabından sonra oluşur ama boğaz enfeksiyonu hemen penisilinle tedavi edilirse akut eklem romatizmasına yol açamaz. Bu nedenle, penisilinle bulunuşundan sonra mitral kapak darlığı vakalarında azalma olmuştur.
Ancak enfeksiyon tedavi edilmezse hastaların bazılarında akut eklem romatizması oluşur ve komplikasyon olarak beyin dokularında iltihap ('kore' denen ve kişinin denetimsiz, sarsak hareketler yapmasına neden olan hastalık) ve kalbin duvarlarında iltihap (kardit) ortaya çıkar. İltihap sırasında hastanın çarpıntısı olur ve kalp atışları hızlanır, ayrıca iltihap geçtikçe azalan bir 'üfürüm' sesi duyulur. İltihap kalp apakçıklarında hasar ile daralma yapar ve kapak tam olarak çalışamaz. Kapağın kenarları, karıncık duvarına birleştikleri yerde birbirlerine yapışır. Bu da karıncığın kanla dolması sırasında tam açılmasını, yani işlev görmesini önler.
Belirtiler Mitral kapak darlığının en açık belirtisi soluk darlığı ya da soluk kesilmesidir. Aşırı egzersiz sonucu olabildiği gibi ağır vakalarda dinlenme sırasında bile olabilir. Soluk kesilmesinin nedeni, kapakçığın işlev yapamaması ve akciğerden gelen kanın geriye kaçması nedeniyle akciğerde basınç artışıdır. Ani hareket sırasında bu etki çok belirginleşir, çünkü kalp atışı ve kan akımı artar.
Hastaların çoğunda, akciğer toplardamarları, artan basınca uyarlanıp kalınlaşır ama bazılarında damarlar patlar ve akciğer keseciklerine kan yayılır (bu kesecikler oksijenin kana geçtiği yerlerdir). Hasta parlak ve temiz kan tükürür. Şiddetli egzersiz sırasında, gebelik ve çocukluk çağnıda (kan dolaımına fazladan yük bindiği dönemlerde) bu sistem bütünüyle bozulabilir ve neredeyse bütün akciğer kesecikleri sıvıyla dolar. Bu acil tedavi gerektiren durum, "pulmoner ödem" ya da "akciğer ödemi" diye adlandırılır. Hasta öksürükle çok miktarda köpüklü balgam çıkarır ve balgamda pas rengi kan bulunur. Bu, tipik kalp yetmezliği belirtisidir.
Üçüncü etki, "atrial fibrilasyon" olarak adlandırılan,kalp atışlarının düzensizleşmesi ve aynı zamanda hızlanması durumudur (bir tür titreşme). Hasta hızla kötüleşir, en basit işleri bile soluğu kesildiği için yapamayacak hale gelir. Son olarak, mitral kapak darlığı garip, kendine özgü bir üfürüm sesi oluşturur. Bu, kalp atışları arasında kanın mitral kapaktan geçerken çıkardığı sestir. En büyük tehlike akciğerde kan basıncının yükselmesi ve akciğer keseciklerine kan sızmasıdır. Bu, çok ani olarak oluşabilir ve hemen tedavi edilmezse öldürücüdür.
Tedavi Belirtilerin şiddetlenmesi ve yaşamı tehdit etmesi durumunda açık kalp ameliyatıyla zarar gören kapak değiştirilir. Ameliyat kararı, belirtilerin şiddetine ve özel bir röntgen yöntemi olan kalp kateterizasyonu (kalp boşluklarındaki kan basıncının damarlardan uzatılan bir tüple incelenmesi) sonuçlarına göre verilir.
Kan basıncındaki yükselmeye dayanamayan ve akciğer ödemi olan hastalara acil ameliyat gereklidir ama bu kişilerin ameliyatı daha basittir: Kalp açıldıktan sonra cerrah parmağıyla kapakçığı genişletir. Öteki vakalarda, zarar görmüş olan kapak, yapay bir kapakla değiştirilir. Yapay kapak tel bir kafes içindeki bir toptan oluşur. Kalp kasıldığı zaman top mitral kapağa yaslanarak, kanın sağ kulakçığa kaçmasını önler. Kalp atışlarındaki düzensizlik "digital" adlı ilaçla tedavi edilir. Öte yandan, idrar söktürücü ilaçlar verilerek kan dolaşımındaki kan hacmi azaltılır ve akciğerlerde ödem oluşması önlenir. Tuz azaltılır. Yeni kapakta kan pıhtısı oluşma tehlikesine karşı pıhtılaşmayı önleyici ilaçlar alınır.
Mitral kapak darlığı en çok Lancefield A grubu streptokoklar tarafından oluşturulan boğaz enfeksiyonundan sonra, bir tür özbağışıklık tepkisi sonucu oluştuğundan, özellikle bademcik iltihaplanmasında tedavi konusunda erken davranmak gerekir. Bademciklerin de sık sık enfeksiyon olanların çok dikkatli olması gerekir.
