Reflüyle ilgili soru ve cevaplar
Daha çok orta yaş grubunda çıkan reflü rahatsızlığı, birtakım belirtileri nedeniyle başka hastalıklarla karıştırılabiliyor. Örneğin, reflünün belirtilerinden olan ön-orta göğüs kemiğinin arkasındaki yanma, kişinin kalp krizi geçirdiğini sanmasına neden oluyor..
Reflü; hayatı tehdit etmiyor, fakat yaşam kalitesini düşürüyor. Göğüs kemiği arkasında bir yanma hissi ve ağza doğru acı su gelmesiyle kendini belli ediyor. Ayrıca ses kısıklığı ve zaman zaman astım benzeri öksürük nöbetlerine yol açıyor. Hatta ve hatta pek çok hastalığın kılığına girebiliyor. İstanbul Cerrahi Hastanesi Reflü Hastalığı Tanı ve Tedavi Merkezi Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ali Yerdel, reflüyle ilgili soruları yanıtladı...
* Reflü tam olarak ne anlama geliyor?
Reflü'nün kelime anlamı 'geri akım'dır. Normalde sindirim sistemimizdeki içeriğin hareketi; ağızdan yutma borusuna, yutma borusundan mideye doğrudur. Bunun tersine, yani mideden yutma borusuna doğru bir içerik kaçmaması gerekir. İçerdiği yoğun asit nedeniyle mide içeriğinin yukarı, yutma borusunun içine doğru geri kaçması; yutma borusunun buna karşı bir savunması olmadığından, çok ciddi tahribata ve dolayısı ile 'reflü hastalığı' olarak bilinen bir dizi şikayete yol açabiliyor. Her insanda ayda yılda bir gözlenebilen tek tük reflü şikayetlerini bir hastalık olarak kabul etmiyoruz. Ancak, tipik reflü şikayetleri ile her gün mücadele eden ve tedavi arayışına girmiş kişileri kesin tanının ardından reflü hastası kabul ediyoruz.
* Hangi şikayet 'reflü' anlamına gelir?
Kişinin yediklerinin istemeden ağza doğru geri gelmesi ve buna bağlı olarak ön-orta göğüs kemiğinin arkasında yanma hissetmesi en tipik şikayettir. Amerikalılar'ın 'kalp yanması' olarak adlandırdığı bu durumu bizim hastalarımız, 'ağza acı su gelmesi' olarak nitelendirebiliyorlar. Bu, bazen yanma şeklinde olmayabiliyor ve ağrı olarak da algılanabiliyor. Bu tip bir göğüs ağrısı, ileri yaştaki birinde, kalp kriziyle bile karışabiliyor. Nitekim kalp krizi geçirmekte olduğunu sanıp, acil servise başvuran ileri yaştaki kişilerin yüzde 10-15 gibi hatırı sayılır bölümünde bazı tetkiklerden sonra aslında problemin basit bir reflü atağı olduğu anlaşılıyor.
* Reflünün başka belirtileri var mı?
Reflü hastalığı birçok kişide; sık tekrarlayan ses kısıklıklarının, seste çatallanmanın ve bir dizi boğaz problemlerinin araştırılması sırasında ortaya çıkıyor. Reflüye bağlı genizboğaz problemi olanlar daha çok sabah uyandıklarında şikayetlerinin fazla olmasından yakınırlar. Bunun nedeni; gece yatar pozisyonda uyurlarken, kendileri fark etmeksizin süregelen reflüdür. Bu tip hastalar, genellikle kulakburun- boğaz (KBB) doktorlarına başvuruyorlar. Tecrübeli KBB'ciler, başka bir nedene bağlayamadıkları ses teli tahribatının nedenini araştırırken, doğru tanıyı koymakta zorlanmıyorlar. Profesyonel anlamda sesini kullananlar için çok ciddi problemlere yol açabiliyor reflü hastalığı. Ciddi iş gücü kaybına neden olabiliyor.
ASTIMLA KARIŞTIRILIYOR
* Reflünün tetiklediği başka bir rahatsızlık var mı?
Erişkin yaşta ortaya çıkan astım şikayetlerinin nedeni reflü hastalığı olabiliyor. Bunun nedeni ise; reflüsü olan bir kişi gece yattığında, ağzına ve oradan da akciğerine çok az miktarda asit geliyor. Hava yollarına sürekli kaçmakta olan çok az miktardaki asit, hava yollarında spazmlara yol açarak astım bulgularına neden olabiliyor. Yani ataklar şeklinde gelen öksürük krizleri, hırıltılı solunumla karakterli astım tablolarına yol açabiliyor. Bu hastalar, bazen yıllar boyunca yanlış anti-alerjik tedavilerle oyalanabiliyorlar. Dolayısıyla önceden hiçbir akciğer rahatsızlığı bulunmayan 30'lu ya da 40'lı yaşlardaki birine astım tanısını koyarken, altta yatan nedenin reflü olup olmadığının mutlaka araştırılması lazım. Çünkü eğer astımı tetikleyen reflü ise bunun tedavisi tamamen farklıdır.
Her on kişiden dördünde var
Reflü; nüfusun yüzde 40'ını ilgilendiren ve en sık görülen sindirim sistemi hastalığı. Endoskopi, PH metre, empedans ölçümleri ve manometre sayesinde reflü tanısını rakamsal kriterlere bağlamak artık mümkün.
30 dakikada tedavi
Son zamanlarda reflünün tedavisinde de büyük yol katedildi. Örneğin ülser tedavisinde cerrahi gereksinim yıllar içinde azalıp neredeyse yok olma seviyesine gelirken, reflü tedavisindeki gelişim ise tamamen aksi yönde oldu. Yani artık biz cerrahlara bu konuda çok iş düşmekte. İlaç tedavisi, diyet ve bazı önlemlerden bunalmış ve bunları ömür boyu uygulamak istemeyen reflü hastaları için tek kesin ve kalıcı tedavi laparoskopik anti-reflü cerrahi. 20-30 dakikalık bir girişimle kişiyi reflüsüz kılıp, ertesi gün taburcu edebiliyoruz.
Kanser yapabiliyor
1991 yılında ilk kez yapılmış olan laparoskopik anti-reflü cerrahisi; ABD'de artık yılda 70 bin civarı hastaya uygulanmakta olan rutin bir girişim haline geldi. Uzun süreli tedavi edilmemiş reflü hastalarının yaşayabilecekleri çok ciddi problemler de artık daha iyi biliniyor. Bu ciddi sorunlara en çarpıcı örnek; çok nadiren de olsa yutma borusu alt ucunda kontrol edilmemiş ve yıllara dayalı reflüye bağlı kanser gelişimi gözlenebilmesi. Reflü, gırtlak kanseri için de göreceli bir risk faktörü olarak bilinmektedir.
* Reflü stresle tetiklenir mi?
Aslında tetiklenmez. Reflü ön koşul olarak bir mekanik arıza gerektirdiğinden, hiç reflüsü olmayan birinde en ağır stres bile reflüye yol açamaz. Öte yandan yoğun stres; mide korunmasını bozarak ciddi gastrit, hatta ülserlere yol açabilir. Yani mide asidi yükselir ve şikayetler bir anda artar. Hastalık aynıdır ama yol açtığı şikayetler artık hastayı çok daha fazla rahatsız eder. Son dönemdeki ekonomik kriz reflü şikayetlerini artırıyor. Çünkü normal şartlarda idare edebilen bir hasta, strese girerse ağrılarını daha şiddetli hissediyor.
Orta yaş hastalığı
Ufacık bebekler de dahil olmak üzere her yaşta gözlenebilen bir durumdur reflü. Ancak en sık 30-40 yaş grubunda ortaya çıkar. Kuşkusuz şişmanlık, bazı genetik özellikler ve karın içi basıncını artıran nedenler risk faktörü olarak sayılabilir ama bunlar ön koşul değildir.
Ağız kokusu bile yapar
Ağız kokusunun en önemli nedenleri; diş ve kulakburun- boğazla ilgili problemlerdir. Midede boşalma güçlüğü, mide fıtığı ve reflü hastalığı gibi nedenler ise çok nadiren de olsa ağız kokusuna yol açabilirler. Başka bir şikayeti olmayıp, salt ağız kokusu olan birinde bunu salt reflüye bağlamak ise son derece zordur.
