Karbonhidratların Metabolizması (Sindirimi)
Besinler ağızda çiğneme ile mekanik olarak parçalanır. Tükürükte bulunan amilaz (pit-yalin) enziminin etkisi ile karbonhidratların sindirimi başlar. Polisakkaritler (nişasta) disak-karitlere dönüşür. Midede emilim olmaz, midenin peristaltik hareketleriyle parçalanmış olan besinler ince bağırsaklara gönderilir. İnce bağırsaklarda monosakkaritler direkt emilir. Daha önce ağızda sindirimi başlayan disakkaritler ise ince bağırsaklardan salgılanan di-sakkaridaz enzimi ve pankreastan gelen amilaz enzimlerinin etkisiyle monosakkaritlere dönüştürülür. Disakkaridaz enzimleri olan laktaz laktozu, sükraz sakkarozu, maltaz da malto-zu monosakkaritlere parçalar.
Karbonhidratlar, ince bağırsaklardan sadece monosakkarit yapısında kan dolaşımına katılıp karaciğere gelir. Kana geçen glikozun bir kısmı kan dolaşımı ile dokulara iletilir. Glikoz, dokularda oksijen ve enzimlerin etkisiyle oksidasyona (yanma) uğrar. Bunun sonucunda ortaya enerji, su ve karbon dioksit çıkar. Kandaki glikozun fazlası glikojen olarak karaciğerde depo edilir. İhtiyaç duyulduğunda tekrar glikoza dönüştürülerek kullanılır. Glikozun fazlası yağa çevrilerek vücut dokularında yağ olarak depo edilir.
Karbonhidrat metabolizmasını etkileyen bazı hormonlar vardır. Bunlardan en önemlisi pankreastan salgılanan insülin hormonudur. İnsülin, glikozun kandan hücrelere girerek oksidasyona uğramasını ve enerji oluşmasını, enerji harcaması az olduğunda da yağa dönüştürülüp depolanmasını sağlar. Böylece kan şeker seviyesini düşürür. Yine pankreastan salgılanan glukagon hormonu, insülinin tersi etkiler gösterir. Karaciğerdeki glikojenden glikoz yapımını artırarak kan şeker seviyesini yükseltir. Böbrek üstü bezlerinden salgılanan adrenalin de öfke, heyecan, stres vb. durumlarda kas ve karaciğerdeki glikojenin glikoza çevrilmesini sağlayarak kan şeker seviyesini yükseltir. Böbrek üstü bezi korteksinden salgılanan hidrokortizon hormonu da karaciğerde proteinden glikoz elde edilmesini sağlar.
