Okul Çağındaki Çocuklarda Ağız Ve Diş Sağlığı By: Asortik Hatun Date: January 04, 2013, 10:47:14 PM Çocukların ağız ve diş sağlığı yaşamları boyunca genel sağlıklarında belirleyici rol oynar. Ağız sağlığının bozulması sindirim sisteminde, kalp, beyin, böbrekler ve eklemlerde ciddi sağlık sorunlarına sebep olabilir.
Okul çağındaki çocuklar karışık dişlenme dönemindedir. 6 yaşında süt dişlerinin en gerisinden ilk daimi dişler olan 6 yaş dişleri çıkar ve genellikle aile tarafından süt dişleri ile karıştırılırlar. 7-8 yaşlarında öndeki kesici dişler değişir ve ağız içerisinde hem süt dişlerinin hem de daimi dişlerin bulunduğu bu karışık dişlenme dönemi 13-14 yaşına dek sürer. Bu dönemdeki diş fırçalama ve sağlıklı beslenme alışkanlıkları düzenli diş hekimi kontrolleriyle ve koruyucu uygulamalarla desteklendiğinde çürüksüz dişlere sahip sağlıklı bireyler yetişir.
Süt dişleri daimi dişlere göre daha kolay ve daha hızlı çürürler. Süt dişleri çocukların konuşmasını, beslenmesini ve güzel bir gülümsemeye sahip olmasını sağlar. Ancak süt dişlerinin en önemli görevi daimi dişlere yer tutmak ve çene gelişimine rehberlik etmektir. SÜT DİŞLERİNİN SAĞLIKLI BİR BİÇİMDE GÖREVLERİNİ TAMAMLAYIP YERLERİNİ DAİMİ DİŞLERE BIRAKMALARI GEREKİR. Süt dişlerindeki çürükler ya da iltihaplar altlarında yer alan daimi dişlere zarar vermenin yanı sıra çene gelişimine ve diş dizilimine de zarar verir. Bu nedenle süt dişleri mutlaka tedavi ettirilmelidir.
Çocuklar çürüğün ilk belirtilerini fark edemeyebilirler ve ağrı başladığında tedavi için geç kalınmış olabilir. Bu nedenle düzenli diş hekimi kontrolleri çok önemlidir.
Çocuk diş hekimi ile dişleri sürdükten 6 ay sonra tanıştırılmalı ve 6 ayda bir kontrole getirilmelidir. Ağız içinde herhangi bir sorun olmasını beklemeden düzenli diş hekimi kontrollerine başlamak hem çocuğun diş hekimini sevmesine hem de koruyucu uygulamalarla ömür boyu sağlıklı dişlere sahip olmasına yardımcı olur. Anne karnından başlayarak uygulanması gereken koruyucu uygulamalar ve önleyici tedavilerle çürüksüz ve eksiksiz bir ağız sağlanabilir.
Çocuklarda 6 yaşında süren birinci azılara ve 12 yaşında süren ikinci azı dişlerine uygulanacak olan fissür sealent uygulaması bu genç dişlerin çürüğe duyarlı oluklarını örterek çürümelerini önlemede etkin rol oynar. Koruyucu flor uygulaması ile de tüm dişlerin çürüğe karşı direnci arttırılabilir.
Çocuklar 2,5-3 yaşından itibaren yaşlarına uygun florürlü diş macunları ile fırçalama yapabilirler. Ancak diş macunu mercimek büyüklüğünde kullanılmalı ve yutulmamalıdır. El becerileri yeteri kadar gelişmediği için 6 yaşına kadar anne baba desteği ile fırçalama yapılmalıdır. Anne baba her dişin tüm yüzeylerinin temizlendiğini kontrol etmelidir.
Okul çağındaki çocuklar evde sabah kahvaltılarını yaptıktan sonra en az 3 dk süren ve dişlerin tüm yüzeylerini temizleyen etkili bir fırçalama yapmalıdır. Öğlen yemeklerinden sonra okulda dişlerini fırçalayabilecekleri temiz bir ortam varsa fırçalarını hiçbir yere değdirmeden temiz ellerle dişlerini fırçalamalıdırlar. Gece ise yatmadan önce dişler mutlaka özenle fırçalanmalıdır.
Ülkemizde 12 yaşına giren çocukların büyük bölümünün en az iki çürük dişi bulunmaktadır. Diş çürüğü ya da kaybı önlenebilir olmasına rağmen dünya üzerindeki en yaygın kronik hastalıktır.
Okul döneminde beslenme kontrolü kendi eline geçen çocuk cips çikolata şeker gibi gıdalara ve asitli içeceklere düşkünlük gösterebilir. Karbonhidratlı gıdaların ara öğünlerde tüketilmesi şeker içeriği nedeniyle asitli içecekler ise hem şeker hem de asit içerikli olmaları nedeniyle diş minelerini zayıflatırlar. Tüketimlerinden sonra fırçalama yapılmaması çürük için gerekli ortamı sağlar. Çocuklara bu gibi gıdaların alımından sonra en azından su ile çalkalama alışkanlığı kazandırılması gereklidir.
Ara öğünlerde tüketmeleri için yanlarına ısırarak tüketecekleri elma, havuç gibi meyve ve sebzelerin koyulması diş yüzeylerinin mekanik olarak temizlenmesine yardımcı olur.
Okul çağındaki çocukların karşılaştıkları diğer bir sorun ise düşme ve çarpışmalar sonucunda meydana gelen diş kırıklarıdır. Kırık diş müdahalelerinde dişin canlılığını korumak ya da kırık parçayı yerine yerleştirebilmek için zaman kaybetmeden diş hekimine gitmek çok önemlidir. Dişin kırılan bir parçası varsa bu parça ağız içerisinde ya da bir bardak süt içerisinde en geç 2 saat içinde diş hekimine ulaştırıldığında parçanın yerine yerleştirilme şansı olabilir.
Okul döneminde kalem ısırma gibi alışkanlıkların varlığı dişlerin diziliminde ve çene gelişiminde düzensizliklere neden olur.
Çocukların ağız ve diş sağlığının korunmasında en önemli nokta çocukların diş hekimi ile kontroller ve ağrısız koruyucu uygulamalarla tanışması ve diş hekimi korkusu oluşmasının önlenmesidir.
